Historia
Ciekawostki o Sumerach
Tajemniczy lud starożytności
Wiemy o nich niewiele, jednak to, co udało nam się ustalić, przyprawia o zawrót głowy. Lud niewiadomego pochodzenia, który stworzył cywilizację będącą kolebką kultur Bliskiego Wschodu i Europy. Bez wątpienia Sumerów można nazwać najbardziej nowoczesną cywilizacją starożytną.
1
Pojawili się na terenie Mezopotamii najprawdopodobniej między 5 000 a 4 000 lat p.n.e.
2
Cywilizacja sumeryjska uznawana jest za pierwszą cywilizację na Ziemi. Zakłada się, że szczyt rozwoju ich cywilizacji przypadał na lata 3 750 – 2 004 p.n.e.
3
Pochodzenie Sumerów stanowi obiekt licznych badań i spekulacji. Wśród hipotez dominuje przekonanie, że przybyli zza Zatoki Perskiej, z rejonów Półwyspu Arabskiego lub subkontynentu indyjskiego. Część badanych sugeruje, że zamieszkiwali
Himalaje, mogli też przybyć z Tybetu. Sympatycy teorii pozaziemskiego tempa rozwoju Sumerów wyrażają przekonanie, że Sumerowie przybyli z
Kosmosu.
4
Język sumeryjski jest językiem izolowanym. Oznacza to, że nie ma powiązań z żadnym znanym nam językiem, tak starożytnym jak i współczesnym. Badania nad językiem sumeryjskim trwają już ponad 150 lat.
5
Sumerowie posługiwali się pismem klinowym, którego powstanie datuje się na okres między 3 300 a 3 100 rokiem p.n.e. Początkowo miało formę piktogramów, następnie przekształcono je w wyrazowo – sylabowe. Pismo klinowe uznaje się za najstarsze pismo świata.
6
Jednym z najsłynniejszych dzieł piśmienniczych Sumerów jest Sumeryjska lista królów. Powstała u schyłku III tysiąclecia p.n.e. Zawiera spis władców oraz dynastii władających Sumerem. Dzieło uznawane jest za półlegendarne, a informacje w nim zawarte są nieustannie weryfikowane przez naukowców.
7
Administracyjnie Sumer podzielony był na miasta – państwa, w których władzę sprawowali gubernatorzy (ensi) lub królowie (lugal). W każdym z miast – państw znajdowała się świątynia jednego z wyznawanych przez Sumerów bóstw.
8
Za pierwsze miasto założone przez Sumerów uznaje się Eridu. Uważa się również, iż jest to najstarsze miasto na Ziemi.
9
Sumerowie pozostawili po sobie najstarszy podręcznik medycyny, datowany na około 2 200 rok p.n.e. Medycyna była jedną z najsilniej rozwiniętych dziedzin naukowych cywilizacji sumeryjskiej.
10
Najbardziej charakterystycznymi budowlami cywilizacji sumeryjskiej były zigguraty. To budowle świątynne o schodkowej konstrukcji tarasowej. Obecnie najlepiej zachowanym jest Ziggurat z Ur – wybudowany około 2 100 roku p.n.e., pierwotnie sięgał wysokości 21 metrów.
11
Miasto Uruk, które odgrywało kluczową rolę we wczesnej urbanizacji Sumerów, miało populację sięgającą między 50 a 80 tysięcy mieszkańców. Badania wskazują, iż wszyscy mieszkańcy zamieszkiwali obszar 6 kilometrów kwadratowych. Było to największe miasto znanego wówczas świata. Opustoszało najprawdopodobniej dopiero tuż przed
muzułmańskim podbojem Persji w 651 roku n.e.
12
Wśród zachowanych sumeryjskich zapisków istnieje informacja dotycząca katastrofalnej w skutkach wielkiej powodzi. Jedną z hipotez jest uderzenie meteorytu w Ocean Indyjski w okresie pomiędzy 3 000 a 2 800 rokiem p.n.e, który doprowadził do powstania fali tsunami.
13
Najbardziej znanym władcą okresu cywilizacji sumeryjskiej jest Gilgamesz. To historyczny król miasta Uruk, wokół którego narosło mnóstwo legend, co utrudnia naukowcom ustalenie faktów z jego życia i panowania. Sumeryjski spis królów wskazuje, iż rządził przez 126 lat. Najbardziej wiarygodną, póki co, wydaje się hipoteza, iż był odpowiedzialny za zbudowanie murów wokół miasta, w którym panował. Bohater akadyjskiego Eposu o Gilgameszu.
14
Sumerowie pozostawili po sobie najstarszy z dotychczas odnalezionych zbiorów praw – kodeks Ur–Nammu, którego powstanie datuje się na XXII – XXI wiek p.n.e. Dwie gliniane tablice odnaleziono w trakcie wykopalisk w Nippur w 1902 roku, a spośród zawartych w niej przepisów, rozszyfrowano jedynie trzy artykuły – pierwszy, piąty i dziesiąty. Nie wiadomo jakie kwestie ów kodeks regulował, wiadomo natomiast, iż stanowił wzór dla, między innymi, słynnej steli Hammurabiego.
15
Sumerom zawdzięczamy wynalezienie koła.
16
Żeby móc korzystać z żyznych terenów, które zasiedlili, Sumerowie wynaleźli pług. Uznaje się również, iż opracowali system irygacyjny.
17
Przypisuje się im również wynalezienie rydwanu około 3 200 roku p.n.e.
18
Sumerowie system matematyczny opierali na liczbie 60. Już w 3 000 roku p.n.e. powszechne było stosowanie mnożenia, dzielenia i potęgowania.
