Nan Madol to średniowieczne miasto znajdujące się na jednej z wysp Archipelagu Mikronezji, na Oceanie Spokojnym. Ten relikt odległej historii nie ma nic wspólnego z antyczną przeszłością wybrzeży Morza Śródziemnego ani z bliższymi sobie artefaktami kultury azjatyckiej. Nan Madol jako pierwszy obiekt kulturowy na wyspowych obszarach Pacyfiku został wpisany na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO i dopiero teraz ma szansę trafić do świadomości ludzi na całym świecie.
1
Nan Madol znajduje się na wyspie Pohnpein, głównej wyspie mikronezyjskiego stanu Pohnpein.
Wyspę zamieszkuje większość mieszkańców stanu, około 34 tys. osób. Należy ona do Sfederowanych Stanów Mikronezji i jest najbardziej kosmopolityczną z wysp należących do federacji. Na wyspie znajduje się zarówno stolica stanu (Kolonia) jak i stolica Mikronezji (Palikir).
2
Nan Madol tworzy około 100 sztucznych wysepek utworzonych na rafie, oddzielonych kanałami.
Na szczegółowych mapach miasta znajduje się 16 nazw własnych wysp i wysepek. Wśród nich uwagę zwraca Nan Douvas, gdzie wznosi się najwyższy mur całego kompleksu. Za nim znajdują się cztery krypty, w których spoczęli królowie dynastii Saudeleursów i przywódcy z czasów ich następców Nahnmwarkis.
3
Wysepki tworzą kompleks, który podzielony jest na dwie części: Madol Powe i Madol Pah.
Madol Powe - górny Nan Madol, zajmuje północno-wschodnią część kompleksu i zawiera dużą ilość mniejszych wysepek, natomiast Madol Pah, czyli dolny Nan Madol (południowo-zachodnia część miasta) charakteryzuje sie większymi wyspami, w mniejszej ilości.
4
O wielkości Nan Madol mamy tylko częściowe pojęcie, pełne rozmiary tego miasta skrywa od wieków las namorzynowy.
Cały obszar miasta chroniony był opaską brzegową, za którą znajdowały się wysepki tworzące nekropolię i osiedle, a także świątynie i pomniki symbolizujące władzę.
5
Budowa miasta rozpoczęła się prawdopodobnie około 1200 roku i pochłonęła około 630 tys. ton bazaltu.
Bazalt transportowany był prawdopodobnie z innej części wyspy, ponieważ w pobliżu miasta nie znajduje się żaden kamieniołom.
6
Wielkość wysepek waha się od 160 do 12, 7 tys. m2, a całkowita powierzchnia zabudowy wynosi 75 ha.
Wyspy usypane są z koralowych otoczaków i bazaltowych głazów, które otoczone są i umocnione kolumnami z bazaltu o wadze od 0,5 do 5 ton. Głazy układane były warstwami i tworzyły fundamenty o grubości do 2 m. Mur zewnętrzny tworzyły głazy o wadze 50-60 ton.
7
Według obliczeń naukowców konstrukcje zostały wzniesione wysiłkiem ogromnej liczby robotników i prawdopodobnie przez kilkaset lat.
Stworzenie takiego kompleksu powinno zająć około 200-300 lat ciągłej, codziennej, niemalże katorżniczej pracy całej populacji archipelagu.
8
Budowniczy Nan Madol nie posługiwali się kołami pasowymi, dźwigniami czy narzędziami metalowymi, aby wspomóc proces budowy.
Oznacza to, że aby zbudować miasto musieli przenosić prawie 2 tys. ton kamienia rocznie przez ponad 300 lat.
9
Na temat historii wyspy nie isnieją żadne źródła pisane, znana jest jedynie z przekazów ustnych.
Historia Pohnpei podzielona jest na cztery okresy: okres ludzi, okres saudeleurów, okres nahmwarki i okres obcokrajowców. Wyspa została zasiedłona około 2500 lat temu przez osadników, którzy dopływali na wyspę stopniowo, przy pomocy kanu.
10
Wytworzone z czasem społeczności rolnicze zjednoczyły się około X-XII w. pod przywództwem wodza, tzw. saudeleura.
I to właśnie saudeleurowie rozpoczęli budowę Nan Madol około 1200 roku. Dynastia saudeleur była pierwszym zorganizowanym rządem, jednoczącym ludność Pohnpei, rządzącym od około 1000 do 1628 roku. Prowadzili oni rządy silnej ręki, ściągając trybut od reszty społeczeństwa wyspy na utrzymanie Nan Madol.
11
Nan Madol było eltarnym miejscem zamieszkania szlachty opiekującej się pochówkiem i czynnościami grobowymi, którymi kierowali kapłani.
12
Populacja miasta wynosiła około 1000 osób, choć ostatnio przypuszcza się, że nigdy nie przekroczyła 500 osób.
13
Nazwa miasta Nan Madol oznacza "odstępy między", co prawdopodobnie odnosi się do kanałów pomiędzy wysepkami.
Nan Madol nie jest pierwotną nazwą wyspy, pierwotna nazwa to Rafa Niebios.
14
Poszczególne wysepki służyły konkretnym celom.
Na jednych przygotowywano jedzenie, na innych budowano kanu lub produkowano olej kokosowy. Jedna z wysp pełniła funkcję królewskiego domu pogrzebowego. Mała wysepka Idehd stanowiła ośrodek religijny. Odbywały się tu obrzędowe ceremonie, którym przewodzili kapłani.
15
Trzydzieści cztery wyspy tworzyły centrum administracyjne, znajdowały się na nich również domy arystokracji.
Na oddzielnej wyspie znajdowały się rezydencje saudeleura i jego rodziny.
16
Dwie wyspy przeznaczono dla świętych węgorzy.
Na jednej trzymano świętego węgorza, którego karmiono wnętrznościami żółwi. Drugi święty węgorz trzymany był na wyspie, gdzie hodowano małże.
17
Legenda głosi, że pierwszymi władcami miasta byli bracia Ohlosohpa i Ohlosihwa, którzy dotarli na wyspę w asyście bogów.
Bracia byli przybyszami z dalekiej krainy położonej na południe od Pohnpei. Przypłynęli oni wraz z 17 mężczyznami i kobietami, w dużej łodzi, poszukując miejsca do osiedlenia. Odróżniali się bardzo wyglądem od tubylców, zwłaszcza wzrostem - byli bardzo wysocy. Tubylcy określali braci mianem "czarownicy", gdyż według opowiadań miejscowej ludności, mieli oni podnosić ogromne megality przy pomocy "latającego smoka". Bracia rządzili mądrze i sprawiedliwie, ale ich następcy traktowali tubylców jak niewolników, zmuszając ich do pracy, pobierając wysokie trybucje w postaci płodów rolnych i ryb. Z biegiem lat, z potomków przybyszów i tubylców, którzy weszli w związki rodzinne z przybyłymi, wytworzyła się klasa szlachecka. Sam Olosohpa poślubił lokalną kobietę i zapoczątkował dynastię 16 kolejnych władców.
18
Zastanawiające jest to, że na miejsce budowy miasta wybrano wyspę, na której nie ma dostępu do wody pitnej, ani ziemi uprawnej.
Wszystko musiało być dostarczane z zewnątrz.
19
Jednym z badaczy Oceanii, którzy pod koniec XIX wieku jako pierwsi opisali Nan Madol, był polski etnograf Jan Kubary.
Na podstawie ustnych opowiadań mieszkańców wyspy, którzy jeszcze pamiętali nazwy poszczególnych wysepek Nan Madol, niemiecki etnograf i archeolog Paul Hambruch w 1910 roku sporządził mapę wysepek.
