Częstochowa leży w granicach województwa śląskiego, choć historycznie, kulturowo i etnicznie należy do Małopolski. Pod względem powierzchni i liczby mieszkańców zajmuje 13. miejsce w Polsce. Położona nad Wartą, na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej stanowi niejako bramę do malowniczej Jury, pełnej skał, ostańców i jaskiń. W Częstochowie znajduje się jedno z najważniejszych sanktuariów maryjnych na świecie - Jasna Góra i z tego względu miasto nazywane jest często duchową stolicą Polski.