Ciekawostki o Marii Skłodowskiej-Curie

Była najmłodszym, piątym dzieckiem Władysława i Bronisławy Skłodowskich.

Ojciec, Władysław Skłodowski, posługiwał się herbem Dołęga, a matka, Bronisława Boguska, herbem Topór. Władysław Skłodowski był nauczycielem matematyki i fizyki, dyrektorem kolejno dwóch gimnazjów męskich w Warszawie, prowadził także w domu stancję dla chłopców (z nakazu carskich władz). Matka zaś była dyrektorką najlepszej ówczesnej warszawskiej pensji dla dziewcząt z dobrych domów, u zbiegu ulic Królewskiej i Marszałkowskiej.

Wszystkie dzieci były wybitnie uzdolnione, w domu panowała atmosfera nauki, a rodzice wychowywali swoje dzieci w duchu patriotyzmu.

Brat, Józef Skłodowski, był lekarzem internistą, siostra Bronisława Dłuska, z którą Marię łączyła sina więź i pasja do nauki, też była lekarzem, a także działaczką społeczną, niepodległościową i kobiecą. Druga siostra, Helena Skłodowska-Szalay, była nauczycielką, wizytatorką warszawskich szkół, działaczką oświatową.

Maria bardzo przeżyła śmierć matki, zwłaszcza, że dwa lata wcześniej zmarła jej siostra Zofia. Pogrążyła się w żałobie, wpadła w depresję i odwróciła się od Boga. Ojciec Marii był ateistą, ale matka była katoliczką. Dziewczynka już na zawsze pozostała ateistką.

Znana jest anegdota, jak to starsza siostra Bronia próbowała kiedyś czytać elementarz, niestety, nie robiła tego płynnie. Przysłuchująca się temu czteroletnia Maria zniecierpliwiona wzięła od siostry podręcznik i płynnie przeczytała tekst, wprawiając tym w osłupienie domowników.

Po ukończeniu gimnazjum ojciec wysłał ją na wieś do swojej ziemiańskiej rodziny, aby mogła się zregenerować po przykrych doświadczeniach związanych ze śmiercią matki i siostry.

Siostry miały tam możliwość poznania wybitnych profesorów i zdobycia wiedzy zakazanej przez carskie władze.

Ponieważ w domu Skłodowskich, zwłaszcza, gdy ojciec stracił pracę, nie przelewało się, siostry uzgodniły, że to najpierw starsza, Bronia pojedzie na studia do Paryża, a Maria będzie w kraju zarabiać na jej utrzymanie. Pracowała jako guwernantka, m.in w ziemiańskiej rodzinie w Szczukach i jednocześnie uczyła wiejskie dzieci pisania, czytania i liczenia. Musiała przy tym zachowywać wielką ostrożność, gdyż władze carskie surowo zabraniały takiej działalności. W Szczukach przeżyła też swoją pierwszą miłość. Zakochała się w synu ludzi, u których pracowała. Młodzi zaręczyli się, ale rodzice chłopaka nie dopuścili do ślubu swojego syna z ubogą guwernantką. Młodzi rozstali się, a Maria wróciła do Warszawy.

Pomagało jej tam dwóch młodych uczonych, cioteczny brat Józef Boguski, były asystent Dymitra Mendelejewa oraz chemik Napoleon Milicer, były współpracownik niemieckiego fizyka i chemika, profesora w Breslau i Heidelbergu, Roberta Wilhelma Bunsena. To tam właśnie Skłodowska nauczyła się analizy chemicznej, którą później mogła wykorzystać przy izolowaniu radu i polonu.

Tam zapisała się na Sorbonę, gdzie jako przedmiot studiów wybrała matematykę i fizykę. Jej profesorami na Sorbonie byli wybitni uczeni o światowej sławie: Paul Appel, Henri Poincare i Gabriel Lippman. Początkowo mieszkała razem z siostrą, ale wkrótce wyprowadziła się do własnego mieszkania. Skłodowska była tak pochłonięta nauką, że nie przeszkadzało jej to, że w jej mieszkaniu zamarzała woda, gdyż nie włączała pieca, który stał w pokoju. Podobno również (z własnego wyboru nie dojadała), choć na ciepły posiłek zawsze mogła liczyć u siostry. W podróż do Paryża wybrała się z własnym krzesłem i spędziła ją w wagonie bez siedzeń i żadnych wygód.

Podczas jednego z  przedstawień poznała i później zaprzyjaźniła się z Ignacym Janem Paderewskim.

Maria otrzymała też stypendium naukowe na badania związane z magnetycznymi właściwościami różnych rodzajów stali.

Młodzi zawarli cywilny związek małżeński, bez obrączek, w towarzystwie najbliższej rodziny i przyjaciół. W prezencie ślubnym od jednego z przyjaciół otrzymali rowery, na których udali się w podróż poślubną. Do ślubu Maria sprawiła sobie ciemną, wygodną suknię, aby później móc w niej pracować w laboratorium. Była kobietą praktyczną.

Irena została później laureatką Nagrody Nobla w dziedzinie chemii. Była drugą kobietą wyróżnioną tą nagrodą w dziedzinie chemii.

Wspólnie z mężem, za pomocą przemian chemicznych wyodrębnili nowy, nieznany pierwiastek chemiczny - polon, nazwany tak na cześć Polski. Odkrycie to przedstawili w dziele naukowym w lipcu 1898 roku. W grudniu tego samego roku, wspólnie z Gustawem Bemontem donieśli o odkryciu kolejnego pierwiastka chemicznego - radu.

Maria przedstawiła też tezy swojej rozprawy doktorskiej pt. "Badanie ciał radioaktywnych".

W 1904 roku urodziła się trzecia córka państwa Curie - Ewa, która w przyszłości została biografką matki, pianistką i działaczką pokojową.

Maria bardzo przeżyła śmierć 47-letniego męża, przez rok prowadziła, tzw. "Dziennik żałobny", w którym opisywała ból po stracie męża, przyjaciela, towarzysza.

Została pierwszą kobietą profesorem na paryskiej Sorbonie. Swój pierwszy wykład profesorski wygłosiła w 1906 roku.

Niestety, jej kandydatura przepadła z powodów seksistowskich i ksenofobicznch. Dla członków Akademii nie miało nawet znaczenia to, że Skłodowska była laureatką Nagrody Nobla, trzykrotną laureatką Akademii Nauk w Paryżu, posiadała doktoraty honoris causa kilku uniwersytetów (m.in. w Edynburgu, Manchesterze, Genewie), była członkiem Akademii Nauk w Petersburgu, Bolonii, Pradze i członkiem Akademii Umiejętności w Krakowie. Pierwszą kobietą, która została członkiem Francuskiej Akademii Nauk była doktorantka Skłodowskiej, Marguerite Perey. Stało się to pół wieku później, w roku 1962.

Wprawdzie romans ten trwał około roku, ale opinia publiczna bardzo źle oceniła Skłodowską. Wytykano jej, że rozbiła rodzinę, a ponad to była o 4 lata starsza od swego kochanka i na dodatek była cudzoziemką. Wiele lat później wnuk Langevina ożenił się z wnuczką Marii Skłodowskiej. Oboje także byli naukowcami, fizykami nuklearnymi.

Do 2018 roku w historii Nagrody Nobla były tylko cztery przypadki podwójnego uhonorowania tą nagrodą.

Prowadzono w nim badania z zakresu chemii, fizyki i medycyny, a także prace i badania nad promieniotwórczością i radioizotopami.

Wśród nich była córka Marii, Irene i zięć Frederic Joliot-Curie.

Zebrała z paryskich pracowni aparaty rentgenowskie i zorganizowała specjalne samochody z aparaturą, tzw. "małe Curie". Dzięki temu można było wykonywać zdjęcia rentgenowskie w polowych warunkach. Marii towarzyszyli lekarze wojskowi i Irene, która razem z matką szkoliła techników radiologów. Dzięki jej postawie i zaangażowaniu wielu żołnierzy uniknęło śmierci.

Dzięki zbiórce pieniędzy wśród Polonii amerykańskiej oraz amerykańskich milionerów, zdobyła pieniądze na zakup 1 grama radu. Uzyskała też dodatkowe fundusze na wyposażenie laboratorium, a kluczyk do szkatułki z radem wręczył jej prezydent USA Warren Harding.

Zaczęła tracić słuch i wzrok.

Tym razem kluczyk do szkatułki z radem wręczył jej prezydent Herbert Hoover. Rad przekazała swojej siostrze Broni. Obie siostry w 1932 roku otworzyły w Warszawie szpital (obecnie Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie - Państwowy Instytut Badawczy).

W 1934 roku, na skutek zdiagnozowanej grypy, a później zmian gruźliczych w płucach, Skłodowska w towarzystwie córki Ewy wyjechała do sanatorium Sancellemoz w Passy. Lekarze w sanatorium znaleźli prawdziwą przyczynę złego stanu zdrowia Marii. Była nią niedokrwistość aplastyczna, a także choroba popromienna wywołana promieniowaniem jonizującym, o błyskawicznym przebiegu.

Pogrzeb odbył się 6 lipca 1934 roku w gronie rodziny i najbliższych przyjaciół. Maria została pochowana obok Piotra Curie na cmentarzu w Sceaux.

Maria Skłodowska-Curie stała się pierwszą i jedyną kobieta, która spoczęła w Panteonie.

A w 1928 roku została honorowym obywatelem Glasgow.