Ciekawostki o Wiedniu

Miasto usytuowane jest w północno-wschodniej części kraju, nad Dunajem - drugą co do długości rzeką w Europie.

Tworzy także odrębny kraj związkowy - Republika Austrii jest federacją dziewięciu krajów związkowych.

Na tablicach z nazwami ulic i placów umieszczone są numery dzielnic.

Jest siedzibą parlamentu austriackiego, prezydenta, rządu, związków wyznaniowych, stowarzyszeń, organizacji, uczelni, przedsiębiorstw.

Kompleks składa się z 6 biurowców o podobnej bryle architektonicznej, wybudowanych na planie litery Y. Najwyższy z gmachów mierzy 120 m wysokości i liczy 28 pięter. Centrum jest miejscem pracy około 5 tys. osób. VIC posiada własną stację metra oraz niewielki kościół. W bezpośredniej odległości znajduje się też centrum konferencyjne Austria Center Vienna.

Ich siedziby znajdujÄ… siÄ™ poza kompleksem VIC (Vienna Internationale Centre).

W 2020 roku Wiedeń zamieszkiwało 1 911 191 osób. Gęstość zaludnienia na km2 wynosi 4607 osób.

Pozostały procent stanowią obcokrajowcy, których jest w Wiedniu ponad 386 tys.

Byli to obywatele Austro-Węgier.

W Austrii żyje ponad 54 tys. polskich obywateli (dane z 2015 roku), z czego większość, bo 69% mieszka w Wiedniu. Spośród 37 644 polskich obywateli stolicy, 5103 osoby stanowią dzieci i młodzież do lat 16.

Około 15 roku p.n.e. osada ta została zdobyta przez Rzymian, którzy na prawym brzegu Dunaju założyli obóz X Legionu o nazwie Castrum Vindobona. Miało to ustrzec Imperium Rzymskie przed najazdami germańskich plemion z północy.

Tam też cesarz Kommodus zawarł pokój z Markomanami i Kwadami (ludy germańskie), kończący wojny markomańskie (seria konfliktów zbrojnych pomiędzy Cesarstwem Rzymskim a plemionami germańskimi w latach 167-180). Ostatecznie Vindobona została zniszczona przez plemiona germańskie w V wieku.

We wczesnym średniowieczu miasto rządzone było przez austriacką dynastię Babenbergów, a po jej wygaśnięciu panowanie przejął czeski król Przemysł Ottokar II, za rządów którego nastąpił rozkwit gospodarczy miasta.

Za panowania Rudolfa IV Założyciela z dynastii Habsburgów, rozpoczęto budowę katedry św. Szczepana (dumy i jednego z symboli miasta), utworzono uniwersytet.

Przez pięć lat jego panowania miasto pełniło funkcję stolicy Węgier. Po śmierci Macieja Korwina miasto odzyskali Habsburgowie.

Porównywano go nawet do wieży Babel (Wolfgang Schmeltzl, dramatopisarz), bowiem można tam było usłyszeć język grecki, łacinę, francuski, turecki, hiszpański, czeski, łużycki, włoski, węgierski, niderlandzki, chorwacki, serbski, polski, aramejski.

Te obronne mury zlikwidowano po objęciu w Wiedniu władzy przez Franciszka Józefa i utworzeniu monarchii austro-węgierskiej. W ich miejsce zbudowano reprezentacyjną ulicę miasta Ringstrase.

Podczas odsieczy wiedeńskiej - Bitwy pod Wiedniem - stoczonej 12 września 1683 roku między wojskami polsko-cesarskimi pod dowództwem króla Jana III Sobieskiego a armią Imperium Osmańskiego pod wodzą wezyra Kara Mustafy, doszło do przełomu, w wyniku którego Turcy ponieśli klęskę, przeszli do defensywy i przestali stanowić zagrożenie dla chrześcijańskiej części Europy.

Ten ruch religijno-polityczno-społeczny zapoczątkowany przez Marcina Lutra, mający na celu odnowę chrześcijaństwa, był reakcją na negatywne zjawiska, które miały miejsce w katolickiej hierarchii kościelnej, stanowił też opozycję do katolickiej doktryny dogmatycznej. Ważną rolę w rozwoju reformacji odegrał ruch husycki, który zapoczątkował w XV wieku Jan Hus - czeski duchowny, filozof, reformator Kościoła, prekursor protestantyzmu, czeski bohater narodowy.

Nabrała ona rozmiaru pandemii, której ofiarą padło około 76 tys. osób. Epidemię wywołała bakteria Yersinia pestis, którą przeniosły pchły, znajdujące się na czarnych szczurach (Rattus rattus). Przyczyną rozprzestrzenienia się pandemii był również brak higieny i gęsta zabudowa miasta. Do Wiednia, w którym krzyżowały się drogi handlowe, przybywało wtedy wielu podróżnych, głównie w celach handlowych i to oni mogli przenieść bakterię do miasta.

Augustyn był ulicznym muzykantem, który pewnej nocy w stanie upojenia alkoholowego wpadł do rynsztoka, po czym trafił do zbiorowej mogiły, wraz z ciałami ofiar epidemii. Augustyn nie zaraził się dżumą, co przypisano zbawiennemu działaniu alkoholu w jego organizmie. Do dzisiaj Augustyn wspominany jest w ludowej przyśpiewce Oh du lieber Augustin.

Ten monumentalny pomnik wotywny ufundowany został przez cesarza Leopolda I w podzięce Bogu za zakończenie zarazy dżumy, która wcześniej szalała w Londynie i Neapolu. W tym miejscu pospiesznie grzebano zwłoki ludzi, którzy umarli od zarazy. Pierwszą kolumnę wykonano z drewna (1687-1693), później zastąpiono ją marmurową.

Nastąpił wtedy znaczny rozwój handlu, przemysłu, kultury i sztuki.

Została ona zwołana w celu rewizji zmian terytorialnych i ustrojowych spowodowanych wybuchem rewolucji francuskiej i wojnami napoleońskimi, a także wypracowania nowych zasad ładu kontynentalnego. Kongres wiedeński, ze względu na liczne bale, które mu towarzyszyły, nazywany był ironicznie tańczącym kongresem.

Oprócz likwidacjii murów obronnych i budowy Ringstrase, wzdłuż której powstały reprezentacyjne budowle użyteczności publicznej, w tym ratusz, Burgtheater, uniwersytet, parlament, Muzeum Historii Sztuki i opera, Wiedeń uzyskał połączenie żeglugowe z Budapesztem, obsługiwane przez Towarzystwo Żeglugi Parowej Dunaju.

W latach 20. i 30. XX wieku Wiedeń stał się też bastionem socjalizmu i otrzymał przydomek "Czerwony Wiedeń". Miastem rządziła wówczas Socjalistyczna Partia Austrii, która realizowała program komunalnego budownictwa mieszkaniowego na 65 tys. mieszkań, a także program zakładania miejskich terenów zielonych oraz wprowadziła reformę szkolnictwa. Powstało wówczas osiedle Werkbundu, w którym robotnicy nie musieli się gnieździć w klitkach bez okien i bieżącej wody.

Przekonywał on Austriaków o znaczeniu Austrii dla Rzeszy. Doszło wówczas do Anszlusu - aneksji Federalnego Państwa Austriackiego przez Rzeszę Niemiecką, z pogwałceniem traktatu wersalskiego z 1919 r. Wiedeń utracił funkcję stolicy na rzecz Berlina.

Podobnie jak Berlin, podzielony był na cztery strefy okupacyjne: rosyjską, amerykańską, brytyjską i francuską. Pierwsza dzielnica - Centrum - znajdowała się pod wspólną kontrolą. Gdy 15 maja 1955 roku podpisano austriacki traktat państwowy, strefy okupacyjne zostały zlikwidowane.

W czasie oblężenia Wiednia w 1683 roku, Kulczycki w przebraniu żołnierza osmańskiego, podśpiewując pod nosem tureckie piosenki, przeszedł przez obóz wroga, wykradł się z oblężonego miasta i skontaktował się z księciem lotaryńskim Karolem V Leopoldem, którego odpowiedź zapowiadającą odsiecz zaniósł obleganym. Wieści te odwiodły radę miasta od decyzji o poddaniu miasta wielkiemu wezyrowi Kara Mustafie. Po zwycięstwie Kulczycki został uznany przez mieszkańców miasta za bohatera. Rada miejska nagrodziła go znaczną sumą pieniędzy (100 dukatów), otrzymał także dom na osiedlu Leopoldstadt. Król Jan Sobieski pozwolił mu wybrać jako nagrodę dowolną rzecz z obozu pokonanego wroga. Kulczycki wybrał 300 worków "dziwnego ziarna", które zwycięzcy zamierzali wyrzucić, uznając, że jest to karma dla wielbłądów. Tymczasem w workach znajdował się zapas kawy. Cesarz Leopold obdarzył go tytułem cesarskiego tłumacza języka tureckiego. Otrzymał też zwolnienie z podatków na 20 lat.

W swym lokalu na pamiątkę zwycięstwa nad Turkami miał podawać gościom ciasteczka w kształcie półksiężyców, sam występując w tureckim stroju. Przypisuje mu się dosładzanie kawy miodem, a przede wszystkim doprawianie kawy mlekiem. Inne źródła podają, że pierwszym właścicielem kawiarni w imperium Habsburgów był od roku 1685 Ormianin Johannes Diodato (lub Johannes Theodat).

W 1862 roku uczczono pamięć Kulczyckiego, nadając jego imię jednej z ulic Wiednia. Trzy lata później, właściciel kawiarni przy Kolschitzkygasse uhonorował patrona ulicy, wystawiając mu pomnik na narożniku domu. Dziś do tradycji Herr Kolschitzky'ego nawiązuje firma kawiarska Julius Meinl.

Ponoć wiedeńczycy piją "lurę", nawet jeśli zamówi się espresso, otrymuje się lurę, tylko w małej filiżance.

Istnieje tam 990 parków miejskich. Dzięki kompleksowi leśnemu Las Wiedeński i terenom naddunajskim prawie połowa całkowitej powierzchni Wiednia to obszary zielone (najbardziej zielona dzielnica to Hietzing, gdzie około 70% jej powierzchni zajmuje zieleń. Na te obszary zielone składają się łąki, parki, winnice, lasy, pola i ogrody. Z centrum miasta można w 15 min dotrzeć do najbliższych terenów rekreacyjnych (np. Wyspa Dunajska).

Zbiera się tutaj więcej ogórków, bakłażanów, pomidorów, pietruszki, papryki chili niż w pozostałych regionach Austrii łącznie.

Rowery miejskie można wypożyczać w 121 stacjach.

Winorośl uprawia tam około 400 plantatorów na powierzchni około 700 ha, z czego na 80% powierzchni - białe wino, a na 20% - czerwone. Winnice obsadzane sa tam krzewami różanymi, które wcześniej niż winorośl wskazują zarażenie pleśnią i plantatorzy mogą szybciej reagować.

Większość wiedeńskiego wina sprzedawana jest na miejscu. Wiedeńska kultura gospód podających młode wino typu Heuriger jest od 2019 roku częścią niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO.

Należą do nich: Józef Haydn, Wolfgang Amadeus Mozart, Ludwig van Beethoven, Antonio Salieri i in. Z miastem tym związani są także Franz Schubert, Franz Liszt, Johannes Brahms, Johann Strauss - ojciec i syn, Franz Lehar, Gustav Mahler i in.

Corocznie 1 stycznia z Wiednia transmitowane są Koncerty Noworoczne Filharmoników Wiedeńskich. Koncerty nieprzerwanie wykonywane są co roku od początku II wojny światowej i poświęcone są głównie kompozytorom z rodziny Straussów.

Uniwersytet założył Rudolf IV, a nowoczesną organizację uczelni wprowadził Franciszek Józef. Biblioteka uniwersytecka liczy ponad 2 mln tomów. Na Uniwersytecie Wiedeńskim Galeazzo de Sancta Sophia z Padwy i jego austriacki uczeń J. Aygel przeprowadzali w 1365 roku pierwsze przełomowe sekcje zwłok.

W stolicy znajduje się także największa uczelnia techniczna w Austrii - Uniwerytet Techniczny, założony w 1815 roku przez Franciszka II Habsburga.

Dzięki swoim osiągnięciom naukowym i światowej reputacji Szpital Publiczny AKH ściąga do Wiednia liczne kongresy. W szpitalu tym wszczepiono najmniejszy na świecie implant ucha wewnętrznego. Czterech lekarzy tego szpitala zdobyło w XX wieku cztery Nagrody Nobla.

W dzielnicy Neubau (7) znajduje się architektoniczny kompleks MuseumsQuartier (Dzielnica Muzeów) o powierzchni 90 tys. m2, co czyni go jednym z największych tego typu kompleksów na świecie. Rocznie odwiedza go ponad 3 mln turystów.

Scena operowa rozpoczęła swoją działalność 25 maja 1869 roku wystawieniem opery "Don Giovanni" Mozarta.

Cesarz Józef II w 1766 roku udostępnił mieszkańcom dawne tereny łowieckie Habsburgów, co dało początek powstaniu parku. Obecnie zajmuje on powierzchnię około 1700 ha. Na Praterze znajduje się stadion sportowy oraz lunapark, który jest największym europejskim wesołym miasteczkiem. Niedaleko wejścia do parku znajduje się dużych rozmiarów karuzela w formie diabelskiego młyna. Jest to jedno z najstarszych urządzeń tego rodzaju - wzniesione w 1897 roku.

Lot ten nie miał znaczenia militarnego, wyłącznie propagandowe, zarówno we Włoszech, jak i za granicą. Piloci, oprócz zrzuconych ulotek, wykonali około 60 zdjęć lotniczych Wiednia. Mieszkańcy miasta zbierali ulotki i ich cena zaraz po nalocie wynosiła 20 koron i drożej. Zbierali je również policjanci i żołnierze, a prasa przypominała, że posiadanie ich jest zdradą stanu. Kilka dni po nalocie ulotki podrożały i ich cena wynosiła 100 koron.

Wiedeń należy do najchętniej odwiedzanych miast Europy.

Jego istnienie jako tańca salonowego rozpoczęło się w 1815 roku, w czasie Kongresu Wiedeńskiego (ze względu na liczne bale, które mu towarzyszyły, nazywany ironicznie "tańczącym kongresem"). Kiedy w Wiedniu po raz pierwszy zatańczono w obecności dworu tę szybszą odmianę walca (tempo wynosi ok. 60 taktów/min), obfitującą w szybkie wirowe obroty, reakcje były różne. Damy ostentacyjnie opuszczały salę balową, uważając publiczne obejmowanie się w tańcu za niemoralne, inni uważali, że ciągłe wirowanie w tańcu może wywoływać różne choroby, a nawet prowadzić do śmierci. Pomimo tych zastrzeżeń, do połowy XIX wieku, walc wiedeński był nieodłączną częścią balów na dworach prawie całej Europy, z wyjątkiem Anglii i Szwajcarii, gdzie długo się przed nim wzbraniano. Szczególne zasługi dla rozwoju walca miała muzyka tworzona przez Johannesa Straussa (Walc Cesarski, Nad Pięknym Modrym Dunajem, Schatz). Walc wiedeński jest najstarszym turniejowym tańcem standardowym.

W 1832 roku pod nieobecność szefa kuchni, młodszy kucharz na dworze księcia Metternicha, Franz Sacher, otrzymał polecenie stworzenia nowego deseru dla księcia i jego gości. Opracował wtedy przepis na tort czekoladowy przekładany marmoladą morelową i oblewany polewą czekoladową. Po dziś dzień tort ten przez wielu określany jest mianem "króla deserów". Obecnie wyłączne prawo do używania nazwy "tort Sachera" posiada hotel Sacher, a przepis na oryginalny tort jest najpilniej strzeżoną tajemnicą hotelu.

Przez prawie pół wieku (1891-1938) Zygmunt Freud mieszkał i pracował w klasycznej kamienicy wiedeńskiego Hochgrunderzeit. W ciągu tych lat rodzina Freuda wielokrotnie przenosiła się na różne piętra kamienicy. Tutaj powstały największe dzieła ( "Objaśnianie marzeń sennych", "O psychoanalizie", "Ego i id" i in.) Tutaj odbyło się słynne Psychologiczne Towarzystwo Środy - pierwsza psychoanalityczna grupa studyjna. Po aneksji Austrii przez nazistowskie Niemcy, Freud musiał uciec z Wiednia do Londynu, gdzie w wieku 83 lat zmarł (cierpiał na chorobę nowotworową) - sam zakończył swe życie przedawkowaniem morfiny przy pomocy przyjaciela lekarza.