Geografia

Ciekawostki o tropikalnych lasach równikowych

Znaleźliśmy 20 ciekawostek na temat tropikalnych lasów równikowych

Obszar o największej bioróżnorodności organizmów lądowych

Tropikalne lasy deszczowe istnieją na Ziemi od setek milionów lat, a większość z nich porasta obecnie fragmenty mezozoicznego superkontynentu Gondwany. W wyniku podziału Gondwany lasy tropikalne rozprzestrzeniły się na pięć głównych regionów świata. Są dziś jednym z ważniejszych o ile nie najważniejszym z systemów sekwestracji atmosferycznego dwutlenku węgla i produkcji tlenu. Dlatego tak ważna jest determinacja, wytrwałość i stanowczość w ochronie tych często nadmiernie i bezmyślnie eksploatowanych regionów naszej planety.

1
Występują przeważnie między 10 stopniem równoleżnika północnego i 10 stopniem równoleżnika południowego.

Charakteryzują się dużą ilością opadów i brakiem pory suchej.

2
Rozciągają się równoleżnikowo na prawie całą powierzchnię globu.

Lasy równikowe rosną w Ameryce tropikalnej, Afryce, Azji Południowo-Wschodniej, na Madagaskarze, części Australii oraz Nowej Gwinei.

3
W lasach równikowych średnie miesięczne temperatury przekraczają 18°C przez cały rok a średnie roczne opady wynoszą nie mniej niż 1680 mm.

4
Są nazywane największą apteką świata.

Nazwę tę zawdzięczają faktowi, że ponad ¼ naturalnych substancji leczniczych została odkryta właśnie w nich.

5
W związku z licznymi i częstymi opadami, gleby lasów równikowych są często wypłukiwane.

Są przez to mniej żyzne, jednak istnieją jednak obszary, na których występują obszary urodzajne - przeważnie są to gleby wulkaniczne.

6
Gleby w lasach tropikalnych dzielą się na dwie kategorie: czerwonoziemy i gleby ferralitowe.

Czerwonoziemy to dobrze zwietrzałe, czerwone gleby gliniaste o kwaśnym odczynie, które są ubogie w główne składniki odżywcze, takie jak wapń i potas. Zawarta w nich glina utrudnia przenikanie i przepływ wody.

Gleby ferralitowe mają podobne właściwości do czerwonoziemów jednak ze względu na brak lub małą ilość zawartej w nich gliny zapewniają dobry przepływ wody.

7
Na jednym hektarze lasu tropikalnego może występować 42 000 różnych gatunków owadów, do 807 drzew z 313 gatunków i 1500 gatunków roślin wyższych.

Prawdopodobnie w lasach tropikalnych może występować wiele milionów gatunków roślin, owadów i mikroorganizmów, które nie zostały jeszcze odkryte.

8
Charakterystyczną cechą wielu drzew rosnących w lasach tropikalnych jest specyficzny system korzeni – korzenie szkarpowe.

Są to korzenie wyrastające z boku pnia ponad powierzchnią gleby i rozgałęziające się dookoła. Ten typ korzeni wykształca się u roślin żyjących na terenach, gdzie składniki odżywcze znajdują się w górnych warstwach gleby a nie głęboko pod ziemią, jest więc idealnie przystosowany do czerwonoziemów i gleb ferrytowych.

9
Na terenie tropikalnych lasów deszczowych żyje wiele tubylczych plemion.

Większość z nich trudni się zbieractwem i myślistwem lub uprawami rolniczymi. Plemiona te mogły zamieszkiwać tereny lasów już kilkanaście tysięcy lat temu a zostały odkryte przez cywilizację zachodnią dopiero ostatnio dzięki rozwoju technologii takich jak obrazowanie satelitarne czy lotnicze.

10
Część plemion zamieszkujących tropikalne lasy równikowe nie utrzymuje kontaktu z cywilizacjami zewnętrznymi.

Na samym tylko terytorium Brazylii odkryto 67 takich plemion a w Nowej Gwinei 44.

11
Lasy równikowe mają ściśle określoną budowę warstwową.

Każda z warstw jest unikalnym skupiskiem fauny i flory, a nazywane są one piętrami.
Wyróżniamy następujące piętra lasu równikowego:

Piętro najniższe
Piętro średnie
Piętro koron drzew
Piętro pojedynczych drzew

12
Do najniższego piętra lasów równikowych dociera jedynie 2% światła słonecznego.

Roślinność tam rosnąca jest dość uboga i nieliczna, gdyż niewiele gatunków jest w stanie funkcjonować w takich warunkach. Najwięcej roślin najniższego piętra można spotkać na obrzeżach, lasu, polanach i wokół zbiorników wodnych. Najniższe piętro zamieszkiwane jest przez największe zwierzęta spotykane w lasach równikowych takie jak: goryl, okapi, nosorożec sumatrzański, tapir oraz wszelkiej maści płazy, gady i owady.

13
Piętro średnie to obszar zamieszkiwany przez dużą liczbę zwierząt.

Do tej warstwy dociera około 5% światła słonecznego, więc porastają je rośliny cieniolubne, które tworzą środowisko bytowania dla ptaków, małych ssaków, owadów i gadów. Ze względu na małą dostępność światła, rośliny z tego piętra wykształcają najczęściej duże liście ułatwiające wychwytywanie drogocennych promieni słonecznych.

14
Piętro koron drzew jest najbardziej zróżnicowanym biologicznie piętrem lasów równikowych.

Tworzą je różnego rodzaju drzewa osiągające rozmiary od 30 do 45 m wysokości. Większość flory tego piętra stanowią rośliny zimozielone o dużych liściach. Pnie drzew często porastają epifity, czyli rośliny rosnące na innych roślinach. Fauna obecna w tym piętrze jak i w piętrze pojedynczych drzew to głównie ptaki.

15
Piętro pojedynczych drzew jest bardzo zbliżone do piętra koron drzew.

Różni się tym, że roślinność je porastająca ma wysokość od 45 do 55 metrów, choć zdarzają się gatunki osiągające wysokość nawet 80m. Często zdarza się, że tak wysokie drzewa przewracają się tworząc otwarte przestrzenie w koronie drzew, przez które prześwituje światło słoneczne. Takie zdarzenia są bardzo istotne w prawidłowym funkcjonowaniu lasów równikowych, gdyż pomaga w rozwijaniu się nowych roślin w każdym z niższych pięter.

16
Bataty, banany, czekolada, awokado, papaja, orzechy makadamia i mango pochodzą z tropikalnych lasów równikowych.

W lasach równikowych rośnie 250 gatunków drzew owocowych, podczas gdy w lasach strefy umiarkowanej jedynie 20. Z samych tylko z lasów Nowej Gwinei pochodzi 251 gatunków drzew o jadalnych owocach.

17
Lasy równikowe ulegają konsekwentnej degradacji w wyniku działań człowieka.

Do najbardziej niebezpiecznych i szkodliwych czynników doprowadzających do wyniszczania tych obszarów zaliczamy:

Wylesianie pod tereny uprawne lub w celu pozyskiwania drewna
Górnictwo
Zmiany klimatyczne

18
Pod powierzchnią wszystkich tropikalnych lasów równikowych na ziemi znajdują się bogate złoża surowcowe.

Można tam znaleźć złoto, srebro, koltan (ruda tantalu i niobu, wykorzystywana w produkcji elektroniki), ropę naftową i gaz ziemny.

Uboższe kraje rozwijające się wydobywają te surowce, najczęściej na eksport. Dla przykładu działalność górnicza na obszarze Ghany doprowadziła w ciągu kilku dekad do znacznego uszkodzenia 88% pierwotnego obszaru lasów równikowych w tym kraju.

19
Lasy równikowe mają spory wkład w redukcję dwutlenku węgla w atmosferze.

Oprócz węgla roślinność magazynuje również, dzięki bakteriom glebowym metan. Sukcesywne wycinanie tych obszarów skutkuje redukcją ilości pochłanianych gazów co może się przełożyć na globalny wzrost temperatury. Oszacowano, że wycięcie wszystkich lasów równikowych w Afryce skutkowałoby podniesieniem średniej temperatury atmosferycznej o 2,5 do 5 stopni Celsjusza.

20
Regulują cyrkulację wody i stymulują opady deszczów.

Połowa opadów w obszarze Amazonii spowodowana jest właśnie aktywnością lasów, dzięki którym kraje takie jak Brazylia, Argentyna czy Paragwaj są chronione przed suszą. Nadmierne wylesienie może w przyszłości doprowadzić do wielkich katastrof jak na przykład susza z lat 2014 – 2015 w Brazylii.