Miasta
Ciekawostki o San Francisco
Oro en Paz, Fierro en Guerra
San Francisco położone jest na zachodnim wybrzeżu Stanów Zjednoczonych na północnym krańcu Półwyspu San Francisco. Zaczęło się rozwijać dynamicznie w połowie XIX wieku, gdy na te tereny zaczęli napływać imigranci ze wszystkich zakątków świata by szybko się wzbogacić na fali gorączki złota, która wybuchła w tym okresie. W 1848 roku populacja miasta wynosiła 1000 mieszkańców, a pod koniec 1849 już 25 tysięcy.
1
Już 3000 lat p.n.e. na terenie dzisiejszego miasta istniało ludzkie osadnictwo.
2
Miasto zostało założone 29 czerwca 1776 roku przez hiszpańskich kolonistów. Jako pierwsze, powstał tutaj misja oraz fort El Presidio Real de San Francisco. Osada zyskała niepodległość od Hiszpanii w 1821 roku a do USA została wcielona w 1848 roku po wojnie Meksykańsko-Amerykańskiej.
3
San Francisco zyskało na popularności w roku 1849, gdy w okolicy wybuchła gorączka złota. W krótkim okresie do niewielkiej osady napłynęło około 100 tysięcy poszukiwaczy z całego świata. Szacuje się, że do 1855 roku co najmniej 300 tysięcy poszukiwaczy złota, kupców i innych imigrantów przybyło do Kalifornii z różnych zakątków świata.
4
Podczas wielkiego kryzysu w San Francisco nie upadł ani jeden bank. Mało tego, jedna z bardziej znaczących inwestycji – most Golden Gate powstał właśnie w tym okresie. Miasto bardzo dobrze poradziło sobie z rosnącym bezrobociem, przede wszystkim dzięki solidarnej wzajemnej pomocy mieszkańców. Pytani o okres wielkiego kryzysu starsi obywatele miasta wspominali często, jak ważne i istotne była wzajemna pomoc obywateli.
Bogatsi dzielili się jedzeniem z biedniejszymi a bardziej przedsiębiorczy po prostu zmieniali profil działalności by przetrwać. Fred Lautze, który był lokalnym dealerem Forda, nie mogąc sprzedać ani jednego samochodu, zajął się serwisowaniem pojazdów i wulkanizacją.
5
Jeansy wynaleziono na potrzeby poszukiwaczy złota. Każdy poszukiwacz potrzebował wygodnego i wytrzymałego stroju, w którym mógłby godzinami poszukiwać samorodków. Na zapotrzebowanie odpowiedział przedsiębiorca Oskar Levi Strauss, który w 1853 założył w San Francisco znaną do dziś markę Levi Strauss & Co.
6
W 1867 roku w San Francisco wprowadzono pierwsze w Ameryce "prawo ograniczające brzydotę." Na jego mocy zakazywano ludziom brzydkim i niepełnosprawnym publicznego pokazywania się. Głównym założeniem ustawy było zlikwidowanie ulicznego żebractwa, jednak jak w przypadku każdego przepisu było nadinterpretowane i nadużywane. Pomysł szybko rozprzestrzenił się na całe Stany Zjednoczone i w niektórych rejonach tego kraju obowiązywało jeszcze do 1974 roku.
7
Budowa słynnego mostu Golden Gate rozpoczęła się 5 stycznia 1933 roku. Most oddano do użytku 19 kwietnia 1937 roku. Był wtedy najdłuższym i najwyższym mostem podwieszanym na świecie. Obecnie przejeżdża przez niego około 112 tysięcy pojazdów dziennie.
Więcej o moście Golden Gate.
8
W latach 1934 – 1963 na wyspie Alcatraz znajdowało się słynne więzienie o zaostrzonym rygorze. Zanim Alcatraz stało się więzieniem federalnym, znajdowała się tu baza wojskowa armii USA, zabudowania fortowe a od lat 60 XIX wieku więzienie przeznaczone dla żołnierzy oraz zdrajców narodu.
Przez 29 lat działalności federalnego zakładu karnego nie odnotowano ani jednej udanej ucieczki, choć część skazanych podejmowała takie próby. W sumie 34 więźniów próbowało wydostać się z wyspy, z czego dwóm się udało, choć i tak zostali później ujęci przez policję. W więzieniu Alcatraz jako więzień 85 przebywał Al Capone, który spędził tam 4 i pół roku. W związku z wzorowym zachowaniem skazanego otrzymał on pozwolenie na grze na banjo i dołączył do więziennego zespołu skazańców, którzy na terenie zakładu występował wielokrotnie. Al. Capone opuścił Alcatraz 6 stycznia 1939 roku.
9
Słynne japońskie ciasteczka z wróżbą pierwszy raz zaserwowano w piekarni Benkyodo w San Francisco. Choć powszechnie uważa się je za chiński wynalazek, tak naprawdę narodziły się w Kioto w Japonii jeszcze w okresie Edo. W Stanach Zjednoczonych pojawiły się na początku XX wieku za sprawą japońskiego imigranta Makoto Hagiwary, który zajmował się utrzymaniem i rozwojem Japońskiego Ogrodu Herbacianego w San Francisco.
10
Miasto przeżyło potężne trzęsienie ziemi i olbrzymie pożary. Ziemia zatrzęsła się 18 kwietnia 1906 roku w godzinach porannych. W wyniku drgań zawaliło się wiele budynków a rozszczelnione instalacje gazowe roznieciły w mieście kilkudniowy pożar. Ponieważ trzęsienie odcięło miasto od dopływu wody z szalejącym żywiołem radzono sobie za pomocą dynamitu, którym wysadzano budynki tworząc tym samym pasy przeciwpożarowe. W wyniku katastrofy życie straciło kilka tysięcy ludzi. Ponad połowa z 400 tysięcy mieszkańców straciła dach nad głową a ¾ miasta obróciło się w ruinę.
Po trzęsieniu ziemi miasto zostało błyskawicznie odbudowane. Zarzucono pomysł wytyczania układu ulic na nowo i budowano według starych planów urbanizacyjnych. Nowo postawione budynki były większe, wyższe i bardziej okazałe od poprzednich.
11
Karta Narodów Zjednoczonych została opracowana i ratyfikowana w San Francisco. Dokument został podpisany przez 50 z 51 państw członkowskich 26 czerwca 1945 roku. Polska podpisała ją kilka miesięcy później, 16 października.
12
San Francisco jest jedynym na świecie miastem, w którym do dziś działa system linowych tramwajów. Wagoniki są napędzane za pomocą liny, która przebiega pod torowiskiem. Poruszają się ze stałą prędkością 15 km/h. Aby ruszyć, wagon musi uchwycić linę za pomocą specjalnych chwytów, poluzowanie zacisków powoduje odcięcie od linowego napędu i zatrzymanie wagonika. Ze względu na duże tarcie zacisków zużywają się one bardzo szybko i należy je wymieniać co trzy dni. Usługę uruchomiono w roku 1878 i w szczytowym momencie obsługiwała dwadzieścia trzy linie z czego do dziś zachowały się trzy. Tramwaje są jedną z największych atrakcji turystycznych miasta i jedynym ruchomym narodowym pomnikiem historii. Dziennie z tramwaju linowego korzysta około 20 tysięcy pasażerów.
13
San Francisco ma ponad 850 tysięcy mieszkańców. Jest 16 pod względem liczby ludności miastem w USA.
14
Najwyższym budynkiem w mieście jest Salesforce Tower. Budowę wieżowca ukończono w 2018 roku, liczy sobie 61 pięter i 326 metrów wysokości. Budynek był projektowany tak, by wytrzymać potężne trzęsienia ziemi, które w Kalifornii nie są niczym nadzwyczajnym. Co roku stan nawiedza od dwóch do trzech silnych trzęsień powyżej 5,5 punktów w skali Richtera.
15
Znani ludzie urodzeni w San Francisco. Clint Eastwood, Courtney Love, Carlos Santana, Jack London, Danny Glover, Steve Jobs czy Bruce Lee urodzili się właśnie tutaj.