Ciekawostki o Pająkach

Są to bezkręgowce, których ciało podzielone jest na segmenty i posiadają szkielet zewnętrzny. Pająki zaliczamy do pajęczaków, w skład których wchodzi około 112 tysięcy gatunków zwierząt.

Podział nie jest jeszcze ostatecznie usystematyzowany, gdyż od 1900 roku pojawiło się ponad 20 różnych klasyfikacji tych zwierząt.

Są to głowotułów i odwłok, które łączy stylik. Z przodu głowotułowia znajdują się szczękoczułki a za nimi nogogłaszczki. Po nich następują odnóża kroczne. W odwłoku zlokalizowane są takie narządy jak serce, jelita, układ rozrodczy, gruczoły przędne i przetchlinki.

Najmniejszy jest gatunek Patu digua pochodzący z Kolumbii, którego długość ciała nie przekracza 0,37 mm. Największymi spośród pająków są tarantule, które mogą dorastać do 90 mm długości a rozpiętość ich odnóży nawet 25 cm.

Jest to para nogogłaszczek i cztery pary odnóży krocznych.

Służą one do przędzenia jedwabnej nici, z której pająki budują swoje sieci. Najczęściej pająki mają sześć gruczołów przędnych, ale zdarzają się gatunki posiadające wyłącznie jeden, dwa, cztery lub osiem. Jedwabne sieci mogą być wykorzystywanie nie tylko do budowy sieci ale również do przenoszenia nasienia, budowania kokonów na jaja, owijania zdobyczy a nawet budowania balonów/spadochronów, dzięki którym mogą latać.

Tarsus zakończony jest pazurami, których ilość i długość waha się w zależności od gatunku pająka. Pająki tkające sieci mają zwykle trzy pazury podczas gdy polujące aktywnie zwykle dwa.

Zakończone są kłami, które służą pająkowi do rozpruwania ciała zdobyczy a także do obrony. U wielu gatunków zakończone są ujściem gruczołów jadowych.

Brakuje im segmentu metatarsus. U samców, ostatni segment (tarsus) jest wykorzystywany do reprodukcji, z kolei pierwszy (coxa) u obu płci zmodyfikowany jest tak, by ułatwiać pająkowi jedzenie.

Nie jest to jednak reguła, gdyż istnieją rodziny pająków posiadające sześć (Haplogynae), cztery (Tetrablemma) lub dwoje (Caponiidae). Istnieją również gatunki pająków, które wcale oczu nie posiadają. Niektóre pary oczu są lepiej rozwinięte niż inne i służą innym celom, na przykład główne oczy skaczących pająków zdolne są do widzenia barw.

Szczecinka je pokrywająca ma zdolności wykrywania dźwięków, zapachów, drgań i ruchów powietrza.

Jest to popularne zwłaszcza wśród pająków tkających sieci. Niektóre gatunki mogą lokalizować zdobycz również wykrywając zmiany w ciśnieniu powietrza.

Ich środkowe oczy są powiększone i skierowane bezpośrednio w przód. Wyposażone w doskonałe soczewki obejmują swym zasięgiem bardzo duże pole widzenia i zbierają więcej światła niż oczy sów czy kotów. Zdolność tę zawdzięczają brakowi błony odblaskowej. Oko nie jest więc dobrze chronione i zostaje poważnie uszkodzone każdego ranka, lecz jego właściwości regeneracyjne są tak wybitne, że błyskawicznie się regenerują.

Pająki te również nie posiadają uszu a do “nasłuchiwania” zdobyczy wykorzystują włoski porastające ich nogi. Mogą w ten sposób wykrywać dźwięki w promieniu dwóch metrów.

Oznacza to, że nie mają one żył, lecz hemolimfa(pełniąca funkcje krwi) jest wtłaczana tętnicami do jam ciała(hemoceli) okalających narządy wewnętrzne. Tam następuje wymiana gazowa i substancji odżywczych pomiędzy hemolimfą a narządem.

Płucotchawki na drodze ewolucji wykształciły się one z odnóży wodnych pajęczaków. Tchawki to z kolei uwypuklenia ścian ciała pająków. Wypełnione są hemolimfą, która służy do transportu tlenu oraz pełni funkcję odpornościową.

Większość z nich żywi się jedynie pokarmem mięsnym, choć istnieją gatunki (Bagheera kiplingi), których dietę w 90% stanowią składniki roślinne. Młode niektórych gatunków pająków żywią się nektarem roślinnym. Są też pająki padlinożerne, żywiące się głównie martwymi stawonogami.

Choć jest ich tak wiele, tylko niektóre gatunki stanowią zagrożenie dla człowieka. Istnieją również pająki nieposiadające gruczołów jadowych wcale, zaliczamy do nich pająki z rodziny Uloboridae.

Taka toksyna byłaby w stanie chronić uprawy przed szkodliwymi owadami nie zanieczyszczając jednocześnie środowiska naturalnego.

Najpierw w ciało ofiary wstrzykiwane są soki trawienne, które rozpuszczają tkanki ofiary a kolejny etap trawienia odbywa się po wchłonięciu przez pająka tychże tkanek wewnątrz układu pokarmowego.

Dzięki temu są w stanie utkać nową, świeżą bez konieczności polowania gdy stara sieć się do tego już nie nadaje. Piękny przykład recyklingu wśród zwierząt. Podobny mechanizm występuje u krewetek, które zjadają swój pancerzyk w trakcie wylinki.

U większości aparat gębowy wyposażony jest w przyrząd podobny do słomki, który umożliwia picie rozpuszczonych tkanek ofiary.

Wychwytują one szkodliwe metabolity z hemolimfy i kierują je do kloaki, skąd wydostają się przez odbyt.

Dopiero po wypełnieniu spermą tychże pojemników, samiec wyrusza na poszukiwanie partnerki. Podczas kopulacji, wprowadzane są do zewnętrznych genitaliów samicy zwanych epigynum, gdzie dochodzi do zapłodnienia. Proces ten zaobserwował już w 1678 roku Martin Lister, angielski lekarz i przyrodnik.

Są one często przechowywane w jedwabnych kokonach, które utrzymują odpowiednią wilgotność. Larwy pająków przechodzą przeobrażenie jeszcze w kokonach a opuszczają je gdy osiągną dojrzały pokrój ciała.

Ta cecha jest domeną pająków skaczących, które cechuje bardzo dobry wzrok. Jeśli taniec przekona samicę dochodzi do zapłodnienia, w przeciwnym wypadku samiec musi szukać innej, mniej wymagającej wyszukanych kocich ruchów partnerki.

Najczęściej to samiec pada ofiarą samicy - przeważnie w trakcie lub po kopulacji. Przypadki, gdy samiec zjada samicę są ekstremalnie rzadkie. Istnieją gatunki, wśród których nawet w ⅔ przypadków dochodzi do zjedzenia samca przez samicę. Z kolei role odwracają się pośród pająków wodnych (Argyronetia aquatica), gdzie samce często zjadają mniejsze od siebie samice, natomiast kopulują z samicami większymi. U pająków Allocosa brasiliensis samce zjadają starsze samice, których zdolności rozrodcze nie są już tak dobre jak u młodszych.

Te z kolei eliminują najsłabsze rodzeństwo, zdobywając tym samym przewagę nad innymi i dając sobie większe szanse na osiągnięcie wieku dojrzałego.

Pająk, który spożywa więcej pokarmu osiągnie większe rozmiary w dorosłym życiu. Można więc wysnuć hipotezę, że im większego pająka spotkamy na swojej drodze (w odniesieniu do przedstawicieli swego gatunku), tym bardziej jest on agresywny.