Pierwsze żółwie pojawiły się na Ziemi pod koniec permu około 240 milionów lat temu. I choć pierwsze z nich nie posiadały ani plastronu ani karapaksu, zalążki tych elementów były już wykształcone. Z biegiem lat żółwie coraz bardziej przypominały obecne formy, choć przodkowie gatunków żyjących dziś pojawiły się dopiero we wczesnej kredzie czyli około 140 milionów lat temu. Żółwie uważane są za żywe skamieniałości ponieważ budowa ich ciała nie uległa znaczącym zmianom od milionów lat.
1
Na świecie żyje obecnie 356 gatunków żółwi.
Zasiedlają wszystkie kontynenty i oceany za wyjątkiem Antarktydy u wód okołobiegunowych.
2
Większość z nich spotkać można w strefie umiarkowanej i międzyzwrotnikowej.
Zasiedlają zarówno lądy jak i wody słodkie oraz słone.
3
Żółwiem naturalnie występującym na terenie Polski jest żółw błotny.
Są to niewielkie żółwie żyjące w środowisku wodnym. W polsce rzadko osiągają długość ciała powyżej 25 cm. W innych ekosystemach (żyją od Afryki północnej aż po Azję centralną) mogą osiągać znacznie większe rozmiary, nawet powyżej 40 cm długości.
4
Każdy gatunek żółwia ma swoją charakterystyczną dietę, jedne są mięsożerne inne roślinożerne a jeszcze inne są wszystkożercami.
Większość żółwi lądowych to roślinożercy a wodnych to mięsożercy, jest to uwarunkowane prędkością poruszania się. Bardzo często sposób odżywiania się ulega zmianie wraz ze wzrostem, u wielu gatunków młode osobniki są bardziej mięsożerne a wraz z dorastaniem zmieniają preferencję na pokarm roślinny.
5
Żółwie lądowe są bardzo powolne rzadko zdarza im się przekraczać prędkość 0,5 km/h.
Mają krótkie, kolumnowe nogi przypominające swoim wyglądem stopę słonia.
6
Gatunki wodne potrafią pływać z prędkością 30 km/h.
Pomaga im w tym opływowe ciało i wiosłowate przednie kończyny. Tylne natomiast pełnią bardziej funkcję sterowniczą niż napędową. Najlepiej przystosowane do pływania są żółwie miękkoskóre i żółwie morskie.
7
Najważniejszym zmysłem u żółwi jest wzrok.
Ich oko posiada pręciki przystosowane zarówno do warunków o małym natężeniu światła jak i czopki pozwalające im na widzenie w pełnym spektrum kolorów. Istnieje hipoteza, choć jeszcze niepotwierdzona, że żółwie posiadają czwarty rodzaj czopków czułych na promieniowanie ultrafioletowe.
8
Słuch występuje u nich szczątkowo.
Są najbardziej wrażliwe na dźwięki w zakresie około 100Hz, nie słyszą dźwięków powyżej 500 Hz.
9
Używają dźwięków do komunikacji.
Najczęściej wydają dźwięki podczas zalotów i godów jednak niektóre gatunki wydają dźwięki również by pozostawać w “kontakcie” podczas migracji.
10
Węch żółwi jest słabo rozwinięty.
Nie został dotychczas dobrze poznany, najpewniej służy tym gadom do nawigacji.
11
Żółwie obecnie żyjące nie posiadają zębów.
Zamiast tego wnętrza ich otworów gębowych porastają ostre rogowe wypustki, służące do cięcia, przytrzymywania i rozdrabniania pokarmu. Niektóre wymarłe gatunki posiadały zęby, lecz wyginęły około 160 milionów lat temu. Ostatnio odkrytym przedstawicielem wyposażonych w zęby żółwi jest Sichuanchelys palatodentata.
12
Oddychają powietrzem atmosferycznym za pomocą płuc.
Gatunki morskie zmuszone są do wynurzania się co jakiś czas aby zaczerpnąć świeżego powietrza. Częstotliwość z jaką to robią uwarunkowana jest od gatunku, jedne wynurzają się co kilka minut podczas gdy inne mogą pozostawać w zanurzeniu do godziny.
13
Żółwi pancerz jest tak naprawdę przekształconymi żebrami. Są jedynymi kręgowcami posiadającymi taki kostny pancerz.
Pancerz składa się z wypukłego karapaksu zlokalizowanego na górze i płaskiego plastronu, który osłania zwierzę od spodu.
14
Karapaks powstaje ze zmodyfikowanych żeber i ościstych wyrostków kręgów.
Z zewnątrz karapaks pokryty jest łuskami, które są zrogowaciałymi płytkami zbudowanymi z keratyny. Płytki te chronią muszlę przed zadrapaniami i stłuczeniami.
15
Plastron również zbudowany jest z tkanki kostnej, a dokładnie ze zmodyfikowanego obojczyka i żeber brzusznych.
Tworzy go dokładnie dziewięć kości z czego dwie przednie to właśnie przekształcone obojczyki.
16
Największym żyjącym obecnie gatunkiem żółwia jest żółw skórzasty.
Przedstawiciele tego gatunku osiągają długość ciała 220 cm i maksymalną wagę 700 kg. Rekordzista mierzył około 270cm. Są to żółwie wodne żyjące w oceanach. Są również jednymi z najgłębiej nurkujących zwierząt morskich, spotyka się je na głębokościach 1280 m p.p.m.
17
Największym żółwiem dotychczas poznanym był Archelon ischyros.
Długość ciała tego morskiego olbrzyma wynosiła aż 4,5 m a waga około 2,2 t. Żył pod koniec kredy około 75 do 65 milionów lat temu. Jest możliwe, że żółw ten przetrwał zagładę dinozaurów a jego wyginięcie było powiązane z pojawieniem się nowych gatunków zwierząt morskich i ssaków żerujących na jego jajach.
18
Najmniejszym żyjącym żółwiem jest Chersobius signatus.
Gatunek tego żółwia lądowego występuje w południowo-zachodniej Afryce. Samice są większe od samców, długość ich pancerza nie przekracza 10 cm.
19
Żółwie to jedyne gady, które zdolne są do migracji na duże odległości.
Przedstawiciele żółwi morskich mogą odbywać wędrówki na tysiące kilometrów, lądowe zdecydowanie krótsze. Młode żółwie morskie po wykluciu na plaży wędrują do oceanów, gdzie przebywają tysiące kilometrów. W trakcie wędrówek rosną i osiągają dojrzałość płciową aby po latach wrócić w pobliże miejsca swoich narodzin w celu kopulacji. Lądowe zazwyczaj nie podróżują dalej niż 30 kilometrów, do miejsc rozrodu.
20
Nie łączą się w długoterminowe związki, rzadko tworzą też grupy społeczne.
Zwykle w czasie godów samce walczą ze sobą przy czym agresja jest bardziej powszechna pośród gatunków lądowych.
21
Mają dosyć dobrą pamięć.
W badaniach przeprowadzonych na przedstawicielach gatunku Pseudemys nelsoni udowodniono, że są zdolne do uczenia się nowych umiejętności a ich pamięć długoterminowa wynosi przynajmniej 7,5 miesiąca. Inne badania wskazują znowu na przywoływanie informacji warunkowanych instrumentalnie nawet po 9 latach.
22
Wszystkie żółwie składają jaja na lądzie choć do kopulacji dochodzi w różnych środowiskach.
Żółwie lądowe kopulują na lądzie podczas gdy morskie w wodzie i dopiero zapłodniona samica udaje się na ląd w celu złożenia jaj. Jaja składane są na lądzie ponieważ ogrzany grunt pozwala młodym na rozwój, który byłby niemożliwy w chłodnych morskich wodach. Kolejną przyczyną składania jaj na lądzie jest fakt, że podczas rozwoju zarodki żółwi oddychają powietrzem atmosferycznym, które do jaj dostaje się przez specjalną membranę w skorupce.
23
Dwa żółwie okrążyły księżyc. Działo się to we wrześniu 1968 roku na pokładzie statku Zond 5.
Misja rozpoczęła się 14 września o godzinie 21:42 UTC. Żółwie stepowe przebywały na pokładzie statku 6 dni, 18 godzin i 24 minut. Choć podróż była dla nich na pewno traumatyczna, powróciły na Ziemię w dobrym stanie, jedynie lekko wygłodzone i z lekką redukcją masy mięśniowej (straciły około 10% masy ciała). Po lądowaniu otrzymały odżywczą dietę i szybko wróciły do normy.
24
Nauka zajmująca się żółwiami to chelonologia.
25
Są jednymi z najdłużej żyjących kręgowców.
Rekordzistami są żółwie słoniowe, które żyją ponad 100 lat a wśród nich żółwica imieniu Harriet, która żyła przynajmniej 175 lat. Długowieczność żółwi jest powiązana z ich rozmiarami, większe żółwie mają tendencję do dłuższego życia. Nie zmienia to faktu, że nawet małe gatunki, chętnie hodowane w domach osiągają imponującą długość życia 30 - 40 lat.
26
Od 1500 roku wyginęło 7 gatunków i 3 podgatunki żółwi.
Ostatnim wymarłym gatunkiem jest Chelonoidis abingdonii, którego ostatni przedstawiciel zmarł 24 czerwca 2012 roku. Był przetrzymywany w centrum hodowli, gdzie usiłowano nakłonić go do współżycia z samicami innych gatunków jednak George, bo takie otrzymał imię, nie był zainteresowany. W Księdze rekordów Guinnessa opisano go jako najbardziej samotne zwierzę.
27
Najbardziej zagrożonym obecnie gatunkiem żółwia jest żółwiak szanghajski.
W chwili obecnej na Ziemi żyją wyłącznie trzej przedstawiciele tego gatunku jeden samiec i dwa osobniki, których płci nie udało się dotychczas zweryfikować.
