Geografia
Ciekawostki o Kampinoskim Parku Narodowym
Park z łosiem w herbie
Kampinoski Park Narodowy znajduje się na północno-wschodnich obrzeżach Warszawy i stanowi ważną bazę rekreacyjno-wypoczynkową dla stolicy. Odwiedzający mają do dyspozycji wiele kilometrów szlaków turystycznych pieszych, rowerowych, konnych, polan wypoczynkowych. Park jest jedną z najważniejszych ostoi fauny niżu polskiego, a jego najbardziej wartościowe fragmenty objęte są ochroną ścisłą. Pełni on także działalność edukacyjną, także w zakresie ochrony pamiątek historii i kultury, gdyż w przeszłości Puszcza Kampinowska była miejscem wielu wojen, powstań i bitew. Symbolem Kampinoskiego Parku Narodowego jest łoś, największy z pięćdziesięciu występujących w nim gatunków ssaków.
1
Kampinoski Park Narodowy położony jest w Polsce środkowo-wschodniej, w województwie mazowieckim, na północno-zachodnich obrzeżach Warszawy. Leży na Nizinie Środkowomazowieckiej, między lewym brzegiem Wisły a Bzurą.
2
Jest siostrzanym parkiem Parku Narodowego Indiana Dunes w Stanach Zjednoczonych. Park Narodowy Indiana Dunes położony jest w północno-zachodniej części stanu Indiana. Rozciąga się on na około 32 km wzdłuż południowego brzegu jeziora Michigan i obejmuje obszar 6 212 ha.
3
Pomysł utworzenia Kampinoskiego Parku Narodowego po raz pierwszy pojawił się w latach 20. XX wieku. W latach 30. otwarto pierwsze rezerwaty leśne: Granica, Sieraków i Zamczysko, które dziś są znacznie większe i podlegają ochronie ścisłej. Rezerwaty te, a później park narodowy, utworzono dzięki staraniom Jadwigi i Romana Kobendzów, geografki i geomorfolożki, badaczki Puszczy Kampinowskiej i jej męża, botanika, dendrologa, profesora SGGW.
4
Park został powołany rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 16 stycznia 1959 roku. Został założony na powierzchni 407 km2, a w 1997 roku jego powierzchnia została zmieniona na 385,4433 km2 (38 544, 33 ha), z czego 72,40 ha przypada na Ośrodek Hodowli Żubrów w Smardzewicach, w województwie łódzkim. Powierzchnia otuliny wynosi 377,56 km2 (37756 ha), ochronie ścisłej podlega 4636 ha, czynnej - 27775 ha, krajobrazowej - 6133 ha.
5
W granicach parku znajdują się rozległe obszary Puszczy Kampinoskiej, położone w pradolinie Wisły, w zachodniej części Kotliny Warszawskiej. Puszcza Kampinoska jest pozostałością Puszczy Mazowieckiej, która bardzo długo pozostawała dziewicza. W XV w. pojawiły się w głębi lasów pierwsze osady: Truskaw i Wólka Zaborowska. W XVI w. lasy weszły w skład majątków królewskich i stanowiły królewszczyznę (dochód z nich zasilał skarb publiczny). Już wtedy zaczęto eksploatować puszczę, wycinano drzewa, produkowano smołę, potaż, dziegieć i węgiel drzewny. Największe zniszczenia puszczy dokonały się w XVIII w.
6
W przeszłości Puszcza Kampinoska była terenem łowów na łosie, jelenie, dziki. Polował tu prawdopodobnie Władysław Jagiełło, a na pewno Jan III Sobieski i Stanisław August Poniatowski - wraz z lasem wytrzebiono tu także zwierzynę.
7
Puszcza była areną niemal wszystkich ważnych wydarzeń w historii Polski. W 1410 roku zachodnim skrajem puszczy podążał pod Grunwald Władysław Jagiełło. W 1794 roku północnym krańcem puszczy maszerowała dywizja dowodzona przez Henryka Dąbrowskiego. W okresie powstania styczniowego (1863) dawała schronienie walczącym powstańcom. We wrześniu 1939 roku lasy Puszczy Kampinoskiej stały się miejscem walk, a także masowych mordów dokonywanych przez Niemców na ludności cywilnej (m.in. okolice Palmir).
8
Pamiątki przeszłości obejmują liczne groby powstańców z 1863 roku, cmentarze wojenne z okresu II wojny światowej oraz groby członków antyhitlerowskiego ruchu oporu (1944-45). Na cmentarzu w Palmirach spoczywa wielu mieszkańców Warszawy, potajemnie zamordowanych tu przez Niemców w latach 1939-1945. W Żelazowej Woli na obrzeżach Parku znajduje się dwór, w którym urodził się słynny kompozytor Fryderyk Chopin, a także gotycko-renesansowy kościół obronny w Brochowie, gdzie rodzice Fryderyka brali ślub, a on sam był tam ochrzczony.
9
Kampinoski Park Narodowy położony jest przy największym w Polsce węźle rzecznym - spotykają się tu doliny Wisły, Bugu, Narwi, Wkry i Bzury. Nie ma tu jezior, a największą rzeką Parku jest Łasica, dopływ Bzury, która pełni funkcję kanału wodnego.
10
Puszcza Kampinoska tworzy wyraźnie wyodrębniony układ przyrodniczy o znaczeniu europejskim. Teren ten został ukształtowany w okresie polodowcowym przez wody z topniejącego lodowca, spływające do morza szerokim na 18 km korytem Prawisły. Wyspy i ławice dały początek wydmom, a w dawnych korytach i starorzeczach wytworzyły się tereny bagienne. W taki sposób powstały dwa ułożone równoleżnikowo pasy wydmowe (wydmy paraboliczne i wały wydmowe) oraz leżące między nimi dwa pasy bagienne. Wśród wydm dodatkowo znajdują się podmokłe zagłębienia, a na terenach bagiennych, piaszczyste wzniesienia i niewielkie wydmy.
