Znaleźliśmy 21 ciekawostek na temat Bieszczadzkiego Parku Narodowego
Trzeci co do wielkości park narodowy na terenie Polski
Spośród 23 parków narodowych w Polsce, Bieszczadzki Park Narodowy jest trzecim co do wielkości i największym parkiem narodowym polskich gór. Chroni on unikatową przyrodę Karpat Wschodnich, m.in. połonin, które występują tylko tam i są charakterystycznym elementem tamtego krajobrazu.
1
Bieszczadzki Park Narodowy (BdPN) jest jednym z 23 parków narodowych w Polsce.
Jest trzecim co do wielkości, po Biebrzańskim Parku Narodowym i Kampinoskim Parku Narodowym. Jest też największym parkiem narodowym w polskich górach.
2
Symbolem parku, jego gatunkiem herbowym jest ryś - największy europejski kot.
Ryś jest nie tylko obecny w logo parku, ale jest przede wszystkim prawdziwą wizytówką Bieszczadów. Ten największy europejski kot, trzeci po niedźwiedziu i wilku największy europejski ssak drapieżny, świetnie czuje się w bieszczadzkich ostępach. Ryś przewyższa gabarytami nasze domowe koty, długość jego ciała waha się pomiędzy 90 a 150 cm, natomiast waga oscyluje w granicach 16-35 kg. Charakteryzuje go cętkowana sierść, a także uszy zakończone pędzelkami sztywnych, czarnych włosów oraz stwarzające wrażenie tzw. kryzy i bokobrodów, dłuższe włosy na szyi i spodzie głowy. Największym przysmakiem rysia jest sarna, rzadziej łoś, jeleń czy dzik. Często w jego menu znajdują się ptaki oraz mniejsze ssaki. Rysie są niezwykle zwinne i sprytne, potrafią wspinać się po drzewach. Podobnie jak koty domowe wylizują swoją sierść i mruczą.
3
Bieszczadzki Park Narodowy położony jest w południowo-wschodniej Polsce, w Bieszczadach Zachodnich, będących najbardziej na zachód wysuniętą częścią Karpat Wschodnich.
Jego powierzchnia wynosi aktualnie 29201,06 ha. Ekosystemy leśne zajmują 25019,68 ha, połoniny - 1821,41 ha, pozostałe ekosystemy nieleśne 215,18 ha, grunty pod wodami (rzeki i potoki) -78,01, grunty zabudowane, drogi i inne -166,77 ha. Na obszarze parku leży najbardziej na południe wysunięty punkt Polski - szczyt Opołonek (1028 m n.p.m.), położony przy granicy z Ukrainą.
4
Park utworzono w 1973 roku.
W 1992 roku stał się częścią Międzynarodowego Rezerwatu Biosfery "Karpaty Wschodnie". Rezerwat ten obejmuje swoim zasięgiem trzy parki narodowe: Bieszczadzki Park Narodowy, Park Narodowy Połoniny na Słowacji oraz Użański Park Narodowy na Ukrainie. Przylegają do nich dwa polskie parki krajobrazowe: Doliny Sanu i Ciśniańsko-Wetliński oraz na Ukrainie Nadsański Park Krajobrazowy. W 1998 roku BdPN (jako drugi po Białowieskim Parku Narodowym) otrzymał Dyplom Europejski przyznawany przez Radę Europy w uznaniu za wysiłki włożone w ochronę unikalnych w skali kontynentu wartości przyrodniczych. Bieszczadzki Park Narodowy i większa część Bieszczadów Zachodnich zostały objęte ochroną w ramach europejskiej sieci Natura 2000. Od 2021 roku 11% powierzchni parku jest wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
5
Pierwsze plany utworzenia parku pochodzą z połowy lat 50. XX wieku.
Powstał jednak dopiero w 1973 roku i jego pierwotna powierzchnia wynosiła 5955 ha. Obszar parku był czterokrotnie powiększany w latach 1989, 1991, 1996 i 1999.
6
W latach 50. połoniny bieszczadzkie znajdowały się w zarządzie dyrektora Tatrzańskiego Parku Narodowego.
Związane to było z poszukiwaniem nowych pastwisk dla podhalańskich owiec, które nie mogły być wypasane na tatrzańskich łąkach, nie miały tam wstępu ze względu na ścisłą ochronę TPN.
7
W okresie powojennym (1944-47) z obszarów, które obecnie znajdują się w granicach BdPN wysiedlono ludność ukraińską.
Te opuszczone tereny porosły drzewami i krzewami, zaczęły się tam pojawiać dzikie zwierzęta. Ukształtował się tam krajobraz w połowie naturalny, w połowie spowodowany działalnością ludzi, zwany "krainą dolin". W dolinach tych nadal można odnaleźć ślady dawnego osadnictwa: podmurówki domów, piwnice, zawalone studnie, miedze, terasy pól, przydrożne drzewa czy pozostałości zdziczałych sadów. Na terenach tych prowadzi się regularne koszenie, a od 1993 roku wypasa się tam także konie huculskie, których hodowla znajduje się w Tarnawie Niżnej i Wołosatem.
8
Bieszczadzki Park Narodowy chroni najwyższe partie polskiej części Karpat Wschodnich.
W parku wyróżnia się dwa piętra roślinno-klimatyczne: piętro lasów liściastych i mieszanych występujące powyżej piętra podgórza - regiel dolny i połoniny - piętro wschodniokarpackich hal powyżej górnej granicy lasów (od wysokości 1150-1250 m. n.p.m.), zajmujące powierzchnię około 1800 ha.
9
Około 80% Bieszczadzkiego Parku Narodowego zajmują lasy.
Są to naturalne lasy liściaste i mieszane z bukiem, olszą szarą, jaworem, świerkiem i jodłą - 15% tych lasów uznaje się za drzewostany puszczańskie o charakterze pierwotnym (południowo-zachodnie zbocza Małej i Wielkiej Rawki oraz północne stoki Smereka). Prawie 70% powierzchni tych obszarów objęte jest ochroną ścisłą - jest to najwyższy wskaźnik spośród wszystkich parków narodowych w Polsce.
10
Powyżej górnej granicy lasów, na wysokości od 1150-1250 m n.p.m. rozciągają się połoniny - unikalne i niespotykane w innym rejonie Polski wschodniokarpackie hale.
Prawie 90% tego obszaru podlega ochronie ścisłej. Kiedyś, dawni mieszkańcy tych terenów prowadzili na połoninach intensywny wypas bydła, który zakończył się w latach 40. Rośnie na nich szereg roślin rzadko spotykanych lub w ogóle nie spotykanych w innych polskich górach, takich jak: tojad bukowiński, fiołek dacki, ostrożeń wschodniokarpacki, pszeniec Herbicha. Wczesną wiosną wzdłuż cieków wodnych zakwita tutaj karpacki podgatunek śnieżycy wiosennej, charakteryzujący się często obecnością dwóch kwiatów na jednej łodydze.
11
W Bieszczadzkim Parku Narodowym występuje około 800 gatunków roślin naczyniowych.
Około 30 z nich to gatunki wschodniokarpackie, takie jak: tojad wschodniokarpacki i tauryjski, goździk kartuzek, goździk skupiony, lepnica karpacka, pszeniec biały, z których 7 to endemity Karpat Wschodnich (pszeniec biały, tojad wschodniokarpacki, goździk kartuzek skalny i in.). Ponad to rośnie tam 250 gatunków mchów, 500 gatunków porostów i 1000 gatunków grzybów.
12
Bieszczadzki Park Narodowy wraz z otuliną jest najcenniejszą w Polsce i jedną z najwartościowszych w Europie ostoi zwierząt.
Występuje tam komplet dużych i średnich drapieżników oraz kopytnych, związanych od wieków z lasami Karpat. Odnotowano tam 284 gatunki zwierząt kręgowych: 58 gatunków ssaków, 192 gatunki ptaków, 7 gatunków gadów, 12 gatunków płazów, 14 gatunków ryb i jeden gatunek minoga.
13
Występujące tam populacje niedźwiedzia brunatnego, wilka, rysia i jelenia szlachetnego należą do najliczniejszych w kraju.
W obrębie parku występują również żubry . W latach 60. XX wieku z ośrodków hodowlanych w Pszczynie i Niepołomicach przywieziono w Bieszczady około 20 żubrów. Zwierzęta się doskonale zaaklimatyzowały i obecnie jest ich tam 719, z czego kilkadziesiąt przebywa na terenie parku. Jest to największe dziko żyjące górskie stado tych zwierząt na świecie. Bieszczadzki Park Narodowy stanowi jedną z najcenniejszych ostoi ptaków. Dogodne warunki życia znalazły tam rzadkie i zagrożone gatunki ptaków drapieżnych, takich jak: orzeł przedni, orlik krzykliwy, trzmielojad, a także sów: puchacza, puszczyka, sóweczki i włochatki. Na tym obszarze geograficznym najwyższe zagęszczenie osiągają orlik krzykliwy i i puszczyk uralski. Zagęszczenie puszczyka uralskiego należy tam do najwyższych w Europie.
14
W tych stosunkowo niewysokich górach występują też gatunki ptaków górnoreglowych: orzechówka, krzyżodziób świerkowy, dzięcioł trójpalczasty i wysokogórskich: siwarnik, płochacz halny.
Z gatunków związanych z obszarami nieleśnymi, zwłaszcza ze świeżymi i wilgotnymi łąkami oraz torfowiskami, szczególnie cenny jest derkacz.
15
W granicach Bieszczadzkiego Parku Narodowego gniazdują chronione gatunki dzięciołów, w tym wpisane na listę "Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt".
Są to:dzięcioł białogrzbiety i dzięcioł trójpalczasty.
16
Do najliczniej występujących w Bieszczadzkim PN gadów należą zaskroniec zwyczajny i żmija zygzakowata.
W dolinie Sanu, która znajduje się w otulinie parku, występuje jedyna w kraju populacja węża Eskulapa. Odnotowano też pojedyncze stanowiska tego węża w granicach BPN.
17
Płazy w BPN najliczniej reprezentowane są przez traszkę karpacką, salamandrę plamistą, kumaka górskiego, ropuchę szarą i żabę trawną.
Najpowszechniej występującymi tam rybami są strzebla potokowa i głowacz pręgopłetwy, które w Polsce objęte są ochroną gatunkową. Ryby te stanowią podstawę wyżywienia pstrąga potokowego, wydry i bociana czarnego.
18
Bieszczadzki Park Narodowy chroni szereg unikatowych w skali kraju gatunków bezkręgowców.
Są wśród nich licznie występujące endemity karpackie i cenne gatunki reliktowe zamieszkujące puszczę karpacką. Na terenie parku opisano również nowe dla nauki gatunki bezkręgowców.
19
W Bieszczadzkim Parku Narodowym istnieje wiele szlaków pieszych oraz kilkanaście ścieżek przyrodniczo-historycznych.
W Ustrzykach Dolnych znajduje się Ośrodek Naukowo-Dydaktyczny i Muzeum Przyrodnicze BPN. Muzeum posiada jedną z największych w Polsce kolekcji okazów przyrodniczych w zbiorach pogrupowanych tematycznie: ogólna systematyka zwierząt, geologia, flora i fauna.
20
W Bieszczadzkim Parku Narodowym, na Połoninie Wetlińskiej znajduje się Schron Turystyczny BdPN "Chatka Puchatka".
Jest to najwyżej położone (1228 m n.p.m.) schronisko i obiekt noclegowy w Bieszczadach, niegdyś nazywany "Tawerną". Obiekt został wybudowany po II wojnie światowej przez wojsko i służył za posterunek obserwacyjny WOP. W 1956 roku został przejęty przez Okręg PTTK w Rzeszowie. W 2015 roku właścicielem schroniska stał się BdPN, wtedy też zmieniono klasyfikację obiektu na Schron Turystyczny BdPN. Pomysłodawcą nazwy schroniska jest polski żeglarz Leonid Teliga.
21
Siedziba Bieszczadzkiego Parku Narodowego mieści się w Ustrzykach Górnych.
Rocznie BdPN odwiedza około 600 tys. turystów (2019 r.)
