16 ciekawostek o Gorczańskim Parku Narodowym
Gorczyński Park Narodowy jest siedemnastym pod względem powierzchni parkiem narodowym Polski. Utworzony w 1981 roku chroni przyrodę Gorców - puszczę k ...
Wigierski Park Narodowy został utworzony w 1989 roku i w chwili powstania był czwartym co do wielkości polskim parkiem narodowym. Krajobraz parku w dużej mierze ukształtował lodowiec, który cofając się, utworzył doliny, które wypełnione wodą stały się jeziorami. Nazwa parku pochodzi od największego z nich, jeziora Wigry. I właśnie to bogactwo jezior otoczonych rozległymi lasami czyni park wyjątkowo malowniczym miejscem.
Wigierski Park Narodowy wyróżnia się obfitością jezior, oprócz największego, którym jest jezioro Wigry, znajduje się tam jeszcze 41 naturalnych zbiorników wodnych.
Jezioro Wigry należy do najgłębszych (5 miejsce) i największych (10 miejsce) jezior Polski. Jego powierzchnia wynosi od 2115 do 2118,3 hektarów, średnia głębokość od 15,4-15,8 metrów, a głębokość maksymalna od 73 do 74,2 metrów.
Linia brzegowa ma długość około 60 km, brzegi jeziora są wysokie i porośnięte lasami iglastymi.
Ze względu na kształt linii brzegowej, pierwotnie nazywane było Wingry - nazwa ta pochodziła od jaćwieskiego słowa wingris, co oznacza kręty, wijący się. Nazwę tę wymienił w swoich kronikach Jan Długosz, który opisywał łowy Władysława Jagiełły z 1418 roku na terenie zwanym Wingri.
Król Władysław IV Waza pływając po Wigrach w 1645 roku polował na łosie, niedźwiedzie i jelenie.
Najbardziej znane półwyspy to m.in. Wysoki Wągieł o długości około 4 km, Rosochaty Róg, Klasztorny. Na półwyspie Klasztornym znajduje się miejscowość Wigry z zabytkowym klasztorem byłego zakonu kamedułów, gdzie w 1999 roku odpoczywał papież Jan Paweł II.
Przez cieśniny i strumyki jezioro łączy się z 16 innymi jeziorami. Przez jezioro Wigry przepływa rzeka Czarna Hańcza, a w jego północnej części wpływa rzeka Wiatrołuża. W zakolach tych rzek ustanowiono ostoje bobrów (bóbr jest symbolem Wigierskiego Parku Narodowego).
Brzegi jeziora mają w większości miejsc pierwotny charakter, w który nie ingerował człowiek. W związku z tym są siedliskiem wielu zwierząt, w tym około 140 gatunków ptaków.
Zachodnia, południowa i wschodnia część jeziora otoczona jest Puszczą Augustowską, która ciągnie się daleko poza granice państwa, aż do Druskiennik na Litwie i Grodna na Białorusi.
Obecnie jego powierzchnia jest nieco większa, wynosi 150,86 km2. Powierzchnia otuliny wynosi 112,84 km2.
63% powierzchni parku stanowią lasy, 19% wody, 20% tereny rolnicze i inne.
Ochronie ścisłej podlega 12% powierzchni parku, czynnej 70%, a krajobrazowej - 18%.
W 2002 roku został wpisany na listę obszarów podmokłych o znaczeniu międzynarodowym Konwencji Ramsarskiej.
W Wigierskim Parku Narodowym obszary wodno-błotne zajmują około 3400 hektarów, co stanowi 22,5% jego powierzchni.
Nad brzegami jeziora Wigry powołano Stację Hydrologiczną, której badania spowodowały, że jezioro znane było na forum światowej hydrobiologii (stacji tej nie odbudowano po II wojnie światowej).
Problem ochrony tego rejonu powrócił dopiero w latach 50. XX wieku. Podjęto wówczas ochronę bobrów, które przybyły tam z rejonów Związku Radzieckiego (rodzime bobry praktycznie wtedy wyginęły). Utworzono rezerwat "Ostoja bobrów Stary Folwark" o powierzchni 120 ha, obejmujący ujście rzeki Czarna Hańcza do Wigier wraz z częścią jeziora. Kolejny rezerwat dla ochrony bobrów "Ochrona bobrów Zakąty" powstał w 1961 roku.
W 1976 roku powołano Wigierski Park Krajobrazowy, a w latach 80. podjęto działania zmierzające do przekształcenia parku krajobrazowego w park narodowy.
Ponad 85% obszaru puszy to bory, w których ponad 70% drzewostanu stanowi sosna augustowska. Na niektórych obszarach występują dobrze zachowane bory wilgotne i bagienne oraz wiele torfowisk.
W puszczy żyje ponad 2 tys. gatunków zwierząt - największą ich cześć stanowią owady. Żyją tam prawie wszystkie gatunki rodzimych płazów i gadów.
W przeszłości w puszczy żyły żubry, tury, niedźwiedzie i rosomaki, obecnie występują tam: wilk szary, jenot, ryś, borsuk, jeleń szlachetny, łoś, sarna, zające, bobry, piżmaki i wydry.
W ostatnich latach postanowiono reintrodukować do Puszczy Augustowskiej żubra. Docelowo stado żubrów w puszczy ma liczyć około 50 zwierząt.
Na terenie parku występuje mozaika różnych siedlisk. Sporo jest roślin klimatu chłodniejszego, reprezentowanych przez m.in. bagno zwyczajne, żurawiny - błotną i drobnoowocową, mącznicę lekarską, turzyce, rosiczkę długolistną i inne.
Licznie występują tam tzw. relikty poglacjalne, które przetrwały na tym terenie od czasu zlodowacenia. Są to: m.in. brzoza niska, bażyna czarna i zimoziół północny.
W WPN występuje także wiele roślin chronionych, rzadkich czy wymierających, jak przylaszczka pospolita, wawrzynek wilczełyko, lilia złotogłów, turzyca bagienna, storczyk- stoplamek krwisty.
Na terenie parku stwierdzono występowanie 32 gatunków roślin wpisanych do "Polskiej Czerwonej Księgi Roślin" i 79 na "Listę Roślin Zagrożonych i Rzadkich".
W logotypie parku widnieje kontur jeziora Wigry oraz postać bobra.W parku znajduje się ponad 190 km szlaków turystycznych, zarówno dla turystyki pieszej, jak i rowerowej. Wyznaczone jeziora i rzeki udostępnione są do uprawiania turystyki wodnej. Wody te można zwiedzać kajakiem, łodzią wiosłową, żaglówką i innym sprzętem pozbawionym silnika spalinowego. Popularne jest także wędkarstwo na kilku wyznaczonych jeziorach i Czarnej Hańczy poniżej Wigier.
Na potrzeby ruchu turystycznego uruchomiono też kilka ścieżek edukacyjnych.
