Ciekawostki o Parku Narodowym Czeska Szwajcaria

Leży pomiędzy miejscowościami: Hřensko, Chřibská i Brtniky. Zajmuje obszar w pobliżu granicy państwowej z Niemcami, która oddziela go od Parku Narodowego Saskiej Szwajcarii (do granicy przylega prawie cała północna i zachodnia część parku).

Park Narodowy Saskiej Szwajcarii (Nationalpark Sächsische Schweiz) o powierzchni 93,5 km2 jest większy od Parku Narodowego Czeska Szwajcaria (79,23km2).

Wschodnia część parku graniczy z Obszarem Chronionego Krajobrazu Góry Łużyckie, pozostałe strony otacza Obszar Chronionego Krajobrazu Piaskowców Łabskich (po stronie niemieckiej znajdują się odpowiedniki obu obszarów chronionych).

Czeskie i niemieckie terytoria piaskowców nadłabskich tworzą razem jeden z najważniejszych europejskich obszarów piaskowcowych.

Wymyślili ją dwaj szwajcarscy malarze: Adrian Zingg i Anton Graff, którzy pracowali w Akademii Drezdeńskiej i malowali pejzaż nad Łabą, przypominający im ojczyznę.

Czeska Szwajcaria czasami nazywana jest Zadni hory - nazwę taką nadał krajobrazowi liberecki pisarz Miloslav Nevrly.

Wydzielono go z obszaru chronionego krajobrazu Łabskie Piaskowce, obejmującego swym zasięgiem całą Wyżynę Dieczyńską. Obszar ten stanowi częściową naturalną otulinę Parku Narodowego Czeska Szwajcaria.

Park został utworzony w celu ochrony unikatowych form skalnych. Obejmuje on najcenniejsze regiony łabskich piaskowców (Jetřichovické stěny) oraz część Děčínských stěn, gdzie występują piaskowcowe miasta skalne. Oprócz nich na rozczłonkowanym terenie parku znajdują się liczne skalne bramy, pionowe ściany, baszty, iglice, wąwozy, szczeliny, parowy i wąskie tarasy skalne.

W parku znajduje się jedna wieś - Mezna, ruiny młyna wodnego i kilka zamków skalnych (m.in. Falkenštejn, Šaunštejn).

Próby ochrony terytorium Szwajcarii Czeskiej sięgają roku 1739, kiedy to hrabia Jan Josef Thun zakazał wypasu bydła na terenie posiadłości Děčín, a w określonych porach roku także wyrębu. W kolejnych latach wydawane były podobne rozporządzenia, które zabraniały wyrębu lasów i ustanawiały tzw. ciche tereny, na których rozwijała się populacja cietrzewia.

Pierwszy przewodnik po Czeskiej Szwajcarii ukazał się w 1826 roku staraniem rodziny Thunów (austriacko-czeska rodzina szlachecka wywodząca się z Tyrolu, której przedstawiciele pojawili się w Czechach w XVII w. Ich głównym majątkiem zostało miasto Děčín).

W 1879 roku w Hřensku powstał oddział Towarzystwa Górskiego Szwajcarii Czeskiej, którego członkowie zaczęli budować szlaki, mostki, schroniska turystyczne i wieże widokowe, wyznaczyli szlaki turystyczne i organizowali wycieczki, a w 1884 roku udostępniono do zwiedzania atrakcyjne wąwozy.

Jest ona największym naturalnym skalnym mostem z piaskowca w Europie i jednym z najbardziej imponujących pomników przyrody w Górach Łabskich.. Rozpiętość łuku bramy u podstawy wynosi 26,5 m, wysokość otworu 16 m, najmniejsza szerokość mostu 8 m, minimalna grubość mostu 2,5 m. Górna powierzchnia stropowej płyty bramy leży na wysokości 21 m od jej podstawy.

W 1826 roku przy bramie wybudowano karczmę. W 1881 roku książę Edmund z Clary-Aldringen wybudował hotel Sokole Gniazdo z 50 łóżkami. Aby uchronić tę formację skalną przed naporem turystów, wstęp na łuk bramy został zamknięty w 1982 roku. Można ją podziwiać bezpośrednio spod jej łuku, bądź z tarasów widokowych. Cały teren jest własnością prywatną od czasu prywatyzacji hotelu i można go zwiedzać za opłatą.

Przy Pravčickiej Bramie biegnie górska ścieżka z Eisenach do Budapesztu.

W miejscu tym nakręcono kilka scen krajobrazowych w filmie "Opowieści z Narnii: Lew, czarownica i stara szafa". Ponieważ na Pravčicką Bramę nie można się już wspinać (od 1982 roku), sceny, w których aktorzy zdaja się biegać po łuku, zostały nagrane w studiu i wklejone.

Pierwotnie dominował w nich buk (Fagus sylvatica), jednak został zastąpiony przez inwazyjnego świerka pospolitego (Picea abies), który obecnie zajmuje około 60% powierzchni leśnej. Pierwotnie dominujące, buk i jodła biała występują obecnie w bardzo małym stopniu, ale administracja parku stara się przywrócić dominację tych drzew.

Na kamienistym podłożu dobrze radzi sobie sosna zwyczajna i brzoza biała, na niektórych zboczach występuje dąb ozimy, a w pobliżu cieków wodnych olsza lepka. Inne gatunki, mniej pospolite, występujące tam to: jarzębina, kruszyna pospolita (olcha), leszczyna pospolita, wierzba, jesion, wiąz górski, grab, lipa, klon i inne.

Pierwsze wejścia na skalne wieże miały miejsce już w XIX wieku. Pionierami wspinaczki skałkowej byli m.in. Olver Perry Smith, Bernd Arnold i Jindřich Hudeček. Obecnie wspinaczka górska jest dozwolona w parku na określonych w regulaminie parku zasadach. Zajęcia wspinaczkowe mogą być prowadzone tylko na określonych obszarach, moga tu wspinać się tylko członkowie Międzynarodowej Federacji Alpinizmu UIAA i organizacji stowarzyszonych (również członkowie Czeskiego Związku Alpinizmu).

Wraz z utworzeniem w 2000 roku Parku Narodowego Czeska Szwajcaria, z terenu tego zniknęły wszystkie kempingi i miejsca do swobodnego przebywania.

Być może najważniejszym z nich jest zabytek kultury Dolsky mlyn, o którym źródła wspominają już w 1515 roku. Młyn należał do wielu różnych właścicieli, a jego funkcja stopniowo się zmieniała - kiedyś służył nawet jako gorzelnia i zajazd wycieczkowy. Obecnie Miejskie Towarzystwo Ratowania i Konserwacji Zabytku Kultury Dolsky mlyn stara się o zachowanie młyna.

Kolejnym budynkiem jest chata na skale Marii w południowo-zachodniej części parku, która została zbudowana w 1856 roku przez Ferdynanda Bonaventurę z rodziny Kinskich. Chata spłonęła w 2005 roku, ale rok później została odbudowana.

W okolicy znajduje się również szereg innych zabytków architektury ludowej i sakralnej. Znajdują się one głównie poza terenem parku.

 Zagrożona na skutek pożaru była Brama Pravčicka. W akcję ratowniczą oprócz służb lokalnych zaangażowali się również Polacy i Słowacy, a także samoloty gaśnicze ze Szwecji.  Ikonę parku udało się uratować, Brama Pravčicka oraz budynek zameczku, wydaje się, nie ucierpiały w czasie pożaru.

Poprzednio, w wyniku pożaru w Parku Narodowym Czeska Szwajcaria, który miał miejsce w lipcu 2006 roku, spaliła się część lasu w pobliżu Jetřichovic.

Kanion ciągnie się na długości około 1 km wzdłuż dolnego biegu rzeki Kamenice. Jest to charakterystyczna naturalna formacja skalna o prawie pionowych ścianach, których wysokość waha się od 50 do 150 metrów.

Niedaleko wąwozu znajduje się przełom rzeki Kamenice zwany  Divoká soutěska (Dziki Wąwóz). Jest to głęboka dolina rzeczna wyrzeźbiona erozyjną działalnością rzeki. Niegdyś była ona niedostępna, a pierwszego przepłynięcia dokonano na trzech tratwach w 1877 roku.

Pod koniec XIX wieku z inicjatywy księcia  Edmunda Clary-Aldringena i Hreńskiego Towarzystwa Górskiego Szwajcarii Czeskiej rozpoczęto budowę kładek oraz przejść tunelowych w skałach, które umożliwiły drożność niedostępnych odcinków kanionu. Pomiędzy przełomami Wąwozu Edmunda i Dzikiego Wąwozu blisko dwustu robotników pod nadzorem włoskich rzemieślników zbudowało drogę. Uroczyste otwarcie przejazdu odbyło się w 1898 roku.

Obecnie wzdłuż wąwozu prowadzi oznakowany szlak turystyczny (żółty).