Miasta
Ciekawostki o Palermo
Miasto założone przez Fenicjan
Palermo to miasto założone przez Fenicjan ponad 2700 lat temu. Położone w kotlinie, którą Arabowie w IX wieku nazwali Conca d'Oro, otoczone jest pasmem górskim, co czyni je niezwykle malowniczym miejscem.
Palermo słynie z historii, kultury i niezwykłej architektury, a także mafii, dla której stało się siedzibą jej nikczemnej działalności.
1
Palermo jest miastem w południowych Włoszech, stolicą zarówno autonomicznego regionu Sycylii, jak i metropolii Palermo. Znajduje się w północno-zachodniej części Sycylii, nad Zatoką Palermo na Morzu Tyrreńskim.
2
Miasto leży w kotlinie utworzonej przez rzeki: Papireto, Kemonia i Oreto. Dziś zarówno Papireto, jak i Kemonia są zabudowane budynkami, jednak kształt dawnych cieków wodnych można rozpoznać do dziś, ponieważ ulice, które na nich wybudowano podążają za ich kształtem.
Oreto natomiast płynie przez miasto oddzielając jego centrum od zachodnich dzielnic i dzielnic przemysłowych.
W IX wieku kotlina ta została nazwana przez Arabów Conca d'Oro (Złoty Basen).
3
Palermo otoczone jest zwróconym w kierunku Morza Tyrreńskiego pasmem górskim, którego nazwa pochodzi od nazwy miasta. Najwyższym szczytem pasma jest La Pizzuta o wysokości około 1333 m, jednak historycznie najważniejszą górą jest Monte Pellegrino, o wysokości 606 metrów. Wzgórze geograficznie oddzielone jest od reszty pasma równiną.
Z Monte Pellegrino roztacza się panoramiczny widok na miasto, otaczające go góry i Morze Tyrreńskie. W swojej książce "Podróż do Włoch" Goethe określił Monte Pellegrino jako najpiękniejszy cypel świata.
4
Przy kamiennej ścianie klifu na górze Monte Pellegrino znajduje się Sanktuarium Santa Rosa - kościół i miejsce pielgrzymek wiernych do relikwii świętej Rozalii, jednej z czterech patronów miasta. 15 lipca 1624 roku w jaskini na tym miejscu odkryto prawdopodobne relikwie tej XII-wiecznej świętej. Po przeniesieniu relikwii przez miasto, pustosząca je wówczas zaraza (czarna śmierć, dżuma) ustąpiła, dlatego mieszkańcy Palermo przyjęli św. Rozalię jako patronkę miasta i na jej cześć zostało wzniesione sanktuarium.
14 lipca ludzie w Palermo świętują coroczne Festino, najważniejsze wydarzenie religijne roku. Jest to procesja, która przechodzi główną ulicą Palermo w celu upamiętnienia cudu przypisywanego świętej
W 1787 roku miejsce to odwiedził Goethe i opisał je jako "takie, które lepiej pasuje do pokory świętej niż wystawne uroczystości obchodzone dla upamiętnienia jej odejścia ze świata"
5
Palermo jest jednym z najcieplejszych miast w Europie, głównie ze względu na ciepłe noce. Średnia roczna temperatura powietrza wynosi tam 18 °C, co czyni Palermo jednym z najcieplejszych włoskich miast. Występuje tam 2530 słonecznych godzin rocznie.
W Palermo zdarzają się też opady śniegu. Jest to jednak zjawisko rzadkie, od lat 40. do dziś śnieg padał tam kilkanaście razy, a miasto pokryte było kilkoma centymetrami śniegu.
Lato w Palermo jest długie, gorące i suche, natomiast zimy są łagodne i zmienne, z deszczową pogodą.
6
Miasto o powierzchni 158,9 km2 podzielone jest na trzydzieści pięć dzielnic (quartiere). Te z kolei podzielone są na osiem rządowych zarządów społeczności. Miasto posiada 673 735 mieszkańców (2017).
Zespół miejski Palermo jest piątym najbardziej zaludnionym zespołem miejskim we Włoszech i mieszka w nim około 1,2 mln osób.
Ponad 97% ludności Palermo jest pochodzenia włoskiego, największa grupa imigrantów w tym mieście pochodzi z Azji Południowej, głównie z Bangladeszu i Sri Lanki.
7
Miasto zostało założone w 734 r. p.n.e. przez Fenicjan jako Sis ("kwiat"). Następnie stało się własnością Kartaginy. Powstały dwie kolonie greckie, znane pod wspólna nazwą Panormos (Kartagińczycy używali tej nazwy na swoich monetach po V w. p.n.e.)
Jako Panormos miasto stało się częścią Republiki Rzymskiej i Cesarstwa Rzymskiego na ponad tysiąc lat. Od roku 831 do 1072 miasto znajdowało się pod panowaniem arabskim. Podczas emiratu Sycylii po raz pierwszy stało się stolicą Sycylii z nazwą Bal'harm.
Był to punkt zwrotny w historii miasta, bowiem Arabowie, panujący ponad dwa wieki, wprowadzili Palermo w złoty okres rozwoju.
Po podboju przez Normanów Palermo stało się stolicą nowego królestwa Sycylii, które trwało od 1130 do 1816 roku.
8
Palermo przeszło pod panowanie normandzkiej dynastii Altavilla, z której wywodził się pierwszy król Królestwa Sycylii - Roger II. Normanowie zdecydowali o pozostawieniu pokonanych Arabów w mieście i o wspólnej z nimi budowie przyszłej potęgi Palermo. Arabscy kupcy i rzemieślnicy dalej prowadzili w mieście swoje interesy, mężczyźni werbowani byli do wojska, a dwór królewski zapełniał się arabskimi dostojnikami w rolach ministrów i doradców.
9
W okresie tym powstało w Palermo wiele wspaniałych budowli tworzonych przez mistrzów arabskich, bizantyjskich i normańskich. Powstawały pałace i kościoły zwieńczone arabskimi kopułami i ozdobione bizantyjskimi mozaikami, jak np. Palazzo dei Normani z Capella Palatina, czy kościoły: San Giovanni degli Eremiti, San Giovanni dei Lebrosi, San Cataldo i in.
10
Panowanie dynastii Normandzkiej zakończyła w 1194 roku bezpotomna śmierć Wilhelma II, wnuka Rogera II. Tron sycylijski przejęła najpierw dynastia niemiecka (Hohenstauf), później francuska (dynastia Andegaweńska), a w końcu hiszpańska ( dynastia Aragońska). Przechodzenie Palermo z rąk do rąk zakończyło się w 1860 roku z chwilą zjednoczenia Włoch.
11
Podczas II wojny światowej Palermo było mocno bombardowane przez alianckie lotnictwo, aż do jego zdobycia podczas inwazji aliantów na Sycylię 22 lipca 1943 roku. Głównym celem nalotów był port w Palermo, ale ucierpiały też okoliczne dzielnice, które zostały skutecznie zniszczone, podobnie jak znaczna część miasta. Było też wiele ofiar wśród ludności cywilnej.
12
W 1946 roku Palermo zostało ogłoszone siedzibą Parlamentu Regionalnego. W 1947 roku zostało stolicą Regionu o Specjalnym Statusie, którego siedziba znajduje się w Palazzo dei Normanni (Pałac Królewski w Palermo).
13
Palermo znane jest z istnienia w tym mieście najpotężniejszej mafijnej grupy przestępczej Cosa Nostry. Aktywność sycylijskiej mafii w Palermo była szczególnie znana w jednym obszarze miasta, w Passo Rigano, gdzie mafia nie tylko zajmowała się wymuszeniami, ale także odgrywała dużą rolę w legalnej gospodarce miasta (hurtowe dostawy żywności, zakłady online i hazard).
Mafia z Palermo silnie powiązana była z amerykańską przestępczością zorganizowaną, a w szczególności z rodziną Gambino.
14
Patronką miasta jest św. Rozalia, a niebiańskim obrońcą Palermo jest św. Benedykt Maur. Starożytnym patronem miasta był Geniusz Palermo - starożytny numen i genius loci, opiekun tego miejsca, który stał się świeckim patronem współczesnego Palermo.
15
Palermo posiada międzynarodowe lotnisko, znane jako lotnisko Falcone-Borsellino. Poświęcone jest ono Giovanniemu Falcone i Paolo Borsellino, dwóm sędziom antymafijnym zabitym przez mafię na początku lat 90. XX wieku.
Lotnisko znajduje się 32 km na zachód od Palermo. Drugim lotniskiem w mieście jest Palermo-Boccadifalco.
16
Założony przez Fenicjan ponad 2700 lat temu Port w Palermo jest, obok portu w Mesynie, głównym portem Sycylii. Stąd promy łączą Palermo z Cagliari, Genuą, Livorno, Neapolem, Tunisem i innymi miastami i przewożą w sumie prawie 2 miliony pasażerów rocznie. Jest to również ważny port dla statków wycieczkowych.
17
Palermo posiada drugi najstarszy uniwersytet na wyspie. Oficjalnie został założony w 1806 roku, ale źródła historyczne podają, że od końca XV wieku nauczano tu medycyny i prawa.
18
W Palermo znajduje się Orto Botanico di Palermo - Ogród Botaniczny, którego początki sięgają roku 1779. Jest on zarówno ogrodem botanicznym, jak i instytucją naukową i edukacyjną Wydziału Botaniki Uniwersytetu Palermo.
Ogród usytuowany jest na wysokości 10 metrów nad poziomem morza. Zajmuje powierzchnię około 0,12 km2, na czerwonej glebie, która wyewoluowała na wapiennym podłożu tufowym.
19
Palermo posiada ogromne dziedzictwo architektoniczne i wyróżnia się wieloma budynkami, z których kilka wpisanych jest na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Wśród nich na uwagę zasługują pałace, muzea i kościoły:
- Palazzo dei Normanni (Pałac Normanów), w którym mieści się Capella Palatina, królewska kaplica
- Zisa i Kuba - wspaniałe zamki używane przez królów Palermo do polowań. W Zisie mieści się dziś muzeum islamu.
- Pałac Natoliu
- Pałac Chiaramonte
- Palazzo Abatellis
- Regionalne Muzeum Archeologiczne im. Antonino Salinasa, które zawiera liczne pozostałości cywilizacji etruskiej, kartagińskiej, rzymskiej i hellenistycznej
- Palazzina Cinese - rezydencja królewska rodu Burbonów-Dwóch Sycylii
- Kościół San Giovanni degli Eremiti
- Kościół Santa Maria dell'Ammiraglio
- Cattedrale di Palermo
20
Palermo posiada co najmniej dwa pierścienie murów miejskich, z których wiele zachowało się do dziś. Pierwszy pierścień otaczał antyczne centrum fenickiego miasta. W murze miejskim zachowało się kilka zabytkowych bram.
21
Do początku XX wieku w Palermo istniały setki małych teatrów operowych znanych jako magazzeni. Teatro Massimo (Największy Teatr) został otwarty w 1897 roku. Jest to największy we Włoszech (8 000 m2) i jeden z największych w Europie (trzeci po Operze Paryskiej i Operze Wiedeńskiej).
Teatr słynie z doskonałej akustyki. Występował w nim Enrico Caruso.
