Rośliny

Ciekawostki o sezamie

Znaleźliśmy 15 ciekawostek na temat sezamu

Sesamum - najstarsza roślina oleista znana człowiekowi

Nasiona sezamu to jedna z najstarszych znanych roślin oleistych, udomowiona ponad trzy tysiące lat temu. Znają go prawie wszyscy i cenią za jego lekko orzechowy smak, jako dodatek do wielu wyrobów kulinarnych. Bardzo lubiana i ceniona powszechnie azjatycka kuchnia nie może obyć się bez sezamowych nasion lub tłoczonego z nich oleju. A smakosze słodyczy nie wyobrażają sobie, aby mogła nie istnieć chałwa. Pomijając walory smakowe, sezam jest źródłem wielu cennych składników - makro i mikroelementów, kwasów tłuszczowych, aminokwasów i witamin. Znajduje swoje zastosowanie zarówno w kulinariach, jak i medycynie czy kosmetologii. Jego roczna produkcja na świecie wynosi siedem milionów ton.
Sezam
1
Sezam (Sesamum) jest rośliną strączkową należącą do rodziny połapkowatych, sezamowatych (Pedaliaceae).

Rodzina ta obejmuje 13 rodzajów z 70 gatunkami. Są to rośliny głównie siedlisk suchych i piaszczystych, a także rejonów przybrzeżnych. Jako rośliny synantropijne (przystosowują się do życia w środowiskach silnie przekształconych przez człowieka), rozprzestrzenione są jako chwasty w różnych częściach świata.

Sezamowate występują w Afryce, południowej Azji i w Australii.

2
Sezam jest jedną z najstarszych roślin uprawianych przez człowieka.

Przypuszcza się, że pierwotnie pochodzi on z Afryki, skąd został introdukowany, początkowo do Azji, a później także do Europy, gdzie został uznany za gatunek inwazyjny. Uprawiany jest w rejonach tropikalnych na całym świecie.

W Europie rośnie w Belgii, Francji, Grecji, Turcji i na Cyprze. W Afryce rośnie naturalnie w suchych rejonach na południe od Sahary.

3
Nasiona sezamu to jedna z najstarszych znanych roślin oleistych udomowiona ponad 3000 lat temu.

Archeologiczne pozostałości zwęglonego sezamu datowane na około 3500-3050 p.n.e sugerują, że znany był na subkontynencie indyjskim co najmniej 5500 lat temu. Przypuszcza się, że handel sezamem pomiędzy Mezopotamią a subkontynentem indyjskim miał miejsce w 2000 roku p.n.e. Przypuszcza się też że sezam był uprawiany w Egipcie w okresie Ptolemeuszy. Egipcjanie nazywali go sesemt i nazwa ta znajduje się na liście leków w zwojach Papirusu Ebersa datowanego na ponad 3600 lat.

Wykopaliska grobowca Tutenchamona odkryły kosze sezamu wśród innych dóbr grobowych.

Jest szeroko naturalizowany w tropikalnych regionach na całym świecie. Posiada wiele gatunków, z których większość jest dzika i pochodzi z Afryki Subsaharyjskiej. Najbardziej popularną odmianą uprawną jest sezam indyjski (Sesamum indicum), pochodzący z Indii.

4
Sezam uprawiany jest ze względu na jadalne nasiona.
W 2020 roku światowa produkcja sezamu wynosiła 7 milionów ton. Największymi producentami byli: Sudan, Mjanmar i Tanzania.
5
Sezam indyjski znany jest także jako sezam wschodni, kunżut, łogowa wschodnia.
Nazwa sezam pochodzi od łacińskiego sesamum i greckiego σήσαμον - sēsamon. W  języku perskim sezam to kunjat, arabskim - simsim, w sanskrycie - tila, a w hindi -til. Większość nazw sezamu na świecie zawiera słowo "olej" bądź "tłuszcz".
6
Sezam indyjski jest rośliną jednoroczną o wysokości od 50 do 150 centymetrów.

Posiada wzniesioną rozgałęzioną łodygę, pokrytą gruczołkowatymi włoskami. Dolne liście są ogonkowe, okrągłe, środkowe, duże, ząbkowane, szerokolancetowate, na długich ogonkach, górne są krótkoogonkowe, wąskolancetowate, całobrzegie.

Kwiaty sezamu indyjskiego są białe lub fioletowe z czerwonymi plamami. Są duże (do 3 cm długości), samopylne.

Owocem są torebki 4-, 6- lub 8-kanciaste, zielone, silnie omszone, pękające po dojrzeniu. Torebka zawiera około 80 nasion.

Nasiona są płaskie i matowe o zmiennej barwie od białej, która jest najbardziej ceniona, do prawie czarnych.

7
Sezam jest produktem dość kalorycznym, mimo niskiego indeksu glikemicznego (IG = 35)
W 100 gramach ziaren znajduje się 632 kcal (jedna łyżka to około 10 g i 63 kcal), oraz 5% wody, 23% węglowodanów (w tym 12% błonnika), 50% tłuszczu i 18% białka.
8
Nasiona sezamu są źródłem fitosteroli, które obniżają poziom cholesterolu oraz zapobiegają miażdżycy.
Są bogatym źródłem mikro i makroelementów. Zawierają m.in. żelazo, wapń, magnez, cynk, miedź, a także znaczne ilości niacyny i bogaty zestaw aminokwasów.
9
Sezam składa się w 50% z tłuszczów.

Należą one głównie do grupy nienasyconych kwasów tłuszczowych: omega-9, omega-6 i omega-3. Kwasy te poza prozdrowotnym działaniem pomagają też w spalaniu zbędnej tkanki tłuszczowej.

Dodatkowo sezam zawiera tłuszcz oleinowy, który jest istotnym czynnikiem w profilaktyce miażdżycy. Olej wyprodukowany z nasion sezamu zapobiega powstawaniu raka piersi, prostaty, a przede wszystkim czerniaka -raka skóry.

10
Olej sezamowy jest bogatym źródłem tryptofanu.
Tryptofan jest niezbędny do syntezy melatoniny odpowiadającej za regularność rytmu dobowego. 100 g sezamu dostarcza dziennego zapotrzebowania na tryptofan, a tym samym zapewnia lepszy sen.
11
Z nasion sezamu otrzymuje się olej sezamowy, który tłoczony jest na zimno.

Ma on jasnożółtą barwę i jest bezwonny. Jest on surowcem do produkcji margaryny.

Po tłoczeniu oleju pozostają makuchy zawierające łatwo przyswajalne składniki. Są one wykorzystywane w kuchni orientalnej, a ponad to stanowią doskonałą paszę treściwą dla wszystkich zwierząt gospodarskich.

12
Nasiona sezamu mają bardzo szerokie zastosowanie w sztuce kulinarnej.
Wytwarza się z nich chałwę, sezamki, służą do posypywania pieczywa w piekarnictwie i niezbędne są w kuchni azjatyckiej.
13
Sezam może wywoływać reakcje alergiczne, w tym anafilaksję.

Częstość występowania alergii na sezam jest rzędu 0,1-0,2%, ale wyższa jest w krajach Bliskiego Wschodu i Azji, gdzie konsumpcja jest bardziej powszechna w ramach tradycyjnej diety.

W Stanach Zjednoczonych alergia na sezam dotyka prawdopodobnie 1,5 mln osób.

W Unii Europejskiej identyfikacja obecności sezamu wraz z 13 innymi produktami spożywczymi jako składnika lub niezamierzonego zanieczyszczenia w pakowanej żywności jest obowiązkowa.

14
Największym na świecie importerem sezamu jest Japonia.
Olej sezamowy, zwłaszcza z prażonych nasion, jest ważnym składnikiem japońskiej kuchni. Drugim co do wielkości importerem sezamu, głownie oleju, są Chiny, a następnie Stany Zjednoczone, Kanada, Holandia, Turcja, Francja.
15
Białe i inne jasne nasiona sezamu są powszechne w Europie, obu Amerykach, zachodniej Azji i na subkontynencie indyjskim.
Na nasiona sezamu czarnego i ciemniejszego koloru jest zapotrzebowanie głównie w Chinach i Azji Południowo-Wschodniej.
Lubisz ciekawostki?

Podobne tematy

24 ciekawostki o pokrzywie zwyczajnej
24 ciekawostki o pokrzywie zwyczajnej
Niedocenione źródło zdrowia.
Kojarzona jako chwast, którego dotknięcie powoduje nieprzyjemne pieczenie. Przez wielu traktowana jest jednak z szacunkiem, ze względu na wartości odż ...
16 ciekawostek o nasionach chia
16 ciekawostek o nasionach chia
Skarbnica cennych dla zdrowia witamin i minerałów
Maleńkie, czarne nasionka zyskały w ostatnich latach dużą popularność wśród zdrowej żywności. Są smaczne, łatwo pęcznieją tworząc żelową konsystencję. ...
16 ciekawostek o ryżu
16 ciekawostek o ryżu
Podstawa wyżywienia jednej trzeciej ludności świata
Ryż jest jedną z najstarszych roślin uprawnych świata. Jego ojczyzną są Chiny, gdzie został udomowiony, a stamtąd rozprzestrzenił się na cały świat. Z ...
19 ciekawostek o kukurydzy
19 ciekawostek o kukurydzy
Złoto Ameryki
Za ojczyznę kukurydzy uważa się Mezoamerykę, gdzie jej uprawa wywarła ogromny wpływ na rozwijające się tam starożytne cywilizacje. Zyskała sobie nawet ...
43 ciekawostki o herbacie
43 ciekawostki o herbacie
Najczęściej spożywany napój na świecie, zaraz po wodzie
Herbata dzięki swoim korzystnym dla człowieka właściwościom, aromatowi i smakowi jest ceniona od tysięcy lat. Jest stałym elementem menu wielu osób, n ...
Gympie-gympie - najbardziej parząca roślina na świecie
Gympie-gympie - najbardziej parząca roślina na świecie
Ból tak silny, że niektórzy myślą o samobójstwie
Dendrocindre moroides, to powszechnie znane w Australii stinging tree, stinging bush lub gympie gympie. Nazwa rodzajowa Dendrocindre wywodzi się z gre ...
25 ciekawostek o kawie
25 ciekawostek o kawie
Jeden z najpopularniejszych napojów na świecie
Kawa jest jednym z podstawowych artykułów spożywczych i jednym z najważniejszych towarów handlowych na świecie. Zielona, niepalona kawa jest najczęści ...
15 ciekawostek o barszczu Sosnowskiego
15 ciekawostek o barszczu Sosnowskiego
Kłopotliwy dar radzieckich naukowców
Barszcz Sosnowskiego to okazała roślina, wyglądem przypominająca wyrośnięty koper. Kiedyś budziła wielkie nadzieje radzieckich naukowców jako znakomit ...

Najnowsze tematy

19 ciekawostek o Zakazanym Mieście
19 ciekawostek o Zakazanym Mieście
Największy pałac świata
Zakazane Miasto, znane również jako Pałac Cesarski w Pekinie, jest jednym z najbardziej fascynujących zabytków na świecie. To monumentalne i tajemnicz ...
30 ciekawostek o Elżbiecie Bawarskiej
30 ciekawostek o Elżbiecie Bawarskiej
Cesarzowa Sisi
Elżbieta Bawarska, znana również jako Sisi, była jedną z najbardziej fascynujących postaci w historii europejskich monarchii. Jej niezwykła uroda, nie ...
18 ciekawostek o pałacu Schönbrunn
18 ciekawostek o pałacu Schönbrunn
Piękne Źródło
Pałac Schönbrunn nazywany czasem "Pięknym Źródłem, to wyjątkowy zabytek architektury wiedeńskiej i jedno z najważniejszych miejsc turystycznych w Aust ...
23 ciekawostki o Kate Middleton
23 ciekawostki o Kate Middleton
Katarzyna, księżna Walii
Kate Middleton, oficjalnie tytułowana Katarzyną, Księżną Walii, jest żoną następcy brytyjskiego tronu, księcia Wilhelma, z którym doczekała się trójki ...
14 ciekawostek o muzeum Orsay
14 ciekawostek o muzeum Orsay
Drugie po Luwrze, najczęściej odwiedzane muzeum sztuki we Francji
Muzeum d'Orsay to jedno z najważniejszych muzeów w Paryżu, które mieści się w dawnej stacji kolejowej na brzegu Sekwany. Specjalizuje się ono w sztuce ...
15 ciekawostek o Jeziorze Łabędzim
15 ciekawostek o Jeziorze Łabędzim
Jeden z najbardziej znanych na świecie spektakli baletowych
Klasyczny balet w czterech aktach, opowiadający historię miłości mierzącej się z otaczającym ją złem. Modyfikowany na wiele sposobów, w każdej wersji ...
18 ciekawostek o karobie
18 ciekawostek o karobie
Chleb świętojański - substytut kakao
Karob to inaczej szarańczyn strąkowy - Ceratonia siliqua - drzewo rosnące w klimacie śródziemnomorskim. Jest to zimozielone drzewo o ciemnozielonych s ...
24 ciekawostki o balecie
24 ciekawostki o balecie
Historia sztuki baletowej na przestrzeni wieków
Balet uznawany jest za elitarną formę sztuki, wiążącą się z mnóstwem wyrzeczeń i ciężkiej pracy, wykonywanej od najmłodszych lat. Swoją genezę miał na ...

Podobne tematy