Rośliny
Ciekawostki o pokrzywie zwyczajnej
Niedocenione źródło zdrowia.
Kojarzona jako chwast, którego dotknięcie powoduje nieprzyjemne pieczenie. Przez wielu traktowana jest jednak z szacunkiem, ze względu na wartości odżywcze i właściwości lecznicze. Zawiera bowiem bardzo dużo witamin, minerałów oraz innych związków organicznych, które mogą stanowić źródło niedoborowych składników w organizmie człowieka.
1
Pokrzywa zwyczajna nazywana jest pokrzywą dopiero od XV wieku. Wcześniej nazywano ją koprzywą. Inne jej nazwy to: pokrzywa dwupienna, pokrzywa wielka, pokrzywa parząca, żagajka wielka, koprywa, żogawka, parzawica, chyrzawka.
2
Pokrzywa jest rośliną synantropijną, co oznacza, że należy do roślin towarzyszących człowiekowi. Rośnie na terenach, których charakter nadany został w znacznym stopniu przez człowieka, np. na terenach uprawnych, ale wyrasta także w lasach, na łąkach, nad brzegami jezior i rzek, w parkach, ogrodach, na poboczach dróg, w pobliżu ludzkich osiedli, budowli, na śmietniskach i terenach silnie zdegradowanych.
3
Pokrzywa jest rośliną wieloletnią, dorasta do wysokości 2 metrów. Cała roślina pokryta jest krótkimi szczeciniastymi włoskami i dłuższymi włoskami zakończonymi banieczką zawierają kwas mrówkowy. Dotknięcie pokrzywy powoduje, że włosek się łamie, banieczka pęka a kwas spływa na skórę parząc ją. Dolegliwości można złagodzić pocierając oparzone miejsca zgniecionymi liśćmi babki.
4
Pokrzywa kwitnie od czerwca do września. Kwiaty zebrane są w zwisające grona, są drobne, zielonkawe.
5
Nasiona pokrzywy nazywane są orzeszkami, pojawiają się na szczycie rośliny od połowy lata.
Są wielkości główki od szpilki, na jednej roślinie może ich być kilkanaście tysięcy. Zbierane są od sierpnia do października. Zawierają witaminy A, B, C, potas, żelazo, wapń, karotenoidy i chlorofil. Ogólnie dodają energii i wprowadzają w dobry nastrój.
6
W liściach i pędach pokrzywy znajdują się flawonoidy, kwasy organiczne, w tym mrówkowy i octowy, beta karoten, witaminy A, B, B5, C, K, sole mineralne - przede wszystkim żelazo, wapń, potas, fosfor i magnez - chlorofil, acetylocholinę, garbniki, beta - sitosterol, enzymy, związki krzemu i wapnia, kwasy: linolowy, linolenowy, stearynowy, palmitynowy i oleinowy, niemal wszystkie znane aminokwasy.
7
W celach leczniczych wykorzystywane są liście pokrzywy zbierane przed kwitnieniem, korzenie – wykopywane jesienią lub wczesną wiosną oraz całe ziele. Często stosowany jest także sok wyciskany ze świeżych pędów pokrzywy, w medycynie ludowej zaleca się, aby przy wiosennym zmęczeniu pić go codziennie na wzmocnienie.
8
Pokrzywa redukuje nadmiar wody w organizmie. Powoduje przepłukiwanie nerek i dolnych dróg moczowych. Stosowana jest w kamicy nerkowej i zapaleniu pęcherza. Ponieważ oczyszcza organizm ze złogów kwasu moczowego, pomocniczo stosowana jest w leczeniu dny moczanowej.
9
Komisja Europejska zaleca stosowanie korzenia pokrzywy w leczeniu pierwszego i drugiego stadium przerostu gruczołu krokowego.
10
Pokrzywa poprawia ogólną przemianę materii.
Pobudza wytwarzanie enzymów trzustkowych, odprowadza złogi żółciowe z dróg przewodów żółciowych, poprawia pracę wątroby, wzmacnia żołądek.
11
Stosowana jest w leczeniu chorób dermatologicznych - przy łojotoku skóry głowy i łupieżu, wypadaniu włosów, aftach i grzybicy skóry. Ma zastosowanie w produkcji kremów, maseczek i toników.
12
Wykazuje właściwości antyoksydacyjne - prawdopodobnie spowodowane jest to dużą zawartością związków fenolowych.
Ekstrakt z pokrzywy powoduje wzrost całkowitej liczby przeciwutleniaczy, które hamują powstawanie wolnych rodników, wywołujących choroby nowotworowe.
13
Pokrzywa przywraca elastyczność naczyń krwionośnych, obniża ciśnienie krwi oraz poziom cholesterolu, jest dobrym suplementem diety dla diabetyków.
14
Stosowana jest jako środek pomocniczy w leczeniu cukrzycy typu 2.
15
Pokrzywa wykazuje działanie przeciwbólowe. W medycynie ludowej stosowano liście pokrzywy w celu łagodzenia bólu. Jej właściwości przeciwbólowe zostały udowodnione naukowo. Naukowcy z University of Plymouth przebadali grupę 18 osób cierpiących na stany zapalne stawów i kości, bóle dysku oraz bóle wywołane urazami takimi jak naciągnięcie i zapalenie ścięgien, w tym “łokieć tenisisty”. Przeprowadzone badania wykazały działanie przeciwbólowe pokrzywy, nie powodowały poważniejszych działań niepożądanych poza przemijającą wysypką.
16
Pokrzywa stanowić może uzupełnienie wielu potraw.
Można dodawać ją do jajecznicy, omletów, zup, farszu do naleśników. Można przyrządzić z niej sałatkę dodając śmietanę lub jogurt.
17
Pokrzywa zawiera dużo białka - 24 % w suchej masie, dlatego rekomendowana jest w dietach wegetariańskich.
18
W Niemczech, szacunkowo zużywa się około 500 ton ziela pokrzywy rocznie. Stawia ją to na trzecim miejscu po rumianku i siemieniu lnianym.
19
Rzymscy żołnierze nosili ze sobą nasiona pokrzywy, aby wcierać je w skórę w celu przeciwdziałania skutkom drętwienia kończyn z powodu zmęczenia i warunków atmosferycznych.
20
W krajach arabskich nasiona pokrzywy dodawano do końskiej karmy, aby sierść koni nabrała połysku.
21
Słowianie przypisywali pokrzywie właściwości magiczne. Tkaniny zawierające jej dodatek miały chronić przed chorobami oraz odstraszać złe moce. W bajce Hansa Christiana Andersena “Dzikie łabędzie” główna bohaterka musiała uszyć dla 11 braci koszule z pokrzyw, aby zdjąć z nich zaklęcie.
22
Według duńskiej legendy pokrzywy rosną tam, gdzie pochowane są elfy.
23
Na całej kuli ziemskiej jest co najmniej 68 gatunków pokrzyw.
Pokrzywy nie rosną tylko na Antarktydzie.
24
100 gramów pokrzywy zawiera około 40 kalorii.
