Miasta

Ciekawostki o Kaliningradzie

Znaleźliśmy 24 ciekawostki na temat Kaliningradu

Królewiec

Kaliningrad jest stolicą i największym miastem Obwodu Kaliningradzkiego. Dawna niemiecka stolica Prus Wschodnich została przejęta i zrusyfikowana przez Związek Radziecki dzięki ustaleniom poczdamskim po II wojnie światowej i stała się częścią Rosyjskiej Republiki Radzieckiej. Miasto jest ważnym węzłem komunikacyjnym, posiada porty morskie i rzeczne i jest siedzibą dowództwa Floty Bałtyckiej Rosyjskiej Marynarki Wojennej. Jest też jednym z największych ośrodków przemysłowych Rosji. Kaliningrad był główną atrakcją migracji wewnętrznej w Rosji w ciągu ostatnich dwóch dekad. Był jednym z miast gospodarzy Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej 2018 roku.
Kaliningrad
1
Kaliningrad jest największym miastem i centrum administracyjnym Obwodu Kaliningradzkiego.
Jest najbardziej wysuniętym na zachód miastem Rosji.
2
Miasto leży na Półwyspie Sambijskim - półwyspie na terenie Rosji, który rozdziela Zalew Wiślany od Zalewu Kurońskiego.
Kaliningrad leży u ujścia rzeki Pregoły do Morza Bałtyckiego. Leży 35 km od polskiej granicy, 70 km od granicy litewskiej i 1289 km od Moskwy.
3
Kaliningrad jako największe miasto Obwodu Kaliningradzkiego skupia około 45% całej populacji regionu.
W 2020 roku populacja miasta wynosiła 489 359, a w całej aglomeracji miejskiej - 800 tys. mieszkańców.
Jest drugim co do wielkości miastem w Północno-Zachodnim Okręgu Federalnym (po Petersburgu), trzecim co do wielkości miastem w Regionie Morza Bałtyckiego i siódmym co do wielkości miastem nad Bałtykiem.
4
Obwód Kaliningradzki jest rosyjską esklawą w Europie Środkowej nad Morzem Bałtyckim.

Jest jednostką administracyjną Federacji Rosyjskiej, najdalej na zachód wysuniętym regionem Rosji. Zajmuje obszar 15 096 km2. Od reszty kraju oddzielony jest obszarami niepodległych państw i pozbawiony jest łączności lądowej z głównym terytorium Rosji (esklawa).

Obwód Kaliningradzki graniczy z Litwą i Polską. Należy do niego odcinek wybrzeża Morza Bałtyckiego o długości 147 km.

5
Obwód Kaliningradzki obejmuje historyczne krainy: Sambię, Prusy Dolne i Litwę Mniejszą zwaną Małą Litwą lub Pruską Litwą.

Około 1/3 powierzchni obwodu (w tym znaczna część wybrzeża oraz cała rosyjska część Mierzei Wiślanej) stanowią strefy ograniczonego dostępu. Pięciokilometrowy pas przy granicy objęty jest zakazem wstępu cudzoziemców (muszą posiadać specjalne przepustki).

Obwód Kaliningradzki wchodzi w skład utworzonego w 2000 roku Północno-Zachodniego Okręgu Federalnego.

6
Przez obwód przepływa wiele rzek, ale najważniejszymi są Niemen i Pregoła.

Znajduje się tam wiele jezior, spośród których 38 ma powierzchnię większą niż 10 hektarów.

Najniżej położonym miejscem obwodu są depresje - poldery leżące w północnej części obwodu, przy granicy z Litwą, nad Zalewem Kurońskim, w rejonie sławskim.

Najwyższe wzniesienie ma wysokość 242 m n.p.m. i znajduje się niecały kilometr od granicy z Polską (Wzgórza Szeskie).

7
Na terenie Obwodu Kaliningradzkiego znajdują się największe na świecie złoża bursztynu.

Obejmują one prawdopodobnie ponad 90% światowych zasobów tego surowca. Najwięcej bursztynu wydobywa się rejonie osiedla Jantarnyj, gdzie często poddawany jest on także obróbce.

Znajdują się tam także niewielkie złoża ropy naftowej o wysokiej jakości (z niską zawartością siarki) - wydobycie kształtuje się na poziomie 1 mln ton z możliwością powiększenia do 1,5-2,0 mln ton rocznie.

8
Okolice Obwodu Kaliningradzkiego to najbardziej zmilitaryzowany obszar Federacji Rosyjskiej.
Istnieje tam największe skupisko obiektów militarnych w Europie. Na całym obszarze obwodu rozmieszczone są bazy wojskowe. Obwód stanowi zaplecze Floty Bałtyckiej, której dowódca pełni również funkcję zwierzchnika wszystkich jednostek wojskowych w obwodzie, dowodząc Kaliningradzkim Rejonem Obronnym.
9
Na terenie obwodu znajduje się 21 miast oraz 3 osiedla typu miejskiego.
Największym z nich jest Kaliningrad, którego historyczna nazwa brzmi Królewiec.
10
Kaliningrad jest ważnym morskim portem handlowym i wojennym.

Port usytuowany jest nad Zalewem Wiślanym na rzece Pregole, jest otwarty dla żeglugi międzynarodowej od 1991 roku. Przyjmuje statki morskie o maksymalnym zanurzeniu 8 m.

Port w Kaliningradzie nie zamarza w czasie surowych zim, dlatego jest dostępny dla żeglugi przez cały rok. Jednak gdy przez długi czas utrzymują się niskie temperatury, w kanale łączącym port z Morzem Bałtyckim pojawia się lód. Wówczas do akcji wkraczają lodołamacze - ostatnie użycie lodołamaczy miało miejsce w 1997 roku.

11
Historię Kaliningradu można podzielić na cztery okresy.
  • Pierwszy z nich to osadnictwo staropruskie znane jako Twangeste, przed 1255 rokiem.
  • Drugi okres to polskie miasto Królewiec w latach 1454-1455, a następnie lenno polskie w latach 1456-1657.
  • Trzeci okres to okres niemiecki - Königsberg w latach 1657-1945
  • Czwarty - rosyjskie miasto Kaliningrad od 1945 roku do chwili obecnej
12
Pierwotnie w miejscu obecnego Kaliningradu istniała pruska osada, która do XIII wieku nosiła nazwę Twangeste ("Dębowy Las").

W 1231 zakon krzyżacki rozpoczął podbój tych ziem i w 1255 roku Twangeste zostało zniszczone i zastąpione nową fortecą, twierdzą wojskową o nazwie Königsberg (Regiomontium - królewska góra) a cześć najwybitniejszego dowódcy wojskowego, króla Czech Ottokara II. Zakon zbudował zamek nad Pregołą - historia miasta Königsberg trwała około 700 lat.

W 1312 roku zamek stał się rezydencją wielkiego marszałka zakonu.

Kultura staropruska ostatecznie wymarła na początku XVIII wieku wraz z wielką zarazą, a ocalali Prusowie zasymilowali się.

13
W 1454 roku miasto na rok zostało włączone w granice Polski za sprawą króla Kazimierza Jagiellończyka i zmieniło swa nazwę na Królewiec.

Kazimierz Jagiellończyk utworzył województwo królewieckie, którego stolicą został Królewiec. Pierwszym i jedynym wojewodą królewieckim był szlachcic pruski, Ścibor Bażyński.

12 kwietnia 1455 roku miasto zostało odbite przez wojska krzyżackie, a województwo królewieckie przestało istnieć.

Podczas wojny trzynastoletniej od 1457 roku Królewiec był siedzibą wielkiego mistrza krzyżackiego, przeniesioną tu z Malborka.

14
Królewiec stał się lennem Polski na 201 lat.
Po złożeniu przez wielkiego mistrza hołdu królowi Zygmuntowi I Staremu na Rynku Krakowskim w 1525 roku, Królewiec stał się stolicą Prus Książęcych, zależnych od króla jako lenno. Na znak zależności czarny pruski orzeł otrzymał koronę królewską na szyi i literę "S" od łacińskiej formy imienia króla Zygmunta - Sigismundus.
15
Królewiec był jednym z ośrodków drukarstwa polskiego (obok Wrocławia i Krakowa).

W latach 1543-1552 w Królewcu i w Ełku wydano więcej książek w języku polskim niż w całej Rzeczypospolitej. Od XVI do XX wieku miasto było ośrodkiem wydawniczym polskojęzycznej literatury religijnej.

W 1545 roku wydano w Królewcu drukiem pierwszy polski katechizm autorstwa Jana Seklucjana, a w 1551 pierwszy drukowany przekład ewangelii na język polski. Dwa lata później ukazał się przekład całego Nowego Testamentu, tzw. Biblia Królewiecka.

W Królewcu drukował swoje utwory Jan Kochanowski.

16
W 1552 roku Królewiec odwiedził król Zygmunt II August.

W 1542 roku książę Albrecht Hohenzollern, który był siostrzeńcem króla Zygmunta Starego, utworzył w Królewcu (właściwie w Knipawie, jednym z trzech miast wchodzących w skład Królewca) szkołę partykularną. Szkoła  przygotowywała kandydatów do studiów uniwersyteckich. Rozwijająca się prężnie szkoła została przekształcona w protestancki Uniwersytet Albrechta - Albertina.

Uniwersytet Albertina istniał w Królewcu w latach 1544-1945 i był jedynym uniwersytetem w Księstwie Pruskim, a także jednym z najważniejszych w I Rzeczpospolitej. Po oderwaniu Prus od Polski (1657) Albertina pozostała największym ośrodkiem akademickim w Prusach Wschodnich do końca swojego istnienia.

Wśród pierwszych studentów Albertiny był m.in. Jan Kochanowski, Piotr Kochanowski, Andrzej Kochanowski, Stanisław Sarnicki, Erazm Glinczer i in.

W 1560 roku Zygmunt August obdarzył Akademie w Królewcu takimi samymi przywilejami, jakie posiadała Akademia Krakowska. Od tego momentu Albertina mogła nadawać stopnie naukowe.

17
Od 1618 roku Prusami Książęcymi władali elektorzy brandenburscy.

W 1657 roku  Prusy Książęce uniezależniły się od I Rzeczypospolitej. Elektor zmusił miasto do złożenia przysięgi wierności, choć stany miejskie wciąż uznawały Królewiec za część Królestwa Polskiego.

W 1701 roku elektor Brandenburgii koronował się w Królewcu na króla Prus jako Fryderyk I. Scalił trzy miasta: Stare Miasto, Knipawę i Lipnik w jedno miasto Królewiec, którego nazwa od tej pory brzmiała: Królewsko-Pruskie Stołeczne i Rezydencjonalne Miasto Królewiec.

18
W Królewcu istniał problem mostów królewskich na Pregole.

Problem ten rozwiązał szwajcarski matematyk i fizyk, pionier w wielu obszarach tych nauk - Leonhard Euler, który większą część życia spędził w Rosji i Prusach.

Przepływająca przez Królewiec Pregoła posiadała w swych rozwidleniach dwie wyspy. Ponad rzeką przerzucono siedem mostów, z których jeden łączył obie wyspy, a pozostałe mosty łączyły wyspy z brzegami rzeki.

Euler wykorzystując teorię grafów rozwiązał problem mostów w Królewcu, powodując, że można było przejść kolejno przez wszystkie mosty tak, aby każdy przekroczyć tylko raz. 

Zagadnienie to Euler opisał w 1741 roku w swojej pracy Solutio problematis ad geometriam situs pertinentis w Commentarii academiae scientiaru, która uznawana jest za pierwszą pracę na temat teorii grafów.

19
Gdy wybuchła wojna siedmioletnia (1757) wojska rosyjskie pokonały Prusaków pod Królewcem zajmując całe Prusy.

Caryca Elżbieta (młodsza córka Piotra I Wielkiego i jego drugiej żony, cesarzowej Katarzyny I) wcieliła Królestwo w Prusach wraz z Królewcem do Rosji. Zamek w Królewcu stał się siedzibą rosyjskiego gubernatora.

Urodzony w Królewcu Immanuel Kant złożył m.in. przysięgę wierności carycy Elżbiecie.

Śmierć carycy Elżbiety (tzw. cud domu brandenburskiego), spowodowała przywrócenie władzy w Prusach Hohenzollernom. Rosjanie wycofali się z Królewca w 1763 roku.

W 1871 roku miasto stało się częścią nowo utworzonego Cesarstwa Niemieckiego.

20
W 1933 roku w jednej z dzielnic Królewca - Siewiernaja Gora - Niemcy utworzyli jeden z pierwszych, hitlerowski obóz koncentracyjny - Quednau.

Powstał on w wybudowanym w latach 70. XIX wieku zewnętrznym Forcie III twierdzy królewskiej - Fort Quednau, nazwany później König Friedrich III.

Podczas oblężenia miasta w czasie II wojny światowej fort był broniony przez Niemców aż do 7 kwietnia 1945 roku.

W 1999 roku na terenie fortu odnaleziono znaczną część zbiorów archeologicznych przedwojennego Prussia-Museum.

21
Po zakończeniu II wojny światowej, w wyniku konferencji poczdamskiej Królewiec znalazł się w granicach Związku Radzieckiego.

W 1946 roku nazwę miasta zmieniono na Kaliningrad, na cześć zmarłego Michaiła Kalinina, bolszewika odpowiedzialnego za wiele masowych zbrodni komunistycznych.

Podpis Kalinina (między innymi) figuruje na decyzji o zamordowaniu polskich oficerów w Katyniu w 1940 roku.

22
Kaliningrad posiada liczne muzea.
Są to m.in. Muzeum Immanuela Kanta, Muzeum Katedralne, Muzeum Historii i Sztuki, Muzeum Bursztynu, Muzeum Oceanu Światowego, które powstało na pokładzie dawnego statku badawczego "Witjas".
23
Kaliningrad posiada jeden z najstarszych ogrodów zoologicznych we współczesnej Rosji.
Ogród ten powstał w 1896 roku jako ogród zoologiczny w Królewcu.
24
Po aneksji w 2022 roku przez Rosję dwóch samozwańczych republik w ukraińskim Donbasie i po wcześniejszej aneksji Krymu, użytkownicy  czeskiego i polskiego Twittera wystąpili z koncepcją przyłączenia Kaliningradu do Czech.

Na prześmiewczym "oficjalnym" koncie Kralovca (Królewca) ogłoszono, że 97,9 % mieszkańców Kaliningradu zagłosowało w referendum za przejęciem obwodu przez Czechy i za zmianą nazwy miasta na czeski Kralovec.

Czesi podkreślają, że Rosjanie uzasadniają swoje działania w ukraińskich republikach dawną przynależnością do Rosji niektórych terytoriów Ukrainy. Tymczasem twitterowicze przypominają, że dzisiejszy Kaliningrad założyli w 1255 roku Krzyżacy, nazywając go Regiomontium na cześć czeskiego króla Przemysła Ottokara II, skąd pochodzi niemiecka nazwa miasta Königsberg, a także polski i czeski Królewiec (Kralovec).

Lubisz ciekawostki?

Podobne tematy

21 ciekawostek o Elbrusie
21 ciekawostek o Elbrusie
Najwyższa góra Kaukazu, najwyższa góra Rosji i najwyższa góra Europy
Elbrus jest starym stratowulkanem o niemal symetrycznej budowie. Uznaje się go za uśpiony, gdyż od około dwóch tysięcy lat nie odnotowano jego erupcji ...
31 ciekawostek o Moskwie
31 ciekawostek o Moskwie
Stolica Rosji
Moskwa jest stolicą Rosji, jej największym miastem i jednocześnie największym miastem w Europie, jednym z największych miast świata. Położona w europe ...
32 ciekawostki o Katarzynie II Wielkiej
32 ciekawostki o Katarzynie II Wielkiej
Caryca
Katarzyna II Wielka uważana jest za jedną z najwybitniejszych władczyń Rosji. Zachodni filozofowie, którzy nazywali ją "Semiramidą Północy"podziwiali ...
39 ciekawostek o tragedii na Przełęczy Diatłowa
39 ciekawostek o tragedii na Przełęczy Diatłowa
Tajemnicza tragedia w górach Uralu
Sprawa grupy studentów Uralskiego Instytutu Politechnicznego w Swierdłowsku ciągle budzi ogromne zainteresowanie i rodzi szereg pytań. Młodzi ludzie n ...
15 ciekawostek o Bursztynowej Komnacie
15 ciekawostek o Bursztynowej Komnacie
Skarb osiemnastowiecznego wnętrzarstwa
Bursztynowa Komnata budzi ogromne zainteresowanie, odkąd zaginęła. Od kilkudziesięciu lat szukają jej Polacy, Niemcy i Rosjanie. Co jakiś czas pojawia ...
26 ciekawostek o Rasputinie
26 ciekawostek o Rasputinie
Jeden z najbardziej wpływowych ludzi w Rosji początku XX wieku
Grigorij Rasputin był syberyjskim chłopem, który w zupełnie niezwykły sposób stał się jedną z najbardziej wpływowych osób na carskim dworze Romanowów, ...
32 ciekawostki o Piotrze I Wielkim
32 ciekawostki o Piotrze I Wielkim
Jeden z największych władców Rosji
Piotr I Wielki uważany jest za jednego z największych władców Rosji. Był wielkim reformatorem, strategiem, budowniczym, który jako pierwszy z carów od ...
16 ciekawostek o jajach Faberge
16 ciekawostek o jajach Faberge
Najdroższe na świecie pisanki
Jaja Faberge to wysadzane klejnotami najdroższe na świecie pisanki, kryjące w swoim wnętrzu równie kosztowne niespodzianki. Pomysł na ich stworzenie z ...

Najnowsze tematy

20 ciekawostek o Syrakuzach
20 ciekawostek o Syrakuzach
Miasto Archimedesa
Syrakuzy to miasto usytuowane na wschodnim wybrzeżu Sycylii we Włoszech. Jego korzenie sięgają czasów starożytnych, kiedy to było jednym z najważniejs ...
11 ciekawostek o chlebie
11 ciekawostek o chlebie
Symbol wspólnoty
Chleb - symbol żywności, która od tysięcy lat odgrywa kluczową rolę w życiu człowieka. Od starożytnych cywilizacji po współczesność, chleb był stałym ...
16 ciekawostek o marihuanie
16 ciekawostek o marihuanie
Kontrowersyjna używka
Marihuanę, zwyczajowo nazywaną również konopiami indyjskimi, od dawna otacza aura kontrowersji i fascynacji. Jest to roślina, której historia sięga ty ...
14 ciekawostek o Salem
14 ciekawostek o Salem
Amerykańska stolica grozy
Salem, nazywane "Miastem Czarownic", budzi skojarzenia z tajemnicą, historią i niezwykłymi wydarzeniami. Położone na wschodnim wybrzeżu, w stanie Mass ...
19 ciekawostek o Kirunie
19 ciekawostek o Kirunie
Szwedzkie miasto z lokalną anomalią magnetyczną
Kiruna, miasto zakorzenione w sercu Laponii, stanowi nie tylko ośrodek górniczy, lecz także fascynujące centrum kultury, historii i natury arktycznej. ...
16 ciekawostek o Bali
16 ciekawostek o Bali
Wyjątkowe miejsce na ziemi
Bali to wyspa w archipelagu Indonezji, jedna z najbardziej popularnych wysp w regionie Azji Południowo-Wschodniej. Słynie z bogatej kultury i tradycji ...
9 ciekawostek o żółwiu Jonathanie
9 ciekawostek o żółwiu Jonathanie
Najstarsze znane żyjące zwierzę lądowe
Żółw Jonathan to wyjątkowa postać w krainie zwierzęcych legend. Jego imponujący wiek i niezwykła historia życia uczyniły go jednym z najbardziej znany ...
19 ciekawostek o Aleksandrze Wielkim
19 ciekawostek o Aleksandrze Wielkim
Strategiczny geniusz, którego rządy rozpoczęły epokę hellenistyczną
Aleksander Macedoński, znany także jako Aleksander Wielki, jest jedną z najbardziej fascynujących postaci w historii starożytnej. Uważany za militarne ...

Podobne tematy