Cotopaxi to jeden z najwyższych czynnych wulkanów. Jest stratowulkanem o niemalże idealnym stożku, który dla rdzennej andyjskiej ludności był zawsze przedmiotem czci, jako miejsce przebywania bogów. On też zapewniał wodę dającą żyzność glebie.
JednoczeÅ›nie stanowiÅ‚ i ciÄ…gle stanowi ogromne zagrożenie, bowiem erupcje tego wulkanu sÄ… czÄ™ste i niezwykle niszczycielskie.Â
Jako atrakcja turystyczna, chroniony jest Parkiem Narodowym Cotopaxi, pierwszym parkiem narodowym kontynentalnego terytorium Ekwadoru.
Znajduje się w prowincji Cotopaxi, w pobliżu miasta Latacunga w Ekwadorze. Jest stratowulkanem (wulkanem złożonym).
Stratowulkan to wulkan w kształcie stożka, zbudowany z wielu warstw utwardzonej lawy i materiału piroklastycznego, wydobywających się z jego wnętrza. Stożek zbudowany jest z materiału piroklastycznego (głazy, kamienie, bomby wulkaniczne, pumeks, popioły wulkaniczne, pyły).
Magma stratowulkanu charakteryzuje się stosunkowo dużą lepkością i dużą zawartością krzemionki. Nie rozlewa się ona szeroko, szybko zastyga, budując kolejne warstwy (strata), stąd nazwa tego typu wulkanu. Stratowulkany charakteryzują się dużym kątem nachylenia zboczy.
Stratowulkanami są m.in. Cotopaxi w Ekwadorze, Etna, Wezuwiusz i Stromboli we Włoszech, Teide na Teneryfie, Erebus na Antarktydzie, Hekla na Islandii.
 Jest jednym z najwyższych aktywnych wulkanów na świecie - jego wysokość wynosi 5897 m n.p.m.
 Aktywny jest od ponad czterech tysięcy lat. Najsilniejsza erupcja miała miejsce na przełomie 1532 i 1533 roku, w jej wyniku zniszczeniu uległo miasto Tacunga. Gwałtowne erupcje zdarzyły się w latach 1742, 1744, 1768 i 1877. Wybuch w 1744 roku słyszany był w oddalonej o 800 km Kolumbii.
Świadkami erupcji w 1742 roku byli francuscy naukowcy, członkowie Francuskiej Misji Geodezyjnej, gdy schodzili z pobliskiego stratowulkanu Guagua Pichincha.
Ostatnia erupcja miaÅ‚a miejsce w 2015 roku i trwaÅ‚a ponad pięć miesiÄ™cy. Z wulkanu wydobywaÅ‚ siÄ™ popiół i para. Popiół osadzaÅ‚ siÄ™ na obszarach wokół wulkanu, niszczÄ…c pola uprawne, dotarÅ‚ także do przedmieść Quito, stolicy Ekwadoru.                    Â
Posiada prawie symetryczny stożek, na szczycie którego znajduje się krater o średnicy 800 na 550 m i głębokości ponad 360 m. Składa się z dwóch koncentrycznych krawędzi, z których zewnętrzna jest częściowo pozbawiona śniegu i ma nieregularny kształt. Wnętrze krateru pokryte jest gzymsami lodowymi i jest płaskie.
Najwyższy punkt znajduje się na zewnętrznej krawędzi krateru od strony północnej.
Granica wiecznego lodu zaczyna się na wysokości około 5000 m n.p.m.
Miejscowa ludność andyjska czciła tę górę, jako tę, która zsyła deszcz będący gwarancją żyzności ziemi, a jej szczyt jako miejsce zasiadania bogów.
Dotarł on jedynie do wysokości 4500 m n.p.m. W 1858 roku niemiecki odkrywca, geograf i kolekcjoner Moritz Wagner zbadał górę, ale też nie udało mu się zdobyć jej szczytu. Dopiero w 1872 roku szczyt Cotopaxi zdobył niemiecki geolog Wilhelm Reiss, wraz ze swym kolumbijskim towarzyszem Angelem Escobarem.
Po raz drugi szczyt został zdobyty w 1873 roku przez niemieckiego geologa i czterech Ekwadorczyków, a w 1880 zdobył go brytyjski alpinista i spędził na szczycie noc.
Pod koniec XX wieku zdobycie szczytu Cotopaxi stało się główną atrakcją turystyczną Ekwadoru. W Wielkanoc1996 roku wydarzyła się tam tragedia, kiedy lawina zasypała zbudowane na wysokości 4864 m n.p.m. schronisko. Pod śniegiem uwięzionych zostało dziesiątki turystów.
Park utworzono w 1975 roku na powierzchni 334 km2. Jest pierwszym parkiem narodowym utworzonym na kontynentalnym terytorium Ekwadoru. Jego ekosystem jest domem dla kilku gatunków drzew, zwłaszcza sosen południowoamerykańskich.
Ze zboczy Cotopaxi oraz drugiego wulkanu znajdujÄ…cego siÄ™ w obrÄ™bie parku - Rumiñahui - wypÅ‚ywajÄ… dopÅ‚ywy kilku rzek, m.in. : Cutuchi, Pita i Tambo.Â
W parku żyje wiele ssaków, m.in. niedźwiedzie, lamy, wilki, lisy, pumy, kozły śnieżne, a także ptaki: kondor i orzeł.
Stanowi dla nich ważną wartość kulturową.