18 ciekawostek o szympansie karłowatym
Szympans karłowaty (Pan paniscus), znany także jako bonobo, to fascynujący gatunek małpy człekokształtnej, który od lat przyciąga uwagę badaczy i miło ...
Dikdiki to jedne z najmniejszych antylop żyjących we wschodniej i południowej Afryce. Są to bardzo płochliwe, szybko poruszające się zwierzęta, które ceremonialnie znakują granice swojego terytorium.
Tworzą monogamiczne związki, spędzające ze sobą większość czasu. I choć nie są zagrożone wyginięciem, posiadają wrogów, wśród których największym jest człowiek.
Należy do podrodziny antylop (Antilopinae) w rodzinie wołowatych (Bovidae).
Jego naturalnym środowiskiem są dwa oddzielone od siebie obszary w Afryce - wschodnia i południowa część kontynentu - od Somalii przez Tanzanię do Afryki Południowej na wschodzie i od północnej Namibii po południowo-zachodnią Angolę na południu.
Szukają siedlisk z dużą ilością roślin, krzewów. Mogą żyć na otwartej równinie, gdzie trawa nie jest zbyt wysoka, czy w gęstym lesie, ale muszą tam czuć się bezpiecznie. Zwykle żyją w parach na terytoriach o powierzchni około 5 hektarów.
Zjadają głównie liście, pędy i owoce, rzadziej trawę. Nie wymagają stałego dostępu do wody, gdyż pokarm, którym się żywią zawiera wystarczającą jej ilość.
Odzwierciedla ona dźwięk alarmowy wydawany przez przestraszone, uciekające zwierzę. Natomiast łacińska nazwa Madoqua pochodzi od słowa "medaqqwa" - amharskiej (język ojczysty amharskiego ludu Etiopii) nazwy dikdik.
Mierzą od 47 do 69 cm i ważą około 4 kg, przy czym samice są nieco większe i cięższe od samców. W kłębie wysokość dikdika wynosi około 40 cm.
Górna część ciała jest koloru szaro-brązowego, natomiast dolna, w tym nogi, brzuch i boki są brązowe. Pod wewnętrznym kącikiem każdego oka znajduje się gruczoł przedczołowy, który wytwarza ciemną, lepką wydzielinę. Ocierając się o gałązki krzewów i trawy, zaznaczają zapachem tej wydzieliny swoje terytorium.
Mierzą one około 8 cm, są podłużnie prążkowane i pochylone do tyłu. Czasami rogi bywają częściowo zakryte przez tworzące pionową kępkę na czubku głowy włosy.
Prawdopodobnie, aby zapobiec przegrzaniu, maja one wydłużone pyski z mięśniami przypominającymi miechy, przez które pompowana jest krew. Przepływ powietrza i następujące po nim parowanie schładza tę krew, zanim powróci ona do organizmu zwierzęcia.
W porównaniu do innych zwierząt, na przykład bydła, posiada ona mniejszą gęstość gruczołów potowych. Może też koncentrować swój mocz. Przystosowania te pozwalają dikdikom zachować wodę w organizmie.
Fizjologiczną adaptacją do upałów i suchości środowiska jest też niższe tempo metabolizmu, niż można by przewidywać na podstawie ich wielkości.
Pary spędzają razem około 64% swojego czasu. Monogamia u tych antylop może być tłumaczona ewolucyjną odpowiedzią na drapieżnictwo - w otoczeniu drapieżników bezpieczniej jest trzymać się jednego partnera, niż eksplorować teren w poszukiwaniu innych.
Samce zaznaczają swój teren stosami łajna, a odchody samic pokrywają własnymi. Jeśli nadarzyła by się okazja, to samce, a nie samice podejmują próbę kojarzenia poza parami.
Samiec osiąga dojrzałość płciową w wieku 12 miesięcy, a samica 6. Samica może dwukrotnie w ciągu roku zajść w ciążę (na początku i na końcu pory deszczowej), która trwa pół roku.
W przeciwieństwie do innych przeżuwaczy młody jelonek rodzi się, wychodząc najpierw głową, a nie przednimi nogami.
Wskaźnik przeżywalności młodych dikdików wynosi 50%. Przez pewien czas po urodzeniu młode pozostają w ukryciu, ale rosną szybko i pełne rozmiary osiągają po siedmiu miesiącach. Wtedy też zmuszane są do opuszczenia terytorium rodziców - ojcowie wypędzają synów, a matki - córki.
Należą do nich: lamparty, karakale, lwy, hieny, dzikie psy, gepardy, szakale, pawiany, a także orły, jastrzębie, pytony i ludzie.
Aby ustrzec się drapieżnika, dikdiki szybko biegają - do 42 km/h, posiadają też doskonały wzrok. Zarówno samiec, jak i samica, antylopy te wydają przenikliwy, gwiżdżący dźwięk (inny, niż ten alarmowy), który może ostrzegać inne zwierzęta przed drapieżnikami.
Jako gatunek są bezpieczne. Mają wprawdzie wielu wrogów w postaci drapieżników, ale największym dla nich zagrożeniem jest człowiek. Nie są zabijane głównie dla mięsa, a dla skóry, którą przeznacza się do produkcji rękawiczek - do wyprodukowania jednej pary potrzebne są dwie skóry, a więc dwa antylopie istnienia.
Są to:
