Szparagi, znane ludzkości od czasów starożytnych, wciąż cieszą się niesłabnącą popularnością. Wykorzystywane przede wszystkim w kulinariach, znajdują również zastosowanie wśród osób praktykujących medycynę naturalną. Należą do warzyw sezonowych, wiosennych, o dość krótkim okresie dostępności. Stanowią główny składnik dań, jak również smaczny dodatek do posiłku. W niepozornych pędach skrywają bogactwo składników odżywczych oraz witamin, wpływających korzystnie na funkcjonowanie całego organizmu. Są także warzywem, które jest w stanie zweryfikować posiadane przez nas “super mocy” w zakresie wyczuwania zapachu.
Byliny należą do roślin wieloletnich, dobrze funkcjonujących w różnych warunkach klimatycznych.
Jadalne pędy stanowiły składnik diety starożytnych cywilizacji, które uważały szparagi za afrodyzjak. Sam wygląd warzywa budził skojarzenia z męskim narządem rozrodczym. W źródłach historycznych nie brakuje przepisów na wykorzystanie tych niepozornych pędów do polepszenia sprawności seksualnej mężczyzn.
Warzywo to było obecne w kuchni starożytnego Egiptu, Rzymu, Grecji i Chin. Obecnie uprawia się je na całym świecie.
Powstają bezpośrednio z kłącza, które rokrocznie rozrasta się w górę i na boki. Wiosną, z tak rozbudowanej konstrukcji, zaczynają wyrastać młode pędy, które, zebrane odpowiednio szybko, nadają się do spożycia.
Dobrodziejstwem tego warzywa w Polsce możemy cieszyć się zaledwie przez ⅙ roku, bowiem sezon na szparagi zaczyna się około maja, a kończy już w czerwcu.
W dobie globalizacji oczywiście jest możliwy zakup szparagów poza sezonem, jednak niesie ryzyko, że warzywo nie będzie tak smaczne, jak w pełni naturalnego sezonu.
Do najbardziej popularnych i znanych należą bez wątpienia odmiana biała i zielona. Różnią się przede wszystkim smakiem, wyglądem, sposobem wzrostu i zawartością składników odżywczych.
Szparagi białe swoją barwę zawdzięczają faktowi, że rosną pod ziemią, bez udziału słońca. Są masywniejsze od swoich zielonych odpowiedników i wymagają więcej pracy przy obróbce kulinarnej. Konieczne jest ich obranie przed ugotowaniem, jak również oderwanie zdrewniałej końcówki. Mają łagodny smak.
Poza pozytywnym wpływem na libido, warzywo to było i jest wykorzystywane również do wspomagania dobrego zdrowia ogólnego.
Szparagi wykorzystuje się w tradycyjnej medycynie chińskiej, korzystając ze świeżych lub suszonych pędów. Przypisuje się im właściwości wspomagające organizm w dobrym funkcjonowaniu nerek, płuc oraz zapewniające lepsze zdrowie psychiczne.
Poza pędami w ziołolecznictwie stosuje się również inne fragmenty tej rośliny, takie jak kłącze czy jagody.
Farmakopea, czyli oficjalny urzędowy spis lekarstw dopuszczonych do obiegu niektórych krajów Europy i Ameryki Południowej, takich jak Portugalia lub Meksyk, zawierał wzmiankę o szparagu jako roślinie leczniczej.
W Polsce szparagi nie znajdują się na wspomnianej liście.
Szparagi zawierają szereg witamin, takich jak witamina C (wspomagająca odporność), witamina E (mająca dobroczynny wpływ na wygląd i kondycję skóry) czy witaminy z grupy B (konieczne do zachowania prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego).
Nadto, w zależności od odmiany, szparagi zawierają również różne przeciwutleniacze (takie jak liczne antocyjany w odmianie fioletowej).
Można znaleźć w nich sterole, wpływające na obniżanie poziomu złego cholesterolu (LDL) we krwi oraz składniki mineralne (sód, potas, magnez, żelazo) i aminokwasy.
Szparagi są lekkostrawne oraz mają stosunkowo mało kalorii na 100 gramów produktu, bowiem jedynie 20 kcal.
Dodatkowo zawierają błonnik, który wspomaga perystaltykę oraz wpływa korzystnie na mikrobiotę (florę bakteryjną) jelit.
Podobnie jak z sezonowością wzrostu tego warzywa, również spożycie powinno nastąpić odpowiednio szybko, by cieszyć się w pełni ich walorami smakowymi i właściwościami odżywczymi.
Zakupione szparagi najlepiej jest spożyć w przeciągu najbliższych trzech dni, przechowując je w tym czasie w lodówce.
Szparagi można spożywać na surowo (odmianę zieloną), grillowane, gotowane na parze lub w wodzie, z przeróżnymi dodatkami. Idealnie pasują do dań mięsnych, ale również i jarskich (np. w towarzystwie młodych ziemniaków). Popularna jest również zupa krem z tego warzywa.
Przy przygotowywaniu tego niepozornego składnika ogranicza nas jedynie wyobraźnia a Internet pełen jest najróżniejszych propozycji podania dań ze szparagami w roli głównej.
Część osób po spożyciu szparagów może doświadczyć specyficznych wrażeń węchowych po wizycie w toalecie. Związane jest to z obecnością w szparagach związków pochodnych siarki oraz naszym DNA.
Po spożyciu tego warzywa nasz układ trawienny rozpoczyna rozkład posiłku na pomniejsze związki. Działanie enzymów redukuje kwas asparaginowy zawarty w szparagach do prostych związków siarkowych, które charakteryzują się specyficznym zapachem, wyczuwalnym w moczu. Ciekawy jest fakt, że nie każda osoba, która zjadła wcześniej szparagi, wyczuje ten zapach podczas wizyty w toalecie.
Przeprowadzone dotychczas badania dowiodły, że rozkład cechy, jaką jest zdolność do wyczucia specyficznego zapachu różni się w zależności od położenia geograficznego. Przykładowo na Dalekim Wschodzie zdolność ta jest powszechna, podczas gdy w Ameryce Północnej kształtuje się na poziomie 50%, co daje podwaliny do dalszych badań tego ciekawego zjawiska.
