Zwierzęta
Ciekawostki o dinozaurach
Gady panujące na Ziemi przed wieloma milionami lat
Choć o dinozaurach słyszał każdy, te fascynujące gady wciąż skrywają wiele tajemnic. Panowały na ziemi w erze mezozoicznej, przez wszystkie jej okresy - trias, jurę i kredę. Tajemnica ich nagłego wyginięcia zajmowała naukowców przez wiele lat i skutkowała wieloma teoriami. Dziś wiadomo, że do ich zagłady doprowadziła asteroida.
1
Pierwsze dinozaury pojawiły się na początku ery mezozoicznej, w triasie. Wyewoluowały z tzw. gadów naczelnych - archozaurów, ponad 200 milionów lat temu.
2
Dinozaury żyły na wszystkich ówczesnych terenach Ziemi. Było to związane ze zmianami w ekosystemie, do których doszło na skutek wielkiego wymierania w permie. Protoplaści dinozaurów mieli swobodę w przemieszczaniu się i "podbijaniu" kolejnych terytoriów opustoszałej Ziemi.
3
Nazwa dinozaur wywodzi się z greki i oznacza "straszny jaszczur".
4
Dinozaury cechowały się dużą różnorodnością. Choć pierwsze dinozaury nie były zbyt liczne i różnorodne, to w miarę postępu czasu i ich większej dominacji w ekosystemie zaczęły się coraz mocniej różnicować. Gady te opanowały zarówno lądy jak i akweny oraz powietrze.
5
Pierwszy opis kości dinozaura powstał w XVII wieku. Brytyjski przyrodnik Robert Plot w 1667 roku w swym dziele zatytułowanym "Historia Naturalna Oxfordu" zamieścił ilustrację kości dinozaura. Co ciekawe, opisał ją jako kość giganta. W rzeczywistości prawdopodobnie była to kość megalozaura, dużego teropoda z okresu jury.
6
Jednym z poważniejszych naukowych sporów odnośnie dinozaurów jest kwestia ich stałocieplności. Obecnie naukowcy skłaniają się ku twierdzeniu, że dinozaury należały do zwierząt stałocieplnych, choć debata na ten temat trwa od wielu lat. Ciekawy jest fakt, że gady, do których należały dinozaury, cechują się zmiennocieplnością.
7
Dinozaury zostały "rozsławione" przez popkuturę. Duży wkład miała w to opublikowana w 1990 roku książka Michaela Crichtona o tytule "Park jurajski". Na podstawie powieści trzy lata później powstał film Stevena Spielberga, który osiągnął wielki sukces i doczekał się dwóch sequeli. Współcześnie "baza" stworzona w latach 90. przeżywa dalszy rozkwit w postaci filmów z serii Jurassic World.
8
Dinozaury prawdopodobnie miały pióra. Stoi to w sprzeczności z ugruntowanym w popkulturze wizerunkiem tych gadów, jednak chociażby znany z filmów Stevena Spielberga velociraptor prawdopodobnie był częściowo opierzony.
9
Koniec ery panowania dinozaurów określa się mianem Wymierania Kredowego. Zjawisko to rozpoczęło się około 65 milionów lat temu i doprowadziło do wymarcia dinozaurów. Jest to również granica ery mezozoicznej z kenozoiczną, która trwa obecnie.
10
Do zagłady dinozaurów doprowadziła asteroida. Choć przez lata wokół zniknięcia dinozaurów narosło wiele teorii, obecnie uważa się, że cały proces zapoczątkowało uderzenie asteroidy. Do takich wniosków doprowadziło odkrycie szerokiego na 150 km Krateru Chicxulub położonego na terenie Meksyku. Uderzenie asteroidy spowodowało nie tylko pożary i fale tsunami, ale również przyczyniło się do zmian klimatycznych, a dokładnie wielkiego ochłodzenia temperatury na Ziemi, które skutkowało wymarciem ok 3/4 ówczesnego ekosystemu.
11
Współczesne dinozaury to... ptaki. Choć twierdzenie to brzmi absurdalnie, naukowcy znaleźli podobieństwa między współczesnymi ptakami i teropodami, do których należały m.in. dobrze nam znane Velociraptory i
Tyranozaury.
12
Naukę zajmująca się badaniem skamielin, w tym śladów dinozaurów, nazywa się paleontologią.
13
Najsłynniejszy szkielet dinozaura znajdował się w Muzeum Historii Naturalej w Londynie. Była to replika szkieletu diplodoka nazywana Dippy. Eksponat znajdował się w holu Muzeum od 1905 do 2017 roku.
14
Za największego dinozaura uważa się Patagotitana (Patagotitan mayorum). Jego nazwa wywodzi się od rejonu, w którym został pierwszy raz odkryty - Patagonii.
