Zwierzęta
Ciekawostki o Bocianach
Zwiastuny wiosny i szczęścia
Bociany są ptakami brodzącymi zamieszkującymi cały świat z wyjątkiem Antarktydy. Większość gatunków mieszka jednak w Afryce i w Azji. Rodzina bocianowatych obejmuje sześć rodzajów. Przedstawicielem jednego z nich- Ciconia- jest niezmiernie popularny, zwłaszcza w naszym kraju, bocian biały. Polska jest największą ostoją bociana białego na świecie. Każdego roku ptaki te pokonują ponad 10 tys kilometrów z Afryki aby u nas wychować młode. Bociany ściśle związane są z naszą tradycją i kulturą, obdarza się je w Polsce wielką sympatią.
1
Bociany charakteryzują się wieloma wspólnymi cechami. Są to ptaki zazwyczaj duże, o długiej, giętkiej szyi składającej się z 16-20 kręgów. Posiadają lekki szkielet z bardzo dobrze rozwiniętymi komorami powietrznymi w kościach.
2
U większości gatunków w upierzeniu dominuje kolor biały i czarny.
3
Potrafią dobrze latać i szybować. W locie, głowa, szyja i nogi są wyciągnięte.
4
Oboje bociani rodzice budują gniazdo, wspólnie wysiadują jaja i wspólnie karmią młode. Młode bociany są gniazdownikami, po wykluciu nie są zdolne do samodzielnego życia, wymagają opieki rodziców, w związku z tym dłuższy czas spędzają w gnieździe. Pisklęta bocianów po wykluciu widzą od razu. Rodzice karmią pisklęta zrzucając złowiony pokarm na brzeg gniazda lub prosto do dzioba.
5
Długie bocianie nogi przystosowane są do brodzenia w płytkiej wodzie na grząskich i zarośniętych obszarach. Charakterystyczne jest to, że pomimo długich nóg ptaki brodzące nie biegają ale ostrożnie stawiają kroki.
6
Najbardziej znanym przedstawicielem bocianów jest bocian biały. Bocian biały zimuje w Afryce, wiosną migruje do Europy. Jako pierwsze przylatują samce aby zasiedlić jak najlepsze gniazda.
7
Podczas lotu bociany wykorzystują wznoszące prądy powietrzne. W związku z tym, w drodze z Afryki do Europy nie przelatują nad Morzem Śródziemnym, gdyż nad wodą te prądy się nie tworzą.
8
Są mięsożerne. Ich menu jest bardzo zróżnicowane. Zjadają szereg zwierząt, w tym owady, ryby, płazy, gady, małe ssaki i małe ptaki. Szczególnie chętnie odżywiają się żabami wodnymi (Pelophylax kl. esculentus) i żabami trawnymi (Rana temporaria). Swoje ofiary połykają w całości, a jeśli te są zbyt duże, rozbijają je najpierw za pomocą dzioba na mniejsze fragmenty.
Większość pożywienia bociany znajdują wśród niskiej roślinności i w płytkich wodach, najczęściej w promieniu do 5 kilometrów od swojego gniazda.
9
Bociany są ptakami monogamicznym, ale nie dobierają się w pary na całe życie. Gniazdo, które zbudują partnerzy może im służyć przez kilka lat. Bociany budują duże gniazda, zwykle z gałęzi, na drzewach, budynkach lub specjalnie przygotowanych przez człowieka platformach. Gniazdo ma od 1 do 2 m głębokości, do 1,5 m średnicę i waży od 60- 250 kg.
10
Bociany przystępują do lęgów zazwyczaj pod koniec kwietnia. Samica bociana składa w gnieździe cztery jaja, z których po 33-34 dniach wykluwają się pisklęta. Młode opuszczają gniazdo 58-64 dni po wykluciu ale nadal są karmione przez rodziców 7-20 dni. Dojrzałość płciową bociany osiągają zazwyczaj koło czwartego roku życia.
11
Dorosłe bociany mają jasnoczerwony dziób i czerwone nogi. Ich kolor pochodzi od karotenoidów w diecie. Przeprowadzone w Hiszpanii badania wykazały, że u bocianów odżywiających się inwazyjnym gatunkiem raka Procambarus clarkii kolory te są jeszcze bardziej jaskrawe. Pisklęta tych bocianów mają też jasnoczerwony kolor dzioba, podczas, gdy zwykle dziób piskląt ma kolor ciemnoszary.
12
Bociany są ptakami stadnymi. Na szlakach wędrówek i na zimowiskach w Afryce obserwowano stada liczące tysiące osobników.
13
Charakterystycznym dźwiękiem wydawanym przez dorosłego bociana jest klekot. Odgłos ten powstaje podczas szybkiego otwierania i zamykania dzioba. Dźwięk ten wzmacniany jest jeszcze przez worki gardłowe, które działają jak rezonator.
14
Bociany nie są gatunkiem globalnie zagrożonym wyginięciem, chociaż w ciągu ostatnich stu lat znacznie zmniejszyła się ich populacja na wielu obszarach północnej i zachodniej Europy.
15
W Polsce bocian biały znajduje się pod ścisłą ochroną gatunkową. Ze względu na zmniejszającą się liczebność, gatunek został objęty programem o nazwie "Program Ochrony Bociana Białego i Jego Siedlisk". Obecnie populacja oceniana jest na stabilną.
16
Bocian pełni ważną funkcję w kulturze i folklorze. W Starożytnym Egipcie hieroglificznie przedstawiany był jako ba(dusza). W języku hebrajskim bociana białego określa się jako miłosierny i łaskawy. Mitologia grecka i rzymska przedstawiały bociany jako wzór rodzicielskiego poświęcenia. Wyznawcy islamu czczą bociany, ponieważ według nich odbywają one coroczną pielgrzymkę do Mekki. Dla chrześcijan, to symbol pobożności, zmartwychwstania i czystości ale też sprawiedliwych pogan, którzy żyli przed Chrystusem.
17
Według europejskiego folkloru bocian jest odpowiedzialny za przynoszenie dzieci do nowych rodziców. Legenda została spopularyzowana przez Hansa Christiana Andersena opowiadaniem "Bociany".
18
W północnej części Mazur leży wieś Żywkowo, gdzie mieszka 30 osób i 60 bocianów. Gdy w gniazdach są młode, liczba bocianów jest czterokrotnie większa od liczby mieszkańców wsi.
