Zamek Książ jest monumentalnym, pięknie położonym kompleksem architektonicznym, wyjątkowym w skali całej Europy. Znajduje się w Wałbrzychu, w dzielnicy Książ, na terenie Książańskiego Parku Krajobrazowego na Pogórzu Wałbrzyskim. Jest trzecim pod względem kubatury zamkiem polskim po zamku w Malborku i Zamku Królewskim na Wawelu.
1
Zamek Książ znajduje się na Szlaku Zamków Piastowskich.
Jest to szlak turystyczny o długości 146 km, przebiegający przez tereny województwa dolnośląskiego. Na trasie znajduje się 15 zamków i grodów piastowskich.
2
Jest największym zamkiem na Dolnym Śląsku.
Został zbudowany na urwistym cyplu skalnym na wysokości 395 m.n.p.m, a otaczająca go kotlina porośnięta jest gęstym lasem.
3
Zamek posiada ponad 400 pomieszczeń i łączy w sobie różne style architektoniczne.
Kiedyś określano go mianem "Perły Śląska".
4
Zamek został wybudowany pod koniec XIII wieku przez księcia świdnicko-jaworskiego Bolka I Surowego.
W rękach piastowskich książąt pozostał do 1392 roku a następnie przeszedł we władanie monarchów czeskich, po czym stał się własnością rycerską.
5
W czasie wojen husyckich na Śląsku, Książ uległ częściowemu zniszczeniu i stał się kryjówką słynnego z rozbojów Hermana Czettritza.
6
W latach 1491-1497 zamek był własnością króla Władysława Jagiellończyka.
7
Rezydencja została oddana pod zastaw rodzinie Hochbergów, którzy później wykupili swoje dobra lenne.
Zamek stał się wolną własnością dziedziczną Hochbergów aż do 1941 roku.
8
W czasie wojny trzydziestoletniej Książ ulegał wielokrotnie zniszczeniu i był wielokrotnie przebudowywany.
9
Konrad Ernst Maksymilian von Hochberg przekształcił średniowieczną siedzibę w barokową rezydencję.
10
Za rządów Hansa Heinricha V majątek został gospodarczo wzmocniony przez nadanie mu królewskim aktem formy majoratu.
Oznaczało to, że dobra Książa przestały podlegać podziałom między spadkobierców, a dziedzicznym panem zostawał najstarszy syn.
11
Najbardziej znaczącą postacią w dziejach rodziny Hochbergów był Hans Heinrich XI.
W swoim życiu piastował wiele urzędów i godności. Był członkiem Izby Panów parlamentu pruskiego, a potem Reichstagu. W 1905 roku otrzymał od cesarza Wilhelma II najwyższy tytuł książęcy - Herzog von Pless.
12
Jego następcą został Hans Heinrich XV, którego żoną była Mary Therese Oliwia Cornwallis-West, zwana księżną Daisy.
Za ich panowania zamek zmienił wygląd po raz ostatni. Dobudowano dwa neorenesansowe skrzydła, stworzono reprezentacyjną elewację zwieńczoną kartuszem z herbami małżonków von Hochberg.
13
W 1941 roku zamek zarekwirowali hitlerowcy i stał się on siedzibą paramilitarnej organizacji "Todt"
Organizacja ta przystąpiła do do przekształcania zamku w jedną z kwater Adolfa Hitlera. Podczas przebudowy zniszczono większość zabytkowego wystroju wnętrz. W tym czasie przechowywano na zamku część zbiorów Berlińskiej Biblioteki Państwowej.
14
Pod zamkiem i dziedzińcem przeprowadzano prace, w efekcie których na głębokości około 50 m wykuto potężne tunele.
Prace zostały przerwane w 1945 roku. Na potrzeby więźniów, którzy pracowali przy wykuwaniu tuneli stworzono w Książu filię obozu koncentracyjnego Gross-Rosen.
15
Niemcy opuścili Książ w związku ze zbliżającą się Armią Czerwoną, której żołnierze stacjonowali na zamku do 1946 roku.
W tym czasie wnętrza zamku zostały poważnie zdewastowane.
16
W XIX i XX wieku na zamku gościło wiele znanych osób: Izabela Czartoryska, Zygmunt Krasiński, car Mikołaj I Romanow, Winston Churchill i inni.
17
Ostatnią z rodziny Hochbergów na zamku była Maria Teresa Oliwia Hochberg von Pless, księżna Daisy, która została zmuszona do opuszczenia posiadłości w 1940 roku.
18
Po II wojnie światowej Książ znalazł się w granicach Polski.
Zdewastowany i splądrowany przez Rosjan zamek w latach 1956-1962 został przekazany Studenckiemu Zjednoczeniu Rolniczo-Przemysłowemu "Sudety" i wstępnie zabezpieczony. W latach siedemdziesiątych rozpoczęto renowację zamku.
19
W podziemiach zamku znajduje się Dolnośląskie Obserwatorium Geofizyczne.
20
W 2014 roku na zamku wybuchł pożar , w wyniku którego spaliła się znaczna część poddasza i dachu.
Pożar wynikł z winy pracujących na dachu pracowników firmy remontowej. W wyniku akcji gaśniczej zalaniu uległa bezcenna sala Maximiliana.
21
Planowane jest otwarcie "Podziemnej Trasa Turystyczna" w tunelach drążonych podczas II wojny światowej.
22
W pomieszczeniach stajennych zamku mieści się Stado Ogierów Książ.
23
W 2018 roku zamek znalazł się na liście "7 cudów Polski" na 100-lecie Niepodległości Polski.
24
W czasie prac remontowych w Sali Krzywej pod lamperiami odkryto cenne polichromie, zamalowane w czasie II wojny światowej.
25
Po zakończeniu wojny i opuszczeniu Książa przez Rosjan, władze polskie zainstalowały przy zamku zagłuszarkę Radia Wolna Europa.
26
Przypuszcza się, że w podziemiach zamku cały czas znajdują się różne dokumenty z danymi agentów, kryptogramy dotyczące Enigmy i inne tajne depesze wojskowe.
27
Palmiarnię na terenie kompleksu wybudowano w latach 1908-1911 za sumę 7 mln marek w złocie.
28
Wewnętrzne ściany palmiarni wyłożone są zastygłą lawą z wulkanu Etna.
29
W podziemiach Zamku Książ znajdowały się archiwa Głównego Urzędu Bezpieczeństwa III Rzeszy.
