Ciekawostki o Paulu Gauguinie

Ojciec Paula był dziennikarzem gazety "Le National", matka zaś była córką Flory Tristan, znanej we Francji socjalistki i pisarki, jednej z pierwszych francuskich feministek. Narodziny Gauguina przypadły na burzliwy okres Wiosny Ludów. Ojciec Paula był zagorzałym antymonarchistą i z obawy przed represjami postanowił wyjechać z rodziną do Peru, gdzie mieszkali krewni matki Gauguina.

Mieszkał z matką (ojciec zmarł w podróży do Peru) w luksusowej rezydencji należącej do krewnych, w której na wystawnych przyjęciach bywali najwyżsi dygnitarze peruwiańscy. Gdy w Peru wybuchła wojna domowa Gauguin powrócił z matką do Francji.

Nauka w szkole nie szła mu dobrze, miał trudności w porozumiewaniu się z kolegami i nauczycielami. Chciał zostać marynarzem ale nie zdał egzaminu do szkoły morskiej.

Mimo początkowych trudności, Paul postanowił odbyć staż na statku handlowym, co dawało mu szansę zostania w przyszłości oficerem. Tak się też stało lecz rozwijającą się karierę przerwało powołanie do wojska, i z marynarki handlowej został przeniesiony się do marynarki wojennej.

Po 28 miesiącach służby dostał urlop z prawem do przedłużenia go. Po powrocie do Paryża zwrócił się o pomoc w znalezieniu pracy do zaprzyjaźnionego z rodziną Gustave'a Arosy. Dzięki jego protekcji otrzymał pracę maklera giełdowego i doskonale wywiązywał się z powierzonych mu zadań. Gustav Arosa był człowiekiem interesów, miłośnikiem sztuki i kolekcjonerem obrazów Delacroix, Daumiera i Courbeta, ilustrował też książki. Jego młodsza córka brała lekcje rysunku a Gauguin często towarzyszył jej podczas plenerów, podejmując pod jej okiem pierwsze próby artystyczne.

Mette była Dunką, guwernantką Marii Heegraad, córki bogatego przemysłowca z Kopenhagi. Obie panie Gauguin spotykał w przytulnym pensjonacie, w którym się stołował. Po kilku miesiącach od pierwszego spotkania Paul się oświadczył. Narzeczona była protestantką i zgodnie z jej życzeniem ślub odbył się w kościele luterańskim. W pracy Gauguinowi wiodło się znakomicie, awansował, więc młoda para mogła sobie pozwolić na zamieszkanie w komfortowym apartamencie. Gauguin zaczął też kolekcjonować cenne przedmioty - stare fajanse i wschodnie kobierce.

Zaprzyjaźnił się jednak w pracy z Emile'em Schuffeneckerem, którego marzeniem było zostać malarzem. Razem z nim Paul zapisał się na zajęcia z rysunku i malarstwa do Academie Colarossi, często również bywali w Luwrze. Gauguin każdą wolną chwilę spędzał na rysowaniu. Chętnie szkicował Mette a później synka Emile. Jego pierwsze prace z tego okresu zostały pozytywnie ocenione. W tym okresie Gauguin zetknął się z malarstwem Maneta.

Schuffenecker znał malarzy z kręgu impresjonistów i przedstawił Gauguina Pissarro. Malarz przekonywał Paula aby skupił się na analizowaniu zależności między kolorem a światłem i aby wyeliminował ze swej palety czerń.

Tam poznał: Edgara Degasa, Paula Cezanne'a, Alfreda Sisleya, Claude'a Moneta, Pierre'a Auguste'a Renoira.

Powodziło mu się znakomicie, kilka razy zmieniał mieszkania, w końcu przeniósł się do luksusowej willi. Kupował sporo obrazów impresjonistów, które zdobiły ściany jego domu. Zaczął się również interesować rzeźbą.

Stracił pracę i musiał przenieść się z rodziną na prowincję, do Rouen, do skromnego domu. Przyzwyczajona do luksusu żona artysty źle znosiła przeprowadzkę, między małżonkami często dochodziło do konfliktów. Wreszcie Mette wyjechała z pięciorgiem dzieci do Kopenhagi. Po jakimś czasie Paul dołączył do żony, próbował w Danii znaleźć pracę, jednak interesy nie szły dobrze. Żona też musiała iść do pracy i ciągle obwiniała Gauguina o brak zaradności. Zmęczony utyskiwaniami malarz, zabierając syna Clovisa, powrócił do Paryża.

W 1886 roku artysta wziął udział w ósmej wystawie impresjonistów, na której pokazał 19 płócien. Ekspozycja ta była ostatnim wspólnym wystąpieniem impresjonistów i była też końcem przyjaźni Gauguina z Pissarro.

W Pont-Aven skupił wokół siebie grupę malarzy zafascynowanych jego osobowością i teoriami, którzy podobnie jak on odczuwali niechęć do naturalizmu i impresjonizmu. Do kręgu tego należeli m.in. Władysław Ślewiński, Armand Seguin, Emile Bernard, Charles Laval.

Pracował tam przy kopaniu Kanału Panamskiego. Za zarobione pieniądze wyjechał na Martynikę, gdzie zaczął rysować i malować. W warunkach tropików musiał wzmocnić kolor i zmienić technikę nakładania farby. Na Martynice poważnie zachorował na malarię i dezynterię. Aby po długotrwałym leczeniu mógł wrócić do Europy zaciągnął się jako marynarz na statek handlowy.

Do Pont-Aven przyjechał Emile Bernard zobowiązany przez Vincenta van Gogha do uściśnięcia ręki w jego imieniu Gauguinowi. Gdy Bernard namalował swoje "Bretonki na łące", Gauguin był pod wielkim wrażeniem jego malarstwa. Zmienił swój sposób malowania. Bernard przekonał go, że kolor czysty i nierozbity na drobne plamki zachowuje odpowiednią silę wyrazu, którą wzmacnia jeszcze niebiesko-czarny kontur. Pod wpływem Bernarda, Gauguin namalował "Wizję po kazaniu: walka Jakuba z aniołem". Autor chciał aby ten obraz zawisł w kościele w pobliskie wsi ale proboszcz nie wyraził zgody. Theo van Gogh wystawił tę pracę w galerii zajmującej się handlem sztuką i tam zyskała świetne przyjęcie. Gauguina ogłoszono twórcą nowego stylu a gdy Bernard pokazał później w Paryżu swoje obrazy, nazwano go uczniem i naśladowcą Gauguina.

Do Arles zaprosił go Vincent van Gogh, który zamierzał utworzyć tam wspólny dom-pracownię, dla malarzy nowatorów. Sprzedażą obrazów miał zając się Theo, brat Vincenta. Początkowo współpraca układała się dobrze ale wkrótce dwie indywidualności nie były w stanie się porozumieć. Van Gogh miewał napady furii, raz podobno cisnął w Gauguina szklanką absyntu, innym razem zaatakował go brzytwą a na koniec obciął sobie ta brzytwą fragment ucha. Gauguin opuścił Arles w pośpiechu, nie zważając na stan Vincenta, który trafił do zakładu dla obłąkanych.

Mieli się tam zaprezentować impresjoniści. Gauguin nie został zaproszony, więc postanowił z wieloma innymi "odrzuconymi" zorganizować własną ekspozycję. Odbyła się ona na Polu Marsowym w Cafe Valpini, obok terenów Wystawy Światowej. Dzieła Gauguina zostały bardzo dobrze przyjęte. Padały stwierdzenia: "mamy nareszcie symbolistę w malarstwie, jest nim Gauguin". Był to cios dla Bernarda, zwłaszcza, że Gauguin niczego nie prostował. Zemścił się za zdradę nadając Judaszowi na obrazie "Chrystus w Ogrójcu", rysy twarzy Gauguina. Stosunki między artystami zostały definitywnie zerwane.

Wynajął dom w Le Pouldu, skupił wokół siebie grono młodych artystów, dla których stał się przywódcą wykładającym nowe teorie.

W Ministerstwie Oświaty i Sztuk Pięknych wystarał się o to, aby mu powierzono misję artystyczną na Tahiti. Misja nie był opłacana ale uzyskał darmowy bilet na przejazd. Wcześniej pojechał jeszcze do Kopenhagi aby pożegnać się z rodziną. Po sześćdziesięciu trzech dniach podróży znalazł się w Papeete, gdzie został z honorami przyjęty przez gubernatora. Życie w Papeete szybko go rozczarowało, bo bardzo przypominało mu Europę, od której chciał się wyzwolić.

Wynajął chatę, poznawał język i coraz bardziej wrastał w życie Maorysów. Egzotyczny krajobraz pełen świetlistych barw, malownicze życie tubylców, to wszystko dostarczało mu inspiracji twórczej.

Samotność, brak pieniędzy, ciągłe oczekiwanie na przelewy z Paryża, które nie nadchodziły, doprowadziły Gauguina do ataku serca.

Była to czternastoletnia Maoryska, która został jego kochanką. Tehura wprowadziła malarza w świat dawnych maoryskich wierzeń i legend. Pod wpływem jej opowieści zaczął malować Tahiti właściwie już nieistniejące, bo zniszczone przez kolonialne władze. Namalował 32 obrazy, które wysyłał do Paryża. Pieniądze za sprzedane obrazy przychodziły bardzo nieregularnie, więc postanowił wrócić do Europy.

Wystawa okazała się fiaskiem, pojawiło się kilka pochlebnych recenzji ale publiczność uznała obrazy za dziwaczne i wulgarne.

Aby zarobić na wyjazd zorganizował aukcję swoich prac. Zwrócił się nawet do Augusta Strindberga z prośbą o napisanie wstępu do katalogu ale ten odmówił, tłumacząc, że nie rozumie jego sztuki nie może jej polubić. Aukcja okazała się kolejnym fiaskiem finansowym, mimo to Gauguin postanowił wyjechać. Tym razem na zawsze.

Niedaleko Papeete wydzierżawił teren, na którym postawił chatę, urządził pracownię, kupił konia i wóz. Wziął sobie również nową kochankę, tym razem trzynastoletnią Pahurę. Podobne jak jej poprzedniczka pozowała mu do wielu obrazów. Jej portretem jest m.in. "Vahine z kwiatem mango". To płótno artysta uważał za jedno z najlepszych w swojej twórczości.

Ciągły brak pieniędzy, utrata terenu, na którym zbudował chatę, wreszcie śmierć ukochanej córki Aline spowodowały, że artysta znalazł się w tragicznym położeniu. Bardzo też podupadł na zdrowiu. Często myślał i mówił o śmierci. Gdy namalował obraz "Skąd przychodzimy? Kim jesteśmy? Dokąd zmierzamy?"próbował popełnić samobójstwo łykając arszenik. Dawka trucizny nie była jednak duża, wywołała torsje, które uratowały mu życie. Powróciwszy do zdrowia, aby uniknąć licytacji zadłużonego majątku, przyjął posadę kancelisty w Urzędzie Robót Publicznych w Papeete.

Marszand zobowiązał się kupować 25 płócien artysty rocznie a także wypłacać mu co miesiąc 250 franków tytułem zaliczki. Mimo stabilizacji finansowej nie namalował przez półtora roku żadnego obrazu.

Osiadł na największej wyspie archipelagu, Hiva Oa. Zbudował sobie chatę, którą nazwał Domem Rozkoszy. Zaczął też malować i spisywać wspomnienia. Niestety powróciły też choroby i Gauguin kilka miesięcy przed śmiercią spisał testament będący jednocześnie programem artystycznym dla następnych pokoleń malarzy.

Oficjalnego uznania artysta doczekał się dopiero 30 lat po śmierci. Na ścianie domu malarza umieszczono tablicę pamiątkową." Sztuka Gauguina miała kiedyś wszystkich przeciwko sobie: kobiety, amatorów, muzea. Obecnie zarówno muzea jak i amatorzy chlubią się posiadaniem jakiegoś dzieła mistrza, a kobiety zaczęły malować twarze okrą, którą Gauguin malował ciała dziewczyn na Tahiti"- są to słowa Ministra Oświaty.

Dzięki quizowi sprawdzisz, jak dobrze pamiętasz o czym pisaliśmy w ciekawostkach :)