Choć kojarzy się głównie z polskim krajobrazem, myli się ten kto uważa że nie roślina ta nie występuje na innych kontynentach. Różne gatunki brzozy występują od Ameryki Północnej przez Europę aż po Azję. Znana jest ze swoich prozdrowotnych właściwości, które wykorzystywano już w bardzo dawnych czasach. Kora brzozy poza działaniem leczniczym zapewniała też pożywienie w trudnych czasach. Od lat 70 XIX wieku cieszy się uznaniem ogrodników, dzięki którym powstało wiele ciekawych odmian dekoracyjnych.
1
Brzozy to rośliny z rodziny brzozowatych.
Mogą występować zarówno jako drzewa jak i krzewy. Wyróżnia się od 30 do 60 gatunków brzóz, z czego 11 znajduje się na liście zagrożonych gatunków.
2
Są roślinami pionierskimi.
To brzozy są jednymi z pierwszych drzew zasiedlających nowe tereny. Porastają północną półkulę i występują w klimacie okołobiegunowym i umiarkowanym.
3
W Polsce występują cztery gatunki brzóz.
Są to brzoza brodawkowata, brzoza karłowata, brzoza niska i brzoza omszona.
4
W zależności od gatunku mogą osiągać wysokość od 1 do 20 metrów.
Jedną z wyższych jest brzoza papierowa a niższych brzoza karłowata. Rośliny te różnią się również wielkością liści, które mogą mieć od 5 mm do 15 cm długości.
5
Ich kora jest bardzo charakterystyczna.
Zbudowana jest z cienkich odchodzących jak papier płatów, przeważnie koloru białego. Istnieją jednak inne gatunki posiadające korę ciemnoszarą i czerwonawą.
6
Są to rośliny jednopienne i wiatropylne.
Oznacza to, że u jednego osobnika występują zarówno kwiatostany męskie jak i żeńskie. Kwiaty męskie rozwijają się już jesienią, nie są okryte łuskami. Wyposażone są w dwa albo trzy pręciki z pylnikami. Kwiaty żeńskie zimują w pąkach i rozwijają się dopiero wiosną. Umiejscowione są na czubkach młodych pędów liści.
7
W zależności od gatunku pora kwitnienia bywa inna.
Brzoza brodawkowata na przykład kwitnie od kwietnia do maja. Owoce są formowane pod koniec lata (najczęściej na początku sierpnia).
8
Ich owoce występują pod postacią niewielkich uskrzydlonych orzeszków.
Owoce brzozy rozsiewane są za pomocą wiatru.
9
Brzozy są roślinami wieloletnimi.
Długość życia brzozy to około 140 lat. Najstarsza żyjąca brzoza rośnie na terenie Szwecji. Zaczęła kiełkować prawdopodobnie około 1750 roku.
10
Kora brzozy jest jadalna.
Chodzi oczywiście o korę wewnętrzną, która w awaryjnych sytuacjach może być spożywana nawet na surowo. Korę brzozy można również suszyć i mielić na mąkę. Zarówno rdzenni Amerykanie jak i pierwsi europejscy kolonizatorzy przygotowywali mąkę z kory tych roślin. Inną formą przygotowania kory jest pocięcie jej na paski i ugotowanie “na makaron”.
11
Poza swoimi dekoracyjnymi walorami jest to roślina o pozytywnym na ludzki organizm działaniu.
Ekstrakt z kory brzozy wspomaga gojenie się ran dlatego na jego bazie przyrządza się specjalne maści.
12
Można również spożywać sok z brzozy.
Nosi nazwę Succus Betulae i znany był już w dawnej Polsce, być może nawet we wczesnym średniowieczu. Spożywano go zarówno jako napój orzeźwiający jak i leczniczy. Sok z brzozy ma przede wszystkim pozytywny wpływ na układ moczowy.
13
W północnych Indiach brzoza ma wielkie znaczenie historyczne i kulturowe.
Cienka kora, która odpadała od pnia zimą była szeroko wykorzystywana jako papier do pisania. Papier brzozowy jest wyjątkowo trwały i był materiałem, z którego wykonano wiele starożytnych indyjskich tekstów.
14
Sklejka wykonana z brzozowego drewna nadbałtyckich gatunków jest idealnym produktem do konstrukcji obudowy głośników.
Drewno brzozowe dobrze rezonuje zwłaszcza w szczytach wysokich i niskich tonów przez co doskonale uzupełnia braki w częstotliwościach, z którymi problemy ma sam głośnik.
