Geografia
Ciekawostki o Biebrzańskim Parku Narodowym
Największy polski park narodowy
Biebrzański Park Narodowy powstał jako osiemnasty z dwudziestu trzech polskich parków narodowych i obecnie jest największym z nich. Jest też jednym z większych w Europie. Najcenniejszym jego walorem jest szeroka dolina silnie meandrującej rzeki Biebrzy, z największym zespołem torfowisk w Polsce. Charakterystyczne dla tego parku są rozległe krajobrazy, ekosystemy i siedliska rzadkich, zagrożonych i ginących w kraju i Europie gatunków roślin, ptaków i innych zwierząt. To, co wyróżnia Biebrzański Park Narodowy, to dzika przyroda, nieskażona natura, gdzie z bliska można przyjrzeć się ptakom, zwierzętom żyjącym własnym życiem.
1
Biebrzański Park Narodowy (BbPN) znajduje się w województwie podlaskim, na terenach Kotliny Biebrzańskiej. Kotlina Biebrzańska jest pradoliną rzeki Biebrzy o długości około 130 km i szerokości maksymalnej do 35 km (z przewężeniem w okolicach Osowca-Twierdzy). Jej powierzchnia wynosi około 2 600 km2. Podzielona jest ona na trzy części:
- Kotlinę Biebrzy Górnej
- Kotlinę Biebrzy Środkowej
- Kotlinę Biebrzy Dolnej
Większość terenu kotliny stanowią torfowiska i bagna. Teren kotliny w dużej części objęty jest ochroną w ramach Biebrzańskiego Parku Narodowego, na terenie którego znajduje się m.in. rezerwat Czerwone Bagno.
2
Powierzchnia parku wynosi 592,23 km2 (59 223 ha), a powierzchnia otuliny - 668,24 km2 (66 824 ha). Ochronie ścisłej podlega 7 494 ha, czynnej 27 699 ha, a krajobrazowej 24 030 ha.
3
Biebrzański Park Narodowy został utworzony 9 września 1993 roku - uroczysta inauguracja Parku odbyła się 25 maja 1994 roku. Powstał jako osiemnasty park narodowy w Polsce i obecnie jest największym z istniejących dwudziestu trzech parków narodowych w naszym kraju. Jest jednym z większych parków narodowych w Europie.
4
Kotlina Biebrzańska swoją osobliwością przyrodniczą zachwycała już w okresie międzywojennym. W okresie tym istniały tam już dwa rezerwaty przyrody: Czerwone Bagno i Grzędy, których granice w 1981 roku zostały połączone.
5
W 1987 roku zostało założone Towarzystwo Biebrzańskie. Dokonało tego czterdzieści osób z różnych stron Polski. Statutowym celem Towarzystwa było dążenie do utworzenia Biebrzańskiego Parku Narodowego, obejmującego całą Dolinę Biebrzy. Dzięki determinacji, wiedzy naukowej i organizacji wielu osób w 1989 roku powstał Biebrzański Park Krajobrazowy, obejmujący Dolny i Środkowy Basen Biebrzy.
6
Biebrzański Park Narodowy dzieli się na trzy Baseny.
- Basen Północny zwany Górnym Basenem - jest to 40 km odcinek Doliny Biebrzy o szerokości od 1,5 km do 3,0 km, wypełniony torfem miąższości 3-6 m. Torfowiska w tym Basenie zajmują około 20 000 ha.
- Basen Środkowy - kształtem przypomina trapez o wymiarach 20 x 40 km. Większa część jego powierzchni to taras zalewowy, który pokryty jest torfem o miąższości 1-3 m.
- Basen Południowy - o kształcie rynny, jego długość to 30 km, a szerokość 12-15 km. Również tutaj największą powierzchnię zajmuje taras zalewowy.
7
Symbolem parku jest batalion (Calidris pugnax) - gatunek średniej wielkości ptaka wędrownego z rodziny bekasowatych. Logo Parku stanowi okrągły, barwny znak zawierający nazwę oraz symbol parku. Są to dwa koła współśrodkowe, wewnątrz których umieszczony jest na zielonym tle symbol - batalion. Bataliona wybrano na symbol parku dlatego, że nigdzie w Polsce nie występuje i nie występował tak licznie, jak nad Biebrzą. Bataliony odznaczają się bardzo efektownym ubarwieniem samców w okresie godowym i to też wpłynęło na decyzję. Symbolem parku mógłby także zostać łoś, bo nigdzie w kraju nie jest tak liczny, lecz został już wcześniej wykorzystany w ten sposób przez Kampinowski Park Narodowy w czasach, gdy BbPN jeszcze nie istniał.
8
Biebrzański Park Narodowy chroni rozległe i prawie niezmienione dolinowe torfowiska z unikatową różnorodnością gatunków roślin, ptaków i innych zwierząt oraz naturalnych ekosystemów. Obszary leśne w parku zajmują 15 547 ha, grunty rolne - 18 182 ha, nieużytki, czyli Bagna Biebrzańskie (najbardziej cenne przyrodniczo ekosystemy) - 25 494 ha. W granicach parku znajduje się osiem wyłączonych z niego enklaw, obejmujących głównie wyspy mineralne w obrębie Kotliny Biebrzańskiej, zajęte pod uprawy, łąki i osadnictwo 7 wsi. Jedna enklawa to Las Wroceński.
9
Wartość przyrodnicza Biebrzańskiego PN jest efektem tzw. zlodowacenia środkowopolskiego - ostatniego zlodowacenia bałtyckiego, kiedy to topniejący lodowiec przemieszczał się kształtując rzeźbę terenu, budując jednocześnie podłoże dla rozwoju roślin. Szata roślinna BbPN jest bogato zróżnicowana. Rolę dominującą jednak pełnią zbiorowiska siedlisk wodno-błotnych i torfowiskowych (turzycowiska, szuwary, roślinność mszysto-turzycowa i łąkowa) oraz zaroślowe i leśne (olsowe, grądowe, łęgowe, borowe).
10
Miejscem występowania roślinności zbiorowisk wodnych jest rzeka Biebrza, a zwłaszcza jej starorzecze. Do roślinności tej należą: rzęsa drobna, trzcina pospolita, łączeń baldaszkowaty, grążel żółty, żabiściek, rzęsa trójrowkowa, osoka aloesowata, rdestnica połyskująca, belia jeziorna, sitowie jeziorne, grzybień biała.
