Ciekawostki o Wielkopolskim Parku Narodowym

Dyrekcja oraz Muzeum Przyrodnicze Wielkopolskiego Parku Narodowego mieści się w istniejącym w Jeziorach pałacu, zwanym potocznie (wraz z drogą prowadzącą do Jezior) Greiserówką. Pałac zbudowany podczas II wojny światowej był siedzibą niemieckiego namiestnika Kraju Warty - Arthura Greisera. Zanim pałac został siedzibą WPN, pełnił funkcję sanatorium przeciwgruźliczego.

Nieopodal pałacu znajduje się obszar ochrony ścisłej Pod Dziadem, którego przedmiotem ochrony jest kontynentalny bór mieszany na podłożu żwirowatym. Nazwa tego obszaru pochodzi od nieistniejącego już potężnego dębu Dziada.

Na terenie obszaru rosną 150-letnie sosny zwyczajne, dęby szypułkowe i bezszypułkowe. Domieszkę stanowią grab i klon jawor w wieku około 75-115 lat. Występuje tam także endemiczna jeżyna - jeżyna mosińska (Rubus seebergensis).

Osobliwością owadzią tego obszaru jest mrówka amazonka (Polyergus rufescens).

Charakteryzuje go duże zróżnicowanie rzeźby terenu. Występują tu liczne elementy krajobrazu polodowcowego: wysoczyzna morenowa, rynny wypełnione wodą (11 jezior), pagórki kemowe, ozy, drumliny, wydmy, parowy, głazy narzutowe.

Największym głazem narzutowym jest Głaz Leśników, którego obwód wynosi 10,5 m, wysokość 4 m, szerokość 1,53 m, a waga ponad 20 ton.

Głaz Leśników uznany został w 1965 roku za pomnik przyrody nieożywionej, na obecnym miejscu (przy Grejserówce) ustawiony został z okazji Tysiąclecia Państwa Polskiego.

Głaz ten upamiętnia polskich leśników. 

                                                                                               

Jezioro stanowi jeden z najcenniejszych obiektów przyrodniczych WPN oraz najpopularniejszy cel wycieczek turystycznych w Parku.

Jezioro to leży na obszarze dorzecza Odry. Znajdują się na nim dwie wyspy: mniejsza Kopczysko i większa Wyspa Zamkowa, z ruinami neogotyckiego zamku Klaudyny Potockiej z Działyńskich (szlachcianka, patriotka, która zasłużyła się m.in. pomocą rannym w czasie powstania listopadowego).

Nad brzegami jeziora rośnie kilka drzew pomnikowych. Na brzegu południowo-zachodnim rośnie dąb szypułkowy o dwóch zrośniętych gałęziami pniach (obwody 530 i 360 cm).

Wiosną i jesienią jezioro jest miejscem odpoczynku tysięcy dzikich gęsi w okresie migracji, które niestety przyczyniają się swoimi odchodami do jego zanieczyszczenia.

Jest ono wzgórzem tzw. moreny pożegowskiej. Przy drodze na zachodnim stoku wzniesienia w 1994 roku ustawiono 15-tonowy głaz przywieziony z Tatrzańskiego Parku Narodowego. Jest on poświęcony Władysławowi hr. Zamoyskiemu, ostatniemu właścicielowi zamku w Kórniku i innych dóbr - m.in. części Tatr. Hrabia Zamoyski przekazał swoje lasy (leżące dziś na terenie Wielkopolskiego Parku Narodowego) narodowi w ramach utworzonej w testamencie fundacji "Zakłady Kórnickie".

Nieopodal głazu rośnie pomnikowa lipa o obwodzie pnia 310 cm, pod którą znajduje się ukryta, stara studnia. Tradycja mówi, że miał się przy niej zatrzymać cesarz Napoleon Bonaparte, gdy w 1807 roku objeżdżał okolice Poznania.

Z pierwszą inicjatywą uznania lasów dzisiejszego Parku za podlegające ochronie, wystąpił profesor Adam Wodziczko w roku 1922, a jego wniosek poparł Okręgowy Zarząd Lasów Państwowych w Poznaniu i Zarząd Fundacji Kórnickiej. Wprowadzono zakaz stosowania rębni zupełnych.

Po dziesięciu latach starań utworzono tam dwa rezerwaty przyrody: w Puszczykowie o powierzchni 239 ha i w okolicy Jeziora Kociołek o powierzchni 189 ha.

W 1933 roku nastąpiło symboliczne otwarcie Wielkopolskiego Parku Narodowego, a w latach 1935-39 Lasy Państwowe zakazały całkowitego wyrębu na powierzchni 1165 ha.

Kolejne starania o utworzenie Parku podjęto zaraz po wojnie, w 1946 roku. Ostatecznego prawnego uznania Wielkopolski Park Narodowy doczekał się 16 kwietnia 1957 roku.

Wystepuje tam 1120 gatunków roślin naczyniowych (ponad 80% występujących w Wielkopolsce), 148 gatunków mszaków, 150 gatunków porostów, 500 gatunków glonów i 800 gatunków grzybów. Występuje tam 55 gatunków roślin chronionych i rośliny reliktowe.

Na obszarze Parku dominują lasy. Są wśród nich: bory sosnowe, sosnowo-dębowe, kwaśne dąbrowy, lasy dębowo-grabowe (grądy), łęgi wiązowo-jesionowe, lasy olszowe (olsy) oraz zarośla łozowe.

Głównym elementem lasów WPN jest sosna zwyczajna, jej udział w lasach parku wynosi 70%.

Najliczniejszą grupę stanowią bezkręgowce, wśród których dominują owady - ponad 3000 gatunków. Lasy obfitują w chrząszcze. Są wśród nich gatunki chronione takie jak jelonek rogacz, kozioróg dębosz.

Bogaty jest tam świat pajęczaków. Do ciekawszych gatunków należą: tygrzyk paskowany - największy w Polsce przedstawiciel rodziny krzyżakowatych oraz pająk topik - jedyny w kraju gatunek pająka spędzający całe życie pod wodą.

Wśród kręgowców występuje: 26 gatunków ryb, 13 gatunków płazów, 5 gatunków gadów, 220 gatunków ptaków oraz ponad 40 gatunków ssaków, także gatunki chronione, rzadkie i interesujące, jak np. ryjówki (nasze najmniejsze ssaki).

Wizerunek puszczyka umieszczony jest w logo Parku, wykonanego według projektu słynnego ornitologa prof. Jana Sokołowskiego. Emblemat przedstawia puszczyka na gałęzi dębu z inicjałami W.P.N. Park zaczął stosować go w 1963 roku.

Na terenie Parku prowadzony jest monitoring przyrodniczy tego gatunku. Wykazał on 45 par puszczyków rozmieszczonych dość regularnie na terenie całego Parku.

Choć puszczyk jest najczęściej spotykaną sową Europy (w Polsce uznaje się go za najpopularniejszą sowę, a jednocześnie za nielicznego ptaka lęgowego), to jednocześnie jest bardzo skryty i tajemniczy.