Ludzie
Ciekawostki o Jane Austen
Ikona światowej powieści obyczajowej
Jane Austen jest angielską pisarką zwaną znawczynią psychiki płci pięknej. Jest autorką powieści, które opisywały życie angielskiej klasy wyższej na przełomie XVIII i XIX wieku. Powieści Jane Austen jako jedne z pierwszych eksponowały szeroko problematykę ról społecznych kobiet XIX -wiecznej Anglii. Jane Austen była świetnym obserwatorem życia. Mimo, że żyła na uboczu i w małej miejscowości, świetnie odzwierciedlała niuanse „wielkiego” życia wyższych sfer. Dorastała pod czujnym okiem ojca i najstarszego brata – nie kończąc studiów z dziedziny literatury, w oparciu o własne starania, była w stanie wypracować świetny literacki warsztat.
Fabuła jej dzieł skupia się głównie na eksponowaniu wad ówczesnego społeczeństwa brytyjskiego. Komentując stan wyższych klas społecznych, często używała ironii, humoru i realistycznych opisów. Niektórzy krytycy charakteryzują Jane Austen jako pisarkę feministyczną, bowiem jej powieści najczęściej opowiadają o problemach dobrze urodzonych kobiet w Wielkiej Brytanii pod koniec XVIII wieku. Losy ciekawie nakreślonych, rezolutnych i realistycznych pierwszoplanowych bohaterek po dziś dzień przyciągają czytelników i czytelniczki z całego świata. Całość jej powieści dopełnia zazwyczaj pełna zwrotów akcji historia miłosna.
1
Jane Austin przyszła na świat 16 grudnia 1775 roku w Stevenson nieopodal Basingstoke, w hrabstwie Hempshire.
2
Ojciec Jane, George Austin był wykształconym pastorem kościoła anglikańskiego. Jako obiecujący młodzieniec zdobył stypendium naukowe, które umożliwiło mu studia w oksfordzkim St. John`s College, gdzie także pracował, jako wicekapelan i dziekan Wydziału Sztuk Wyzwolonych. W toku studiów zdobył tytuł bakałarza nauk humanistycznych, magistra i bakałarza teologii, a także wykładał grekę.
3
Matka Jane, Cassandra Leigh pochodziła z wybitnej rodziny - jej ojciec był rektorem All Souls College w Oksfordzie. Swoją żonę, młodszą o osiem lat, ojciec Jane poznał, gdy ta przyjechała do Oxfordu w odwiedziny do swojego wuja. Na ślubie nie była obecna rodzina George`a, a panna młoda miała na sobie czerwony strój do jazdy konnej.
4
Rodzina utrzymywała się ze skromnych dochodów ojca wynoszących rocznie 600 funtów. Był to wówczas dochód skromny, dla porównania, wykwalifikowany robotnik - kowal czy stolarz, mógł zarobić około 100 funtów rocznie a typowy roczny dochód rodziny szlacheckiej wynosił od 1000 do 5000 funtów. Z listów Jane pisanych do rodziny (zachowało się ponad 100 listów pisanych do Cassandry) można się dowiedzieć, że dzieciństwo miała szczęśliwe, otoczona była troską i miłością.
5
Jane miała liczne rodzeństwo - sześciu braci i jedną siostrę. Jej najstarszy brat James otrzymał święcenia kapłańskie, a pod koniec życia pełnił obowiązki w parafii Steventon. Drugi z braci – George – od urodzenia był upośledzony i prawdopodobnie głuchoniemy, nie mieszkał z rodziną w Steventon, rzadko o nim wspominano. Edward – trzeci z braci – został adoptowany przez kuzynostwo Austenów - Thomas'a i Catherine Knight i odziedziczył pokaźny majątek w hrabstwie Kent. Jane Austen przyjaźniła się z jego najstarszą córką – Fanny Knight. Czwarty brat - Henry - był ulubieńcem Jane. Był bardzo przystojny i tak jak najstarszy brat studiował w Oxfordzie. W 1797 r. ożenił się ze starszą od siebie o 10 lat Elizą Feuillide, kuzynką Austenów. Dwaj najmłodsi bracia – Frank i Charles – wstąpili do marynarki i walczyli w brytyjskiej flocie. Siostra Jane - Cassandra - zaręczyła się z Thomasem Fowlem, który jako kapelan pojechał na Karaiby, gdzie zaraził się febrą, na którą zmarł. Jane była silnie związana emocjonalnie z Cassandrą i stale utrzymywała z nią kontakt korespondencyjny. Ich listy stanowią bogate źródło informacji o życiu pisarki.
6
Jane pobierała naukę głównie w domu, uczyła się rysunku, muzyki i tańca. Rodzice Jane byli zapalonymi czytelnikami, do czego również gorąco zachęcali córkę. Biblioteka ojca Jane liczyła pół tysiąca książek. Okazjonalnie Jane uczęszczała także do szkoły (Pani Cawley w Oxfordzie, w Southampton a następnie w Abbey School – szkole z internatem w Reading), dzięki czemu otrzymała szerszą edukację niż jej rówieśnicy.
7
Pierwsze próby literackie Jane Austin pochodzą z 1787 r. (miała wówczas 12 lat). W latach 1787 – 1793 tworzyła historyjki i farsy (w tym humorystyczne opowiadania oraz historię Anglii, zilustrowaną przez siostrę Cassandrę) które początkowo dostarczały rozrywki tylko jej rodzinie. Jej wczesne utwory cechowała elokwencja i wnikliwa obserwacja. W latach 1795–1799 powstały pierwsze szkice powieści -” Pierwsze wrażenia” i “Susan”, które ostatecznie wiele lat później zostały wydane jako “Duma i uprzedzenie” i “Opactwo Northanger”.
8
Pierwsza powieść Jane Austen - „Rozważna i romantyczna” została wydana w 1811 roku w trzech tomach jako dzieło „Autorstwa pewnej Damy”. Pierwsza wersja powieści, wcześniej nosząca tytuł “Elinor i Marianne”, powstała w 1795 roku jako zbiór listów. Fabuła powieści toczy się wokół losów dwóch sióstr – Eleonory Dashwood, która wykazuje się spokojem ducha, inteligencją i rozwagą w najtrudniejszych nawet sytuacjach, oraz Marianny Dashwood, która ma bardziej romantyczny i uczuciowy charakter.
9
Powieść „Duma i uprzedzenie” powstała w okresie od października 1796 do sierpnia 1797 roku. Manuskrypt o tytule „Pierwsze wrażenia” został poprawiony przez Jane w 1812 roku i ze zmienionym tytułem ukazał się jako jednotomowa powieść „Duma i uprzedzenie”. Bez wątpienia jest to najbardziej znana powieść autorki. Fabuła “Dumy i uprzedzenia” opowiada o losach Elizabeth Bennet, która zakochuje się w Panu Darcym – bogatym arystokracie o niejednoznacznej reputacji. Odkrywając stopniowo jego historię, najpierw z ust osób postronnych, później opowiedzianą przez samego Darcye'go, dziewczyna uczy się, że nie warto polegać na plotkach. Gdy w końcu Darcy zostaje oczyszczony ze wszelkich zarzutów, para szczęśliwie może być razem.
Powieść prędko doczekała się kolejnych wydań o różnej ilości tomów.
10
Powieść “Mansfield Park” wydana została w 1814 roku w trzech tomach, przez magazyn “Star” reklamowana była jako nowa powieść autorki “Dumy i uprzedzenia” i “Rozważnej i romantycznej”. Jane pisała ją od 1811 do 1813 roku. Główna bohaterka tej powieści diametralnie różni się od bohaterek “Dumy i uprzedzenia” czy “Rozważnej i romantycznej” i to sprawia, że “Mansfield Park” to unikat w kanonie literackim autorki. Powieść skupia się na losach Fanny Price, która wychowuje się w domu zamożnych krewnych. Sama Fanny nie jest jednak bogato urodzona, ma także raczej cichą i skromną naturę. Na co dzień prowadzi dość bezbarwne życie, doskonale zdając sobie sprawę z faktu, że jej niski stan majątkowy właściwie przekreśla normalną przyszłość. W świecie, w którym żyje, nie liczy się bowiem osobowość kobiety, ważne są tylko pieniądze i pozycja społeczna. Dopiero przyjaźń z dobrze sytuowanym kuzynem Edmundem, który docenia w niej kobiecość, powoli uświadamia Fanny, że nie wszystko jest stracone.
