Ciekawostki o hipopotamie

Hipopotamowate charakteryzują się masywną budową ciała, grubą pofałdowana skórą prawie pozbawioną owłosienia i grubą warstwą podskórnej tkanki tłuszczowej. Prowadzą ziemnowodny tryb życia, potrafią długo przebywać pod wodą. Hipopotamowate sklasyfikowane są wraz z innymi rodzinami w rzędzie parzystokopytnych, do którego zaliczane są m.in. : wielbłądy, bydło, jeleniowate i świnie. Mimo to hipopotamy nie są ściśle spokrewnione z tymi zwierzętami.
W obrębie rodziny hipopotamowatych wyróżnia się dwa współcześnie żyjące gatunki: hipopotam nilowy i hipopotam karłowaty (gatunek dużo mniejszy, żyjący w lasach deszczowych i bagnach zachodniej Afryki).

Do 1985 roku przyrodnicy grupowali hipopotamy wraz ze świniami domowymi sugerując się budową zębów. Dane uzyskane z badania białek krwi, filogenezy molekularnej (droga rozwoju rodowego, pochodzenie i zmiany ewolucyjne), DNA oraz skamielin wskazują, że ich najbliższymi żyjącymi krewnymi są walenie - wieloryby, morświny, delfiny itp. Wspólny przodek wielorybów i hipopotamów oddzielił się od innych parzystokopytnych około 60 mln lat temu.

Jest to hipopotam nilowy (Hippopotamus amphibius), którego nazwa pochodzi z języka starogreckiego i oznacza "koń rzeczny" (ἱπποπόταμος).

Z powodu swoich rozmiarów, trudno jest zważyć takiego osobnika na wolności. Na podstawie szacunków przyjmuje się, że średnia masa dorosłych samców wynosi 1500-1800 kg. Samice są mniejsze od samców, ich średnia masa wynosi 1300-1500 kg. Starsze samce mogą ważyć nawet ponad 3000 kg. Maksymalną masę ciała hipopotamy osiągają pod koniec życia. Samice maksymalny ciężar ciała osiągają w wieku około 25 lat.

Głowa może ważyć do 225 kg. Zwierzęta te potrafią rozewrzeć paszczę na szerokość około 1 metra, a długość zębów osiąga maksymalnie 30 cm.

W ciągu dnia najczęściej pozostają w wodzie, aktywność wykazują dopiero po zmierzchu i nocą. Wychodzą wtedy na ląd i skubią trawę na łąkach w pobliżu wody (żywią się też roślinami wodnymi). W poszukiwaniu pożywienia potrafią zapuszczać się do 8 km w głąb lądu.
Na lądzie, mimo gigantycznych rozmiarów, potrafią biec szybciej niż człowiek. Ich szybkość może wynosić od 30 do 40, a niekiedy 50 km/h, ale tylko na krótkich dystansach, do kilkuset metrów.

Ich tułów jest beczkowaty, nieowłosiony. Szczecina występuje jedynie na pysku i ogonie. Nogi są krótkie, głowa duża. Ich szkielet przystosowany jest do dźwigania dużej masy zwierzęcia, woda w której żyją redukuje ich ciężar przez wypór ciała. Oczy, uszy i nozdrza umieszczone są wysoko na sklepieniu czaszki, dzięki czemu zwierzęta te mogą się prawie całkowicie zanurzyć w wodzie i błocie tropikalnych rzek. Podczas zanurzania zwierzęta stygną, co chroni je przed oparzeniami słonecznymi.
Hipopotamy charakteryzują się też długimi kłami (około 30 cm) i czterema palcami połączonymi błoną pławną.

Przed słońcem chroni ją wydzielana przez nią substancja, stanowiąca naturalny filtr słoneczny. Wydzielina ta, która nie jest ani krwią ani potem, początkowo jest bezbarwna, po kilku minutach staje się czerwono-pomarańczowa, a w końcu brązowa. Stanowią ją dwa pigmenty (czerwony i pomarańczowy), które są silnymi kwasowymi związkami chemicznymi, a pigment czerwony posiada dodatkowo właściwości bakteriostatyczne i prawdopodobnie jest antybiotykiem. Absorpcja światła z obu pigmentów ma maksimum w paśmie ultrafioletu, co chroni hipopotamy przed nadmiernym nagrzaniem. Ze względu na kolor wydzieliny mówi się, że hipopotamy "pocą się krwią".

Najstarszym znanym hipopotamem żyjącym w niewoli, w ogrodzie zoologicznym w Evansville w Indianie, był hipopotam "Donna", który dożył tam 56 lat. Jeden z najstarszych hipopotamów na świecie, 55-letni Hipolit, zmarł w 2016 roku w chorzowskim ZOO. Przeżył on z jedną partnerką, Hambą, 45 lat. Razem doczekali się 14 potomków. Hamba zmarła w 2011 roku.

Spędzają w niej do 16 godzin dziennie - jest to sposób na ochłodzenie się. Żyją głównie w siedliskach słodkowodnych, jednak populacje w Afryce Zachodniej zamieszkują głównie wody przyujściowe, a nawet można je znaleźć w morzu. Nie są one najwytrawniejszymi pływakami - pływają z prędkością 8 km/h. Dorosłe osobniki nie potrafią też unosić się na wodzie, a jedynie stoją na płyciznach. Młode natomiast potrafią utrzymać się na powierzchni wody i często pływają wykonując ruchy tylnymi kończynami. Wynurzają się na powierzchnię aby zaczerpnąć powietrza co 4-6 minut. Młode posiadają zdolność zamykania nozdrzy podczas zanurzenia. Proces wynurzania i oddychania odbywa się u nich automatycznie i nawet śpiący pod wodą hipopotam wynurza się nie budząc się.