Ciekawostki o Williamie Szekspirze

Dokładna data urodzenia Williama Szekspira nie jest znana, z ksiąg parafialnych wiadomo jedynie, że został ochrzczony 26 kwietnia 1564 r., ("Gulilemus, filius Johannes Sheksper", to znaczy William, będący synem Johna Sakespaera) , zatem przyjmuje się, że urodził się 3 dni wcześniej, czyli 23 kwietnia 1564 r.

Prawdopodobnie był synem Richarda Shakespeare’a ze Snitterfield, który w zamian za służbę dla króla Henryka VII otrzymał nadanie ziemskie. Wiadomo, że John był mistrzem cechu rękawiczników, w 1564 r. został radnym miejskim, a w 1568 r. otrzymał tytuł Wysokiego Zarządcy Stratford – miasteczko stanowiło wówczas prężny ośrodek przemysłu skórzanego.

W XVIII wieku, na poddaszu jednego z budynków przy Henley Street znaleziono dokument, w którym John Shakespeare zobowiązywał się, że w głębi duszy zawsze pozostanie katolikiem. Dokument ten opisany został przez badacza Edmunda Malone, ale ponieważ zaginął, jego autentyczności nie da się zweryfikować.

Mary Arden była najmłodszą spośród ośmiorga rodzeństwa. Jej ojciec Robert Arden był posiadaczem dóbr ziemskich w Snitterfield. Po śmierci ojca Mary odziedziczyła część jego ogromnego majątku.

W XVI wiecznej Anglii, tego typu małżeństwa nie były rzadkością.

Miał trzech braci (Gilberta, 1566 - 1611; Richarda, 1574 - 1612; Edmunda, 1580 - 1607) i cztery siostry (Joan, 1558, zmarła po dwóch miesiącach; Margaret, 1562 - 1563; Joan, 1569 - 1646; Anne, 1571 - 1579); urodził się jako trzecie dziecko, po Joan i Margaret.

W domu wychowywany w duchu katolickim, bardzo dobrze znał Biblię. Jako syn radnego miejskiego, mógł pobierać naukę za darmo. Musiał przerwać edukację z powodu kłopotów finansowych ojca związanych z nielegalnym handlem wełną (nękany przez wierzycieli i procesy sądowe stopniowo wyzbywał się majątku a następnie zrezygnował z pełnienia funkcji publicznych). Nie ma informacji o tym, aby w późniejszym okresie William kontynuował edukację.

Mieli troje dzieci: Susannę urodzoną w 1583 r. i bliźnięta Hamnet i Judith urodzone w 1585 r. Hamnet i Judith ochrzczeni zostali 2 lutego 1585 r. w kościele Świętej Trójcy. Przypuszcza się, że swoje imiona zawdzięczają Hamnetowi Sadlerowi, piekarzowi, który był świadkiem testamentu Szekspira oraz jego żonie Judith. Syn Szekspira, Hamnet zmarł w wieku 11 lat.

On sam tworzył i mieszkał w Londynie, podczas gdy Anne Hathaway mieszkała w Stratfordzie. Wielu badaczy uważa także, że była ona pierwowzorem złośnicy z “Poskromienia złośnicy”.

W uporczywie i od dawna powtarzanej legendzie, utrzymuje się, że musiał uciec z rodzinnego miasteczka w obawie przed sir Thomasem Lucy - posłem do parlamentu i sędzią pokoju, któremu z parku ukradł sarenkę.

Autor krytykował Szekspira, oskarżył go o plagiat, twierdził, że Szekspir jest tylko aktorem, który “śmie pisać sztuki”. Greene uczynił aluzję do kogoś, kto w swoim mniemaniu jest jedynym “trzęsisceną” w kraju (in his own conceit the only Shake-scene in a country - Potrząsający Sceną (Shakestage) miał naprowadzać na Potrząsającego Włócznią (Shakespeare)). 
Wzmianka ta oznacza, że już przed 1592 r. Szekspir pisał sztuki teatralne.

Z powodu wybuchu epidemii w Londynie władze miasta zakazały "wystawiania sztuk, tresury niedźwiedzi i byków, gry w kule i wszelkich innych działań powodujących gromadzenie się ludzi (z wyjątkiem kazań i nabożeństw w kościołach)". Teatry otwarte zostały dopiero jesienią 1594 r.

Oprócz tego, że dla Trupy Lorda Szambelana pisał teksty nowych utworów, zajmował się także finansami grupy oraz grywał niewielkie role w spektaklach. Wkrótce został współwłaścicielem teatru oraz jego głównym dramatopisarzem. Był dobrym organizatorem, zyskał dla Trupy Lorda Szambelana możnego mecenasa, którym był król Jakub I. Z teatrem tym związany był do końca swojej kariery aktorskiej.

Teatr rozpoczął swoją jesienną działalność od wystawienia sztuki Szekspira “Juliusz Cezar”. Teatr był amfiteatrem, miał kształt okręgu. Miejsca w teatrze podzielone były na stojące - tańsze i siedzące - droższe. Miejsca siedzące znajdowały się na trzech piętrach. W teatrze mogło się zmieścić 3000 widzów.  Aktorami byli wyłącznie mężczyźni. Nad wejściem znajdował się napis „Totus mundus agit histrionem” („Cały świat gra komedię”). Teatr spłonął w pożarze w 1613 r., odbudowano go rok później.

Zyski przynosiło mu zarówno pisanie, jak i granie w spektaklach, był udziałowcem w dobrze prosperującym teatrze, działał także w zbudowanym w 1596 r.  Blackfriars Theatre,   którego jeden z budynków znajdował się we władaniu Trupy Lorda Szambelana.  W 1597 r. kupił wybudowany w 1483 r. New Place, drugi co do wielkości dom w Stratfordzie – jedyny w mieście wybudowany z kamienia.  Około 1602 r. kupił 200 hektarów ziemi. W 1605 r.  za cenę czterdziestu funtów szterlingów kupił armaty należące uprzednio do kościoła w Stratfordzie.  
Część jego majątku prawdopodobnie pochodziła z lichwy, część uzyskał dzięki procesom, jakie wytaczał swym dłużnikom (niektóre źródła, które podają, że Szekspir był gotów procesować się o każdą, nawet niewielką kwotę). W testamencie zapisał swojej córce Judith trzysta funtów, co było wówczas kwotą znaczącą.

Zmarł w dniu swoich 52 urodzin. Wielu badaczy uważa, że jest to mit, ale akta kościelne pokazują, że został pochowany w rodzinnym Stratfordzie, w absydzie Kościoła Trójcy Świętej, w dniu 25 kwietnia 1616 r. Każdego roku kościół odwiedza 200.000 turystów.

Nie jest możliwe ustalenie kolejności powstawania dzieł Szekspira ani w odniesieniu do ich wydania drukiem ani w odniesieniu do ich wystawienia w teatrze. W tym czasie sztuk nie publikowano, bowiem istniała obawa, że jeżeli tekst zostanie wydrukowany, publiczność nie przyjdzie do teatru, bo będzie znała bieg zdarzeń. Dzieła Szekspira można był zatem poznać tylko w teatrze. Większość z nich wystawiona została w teatrze “Globe”.

Pozostałe dzieła Szekspira to: dramaty historyczne dotyczące wydarzeń z historii Anglii - “Król Jan”, " Henryk IV", " Henryk VI", " Henryk VIII", " Ryszard II", " Ryszard III,  
komedie: "Komedia omyłek", "Poskromienie Złośnicy", "Serc starania stracone", "Dwaj panowie z Werony", "Sen nocy leniej", "Wesołe kumoszki z Windstoru" , "Kupiec wenecki", "Wiele hałasu o nic", "Jak wam się podoba", "Wieczór trzech króli", "Miarka za miarkę", "Opowieść zimowa", "Burza", “Perykles, książę Tyru”, “Cymbelin”, “Dwóch szlachetnych krewnych”, “Wszystko dobre, co się dobrze kończy”, 
tragedie: "Titus Andronicus" , "Juliusz Cezar", "Hamlet", "Otello", "Król Lear", "Makbet", "Koriolan", "Antoniusz i Kleopatra", “Tymon Ateńczyk”.

Profesor Brean Hammond z Uniwersytetu w Nottingham twierdzi, że w odkrytej 300 lat temu sztuce “Podwójna nieprawda” autorstwa Lewisa Theobalda (on sam przyznawał, że napisał ją na podstawie zaginionego manuskryptu sztuki Szekspira “Cardenio”) styl Szekspira można rozpoznać w pierwszych dwóch aktach i w dwóch scenach aktu III. 

Zbiór wydano w formacie folio liczącym 900 stron. Opublikowano 36 dzieł Szekspira (zbiór nie zawierał “Peryklesa, księcia Tyru” i “Dwóch szlachetnych krewnych”). Tekst zredagowali i nadzorowali druk dwaj przyjaciele Szekspira – John Heming i Henry Condell.  Źródła podają, że książka opublikowana została w liczbie 750 lub około 1000 egzemplarzy.  Sprzedawana była za 1 funta, co dziś odpowiada mniej więcej kwocie 200 dolarów. Do dzisiaj zachowało się 233, przy czym Biblioteka Brytyjska posiada ich pięć, Biblioteka Folgera w Waszyngtonie 79, sześć znajduje się w rękach prywatnych.

Poprzedni rekord sprzedaży ustanowiony został w 2001 r.; sprzedano wówczas egzemplarz “Pierwszego Folio” za 6 milionów dolarów.

Pozostało jedynie pięć jego podpisów: jeden pod testamentem, jeden na tytułowej stronie dzieła Montaigne'a “Próby”, trzy na aktach prawnych. Każdy jest skreślony innym charakterem pisma i wszystkie poprzedza kropka, którą wówczas analfabeci zastępowali krzyżyk.

W 1781 r. angielski duchowny James Wilmot, po zbadaniu dostępnych źródeł w Stratfordzie, doszedł do wniosku, iż człowiek o takim pochodzeniu jak Szekspir nie posiadał wystarczającego wykształcenia i doświadczenia, aby móc napisać takie doskonałe dzieła. Podobne teorie zaczęli także wysnuwać amerykańscy badacze literatury. W 1856 r. William Henry Smith twierdził, że faktycznym autorem dramatów jest sir Francis Bacon, eseista, filozof, prawnik i polityk, pełniący wysokie państwowe funkcje na dworze króla Jakuba I.

Zasady pisowni nie były jeszcze wtedy ustalone jednoznacznie. 

Lista słów, które wprowadził do języka angielskiego liczy około 600 pozycji.  W utworach Szekspira znalazły się takie nowe słowa jak: “gałka oczna”, “splamiony krwią”, “zabójstwo”, “blask”, “urzekający” i idiomy takie jak: “ile dusza zapragnie”, “najwyższa pora”, “niech się dzieje co chce”, “miłość jest ślepa”, “prawda wyjdzie na jaw”.

Powstały w 1990 r. “Hamlet” Franco Zeffirellego, z udziałem Mela Gibsona i Glenn Close nominowany był do Oskara. Pochodzący z 1998 r. film “Zakochany Szekspir”, opowiadający o problemach twórczych poety, otrzymał 7 Oskarów.

Syn Hamnet, zmarł mając jedenaście lat. Córka Susannah nie miała dzieci, a dzieci córki Judith zmarły wcześnie. Żaden z trzech braci Szekspira się nie ożenił.

Po śmierci Szekspira dom pozostał w jego rodzinie do 1670 r. Następnie przerobiony został na zajazd o nazwie "Maidenhead". Kolejni właściciele zmieniali i dzielili budynek, przez pewien czas urzędował w nim nawet rzeźnik.  

Stworzył nową poetykę dramatu, przełamał istniejące konwencje pozostawiając po sobie dzieła wielkie, ponadczasowe.  Za jego najlepsze komedie uważa się: „Stracone zachody miłości”, „Poskromienie złośnicy”, „Sen nocy letniej”, „Wiele hałasu o nic”, „Kupiec wenecki”.  Najlepsze tragedie to: „Makbet”, „Król Lear”, „Juliusz Cezar”, „Tymon Ateńczyk”.  Dramaty psychologiczne i poetyckie z kolei to: „Hamlet”, „Romeo i Julia” i „Otello”.

Szekspir przedstawia ją jako niszczące i demoralizujące bohatera zjawisko o poważnych konsekwencjach dla innych ludzi.  Szekspir analizował władzę, mechanizmy nią rządzące oraz fascynację ludzką w dążeniu do jej osiągnięcia. Motyw ten był najbardziej dostrzegalny w tragediach i kronikach królewskich.