Ważki to jedne z najstarszych owadów żyjących na ziemi. Żyją w zbiornikach wodnych i ich okolicach. Są mięsożernymi, bardzo sprawnymi myśliwymi, żerują na innych owadach, które chwytają swoimi nogami. Zanim jednak ważka zacznie latać i polować w powietrzu dużą część swojego życia spędzi pod wodą jako larwa. Oto garść informacji na temat tych niesamowitych i bardzo charakterystycznych owadów.
1
Na świecie żyje około 6000 gatunków ważek, z czego 74 występują w Polsce.
2
Pierwsze ważki pojawiły się na świecie 350 milionów lat temu.
Należą do najstarszych ewolucyjnie żyjących współcześnie owadów.
3
Ważki należą do owadów o przeobrażeniu niezupełnym. Oznacza to że larwy są podobne do osobników dorosłych i nie przechodzą przez stadium poczwarki.
4
Morfologicznie dzielimy ważki na różnoskrzydłe i równoskrzydłe.
5
Rozpiętość skrzydeł tych owadów waha się od 2 do 19 centymetrów.
6
Oczy ważek są oczami złożonymi, u niektórych gatunków mogą składać się nawet z 40 tysięcy omatidiów czyli podstawowego elementu budowy oka złożonego.
7
Długość życia ważek w zależności od gatunku wynosi od pół roku do siedmiu lat.
8
Większość swojego życia ważki spędzają pod wodą w postaci drapieżnych larw.
9
Wśród ważek możemy spotkać żywe skamieniałości.
Są to praktycznie nie zmienione ewolucyjnie od czasu mezozoiku ważki z rodziny Epiophlebiidae. Ważki z tej rodziny łączą w sobie cechy zarówno ważek różnoskrzydłych jak i równoskrzydłych.
10
Ważki są doskonałymi lotnikami.
Poruszają się praktycznie bezdźwięcznie a ich prędkość może dochodzić do 10 m/s. Ważki zdolne są do latania we wszystkich kierunkach jak i zawisaniu w powietrzu.
11
Pożywieniem ważek są najczęściej latające owady takie jak komary czy muchy.
Ważki polują chwytając swoje ofiary nogami zaopatrzonymi w sztywne szczeciny. Larwy ważek natomiast polują używając aparatu gębowego, który nazywamy maską.
12
Największa ważka świata - Megaloprepus caerulatus osiąga długość ciała do 19 centymetrów. Występuje w Ameryce Środkowej.
13
Rozpiętość skrzydeł praważki Meganeura monyi, która żyła około 300 milionów lat temu w karbonie dochodziła do 75 centymetrów.
Gatunek ten uważa się za największego owada w historii Ziemi. Uważa się że ważki te mogły polować nawet na małe gady.
14
Ważki najczęściej składają swoje jaja pod wodą. Niektóre gatunki rozmnażają się w pobliżu zbiorników wodnych.
15
Narządem odpowiedzialnym za oddychanie pod wodą larw ważek są skrzelotchawki.
16
Larwy ważek mogą atakować osobników dorosłych, zwłaszcza samice podczas składania jaj.
17
Larwy ważek przechodzą około 10 wylinek.
18
Podczas przeobrażenia larwy stopniowo zaczynają opuszczać środowisko wodne. Proces ten trwa kilka dni.
19
Dojrzałą formę ważek nazywamy imago.
20
Życie ważki w formie imago trwa od około 2 tygodni do 2 miesięcy.
Wyjątkiem są przedstawiciele gatunków Sympecma paedisca i Sympecma fusca, które przeobrażają się dopiero w drugiej połowie lata, następnie zimują i do rozrodu podchodzą dopiero podczas następnej wiosny. Są to jedyne ważki, u których okres larwalny trwa krócej niż życie pod postacią imago.
21
Na skrzydłach ważek mogą pasożytować muchówki, które wysysają hemolimfę z żyłek biegnących w skrzydłach.
22
Dział entomologii zajmujący się ważkami nazywamy odonatologią.
