Ludzie
Ciekawostki o Louise Glück
Laureatka literackiej Nagrody Nobla 2020
Louise Glück, amerykańska poetka i eseistka, dotychczas znana w Polsce niewielkiej rzeszy czytelników. W swojej twórczości nawiązuje do wątków osobistych, związanych z jej dzieciństwem, okresem dorastania, relacji rodzinnych i międzyludzkich. Poszukując prawd uniwersalnych, inspiruje się literaturą klasyczną, historią, mitami, naturą. Jej wiersze nie są ekspresyjne, są pełne przemyśleń, szczegółów i kobiecego spojrzenia na otaczający świat.
1
Louise Elisabeth Glück urodziła się 22 kwietnia 1943 roku w Nowym Jorku. Wychowywała się na Long Island w dobrze sytuowanej rodzinie. Była drugą z trzech sióstr, ale w rezultacie najstarszą, gdyż pierwsza córka Daniela i Beatrice Glücków zmarła przed urodzeniem Louise.
2
Jej dziadkowie ze strony ojca byli węgierskimi Żydami, którzy wyemigrowali do Stanów Zjednoczonych. Ojciec poetki - Daniel Glück był pierwszym w rodzinie, który urodził się w USA.
3
Daniel Glück był biznesmenem, choć w młodości pasjonował się literaturą. Razem ze swoim szwagrem, urodzonym w Suwałkach polskim Żydem i wynalazcą Sundelem Donigerem, wypromował opracowany w 1930 roku nóż z wymiennym ostrzem, słynny X-Acto, protoplastę dzisiejszych noży do tapet czy kartonu.
4
Matka Louise, Beatrice Glück (z domu Grosby) miała rosyjskie żydowskie korzenie. Zajmowała się wychowywaniem córek i prowadzeniem domu.
5
Jako nastolatka, Glück zmagała się z anoreksją. Opisała tę chorobę później w eseju, jako sposób na wyrażenie swojej niezależności od matki. Wiązała też swoją chorobę ze śmiercią starszej siostry.
6
Uczyła się w George W. Hewlett High School w Hewlett w stanie Nowy Jork. W ostatnim roku szkoły rozpoczęła terapię psychoanalityczną. Musiała przerwać naukę, by skupić się na terapii trwającej siedem lat. Jak twierdzi, terapia dała jej moc przezwyciężenia choroby i nauczyła ją myślenia.
7
Zdała jednak maturę w 1961 roku, ale ze względu na stan zdrowia nie zapisała się na studia w pełnym wymiarze godzin. Decyzję o rezygnacji z wyższego wykształcenia na rzecz terapii określała jako konieczną, gdyż, jak twierdziła, jej stan emocjonalny, skrajna sztywność zachowania i uzależnienie od rytuału, uniemożliwiały jej inne formy edukacji.
8
Pobierała lekcje poezji na Sarah Lawrence College, a od 1963 do 1965 roku uczestniczyła w warsztatach poetyckich na Columbia University School of General Studies, dla studentów nietradycyjnych. Columbia University opuściła bez dyplomu. Jej wykładowcami byli Leonie Adams i Stanley Kunitz (amerykańscy poeci), których wspomina jako znaczących mentorów w jej rozwoju jako poetki.
9
Po studiach pracowała jako sekretarka. W 1967 roku wyszła za mąż za Charlesa Hertza Jr., jednak małżeństwo zakończyło się rozwodem.
10
Swój pierwszy zbiór poezji "Firstborn" opublikowała w 1968 roku. Był on bardzo pozytywnie przyjęty.
11
Do roku 1971 Glück nie napisała nic, gdyż cierpiała na blokadę twórczą. Gdy podjęła naukę poezji w Goddard College w Vermont, powstały wówczas wiersze, które w 1975 roku zostały zebrane w tomiku "The House on Marshland". Krytyka uznała ten tom poezji za jej przełomowe dzieło jako "odkrycie charakterystycznego głosu".
12
Jej drugim mężem był John Dranow, wykładowca letniego kursu pisania w Goddard College. Pobrali się w 1977 roku, a wcześniej, w 1973 roku urodził im się syn Noah. Noah w dorosłym życiu został sommelierem.
13
W 1980 roku ukazał się trzeci tom poezji Louise Glück - "Descending Figure" Niektórzy odbiorcy krytykowali go za ton i tematykę, zarzucano autorce, że nienawidzi dzieci, ale ostatecznie poezja została dobrze przyjęta.
14
W tym samym roku pożar zniszczył jej dom w Vermont, powodując utratę całego majątku. Ta tragedia skłoniła ją do napisania wierszy, później zebranych w nagrodzonym tomie "Triumf Achillesa" (1985 rok). Ten tom poezji doczekał się bardzo pozytywnych opinii, Glück została określona jako "jedna z najważniejszych poetów naszych czasów".
15
Wiersz z tego zbioru "Mock Orange" został porównany do hymnu feministycznego. Został też nazwany utworem antologicznym, ponieważ bardzo często pojawiał się w antologiach poezji i na kursach w college'u.
16
W 1984 roku Louise Glück dołączyła do grona wykładowców Williams College w Massachusetts jako starszy wykładowca na wydziale języka angielskiego. W następnym roku zmarł jej ojciec.
17
Śmierć ojca skłoniła ją do napisania nowego zbioru wierszy, "Ararat". Krytyk z The New York Times, Dwight Garner, w 2012 roku napisał, że jest to "najbardziej brutalna i przepełniona smutkiem poezja amerykańska opublikowana w ciągu ostatnich 25 lat".
18
W 1992 roku Glück wydała jedną z najpopularniejszych i docenianych przez krytyków książkę "Dzika tęczówka" W zamieszczonych tam wierszach poetka opisuje kwiaty ogrodowe w rozmowie z ogrodnikiem i bóstwem o naturze życia.
19
W 1993 roku Louise Glück otrzymała Nagrodę Pulitzera. Umocniło to jej reputację wybitnej amerykańskiej poetki.
20
Lata 90. były bardzo płodnym okresem w jej karierze. Opublikowała zbiór esejów pod tytułem "Dowody i teorie: eseje o poezji", następnie "Meadowlands", zbiór poezji o naturze miłości i rozpadzie małżeństwa, "Vita Nova" i "Siedem wieków".
21
Rozwiodła się też wtedy ze swoim drugim mężem Johnem Darnowem. Jego trudny charakter wpłynął też na ich stosunki biznesowe. Darnow został usunięty ze stanowiska w New England Culinary Institute, prywatnej uczelni założonej przez niego z Francisem Voigtem, a w której Glück była inwestorem i członkiem zarządu.
22
Po wydarzeniach 11 września 2001 roku poetka napisała wiersz "Październik". Podzielony na sześć części wiersz nawiązywał do starożytnego greckiego mitu zgłębiającego aspekty traumy i cierpienia.
23
W tym samym roku dołączyła do grona wykładowców Uniwersytetu Yale. Nadal publikowała swoją poezję: "Averno", "A Village Life", "Faithful and Virtuous". Jej zbiór wierszy, liczący sobie pół wieku (1962-2012), zatytułowany "Wiersze", nazwano wydarzeniem roku 2012.
24
W 1999 roku Louise Glück została poproszona o pełnienie funkcji specjalnego konsultanta Biblioteki Kongresu z okazji 200-lecia tej instytucji. Została wybrana również na kanclerza Akademii Poetów Amerykańskich i stanowisko to piastowała do 2005 roku. Pełniła też do 2010 roku funkcję głównego jurora w konkursie Yale Series of Younger Poets - najstarszego corocznego konkursu literackiego w Stanach Zjednoczonych.
25
Louise Glück jest laureatką wielu nagród literackich: m.in. Pulitzera, Bollingena, National Book Award, a także Nagrody Nobla 2020. Akademia Szwedzka nagrodziła Glück za jej bezbłędny głos poetycki, który surowym pięknem czyni indywidualną egzystencję uniwersalną.
