Kultura i sztuka
Ciekawostki o uroczystości Wszystkich Świętych
Wspomnienie tych, którzy odeszli
Celebrowanie pamięci o zmarłych przodkach nie jest obojętne żadnej kulturze i grupie społecznej. W Kościele katolickim pamięć o przodkach, a także o wszystkich chrześcijanach, którzy osiągnęli stan zbawienia i przebywają w niebie, obchodzona jest 1 listopada. Uroczystość ta połączona jest z następującym po niej Dniem Zadusznym - Wspomnieniem Wszystkich Wiernych Zmarłych. W tych dniach tłumnie odwiedzamy cmentarze, dekorujemy kwiatami groby naszych bliskich i zapalamy znicze. Także na grobach zapomnianych, których nikt nie odwiedza, grobach żołnierzy, mogiłach powstańczych na polach, w lasach, gdzie pochowani są bezimienni .
1
Uroczystość Wszystkich Świętych w doktrynie Kościoła katolickiego jest przejawem wiary w obcowanie świętych i powszechne powołanie do świętości. Obcowanie świętych lub społeczność świętych jest dogmatem wiary chrześcijańskiej. Według niej Kościół jest świętą komunią, wspólnotą, świętych obcowaniem tych, którzy zmarli w opinii świętości i następnie kanonicznie zostali ogłoszeni świętymi, a także wszystkich tych, którzy przez chrzest przyjęli świętość Chrystusa.
2
Uroczystość ta wywodzi się z okresu wczesnego chrześcijaństwa, kiedy to w IV wieku postanowiono w jednym wybranym dniu wspominać wszystkich męczenników chrześcijańskich (tych, którzy zginęli, cierpią lub cierpieli w obronie swoich wierzeń lub przekonań). Obchody takie wprowadzono w różnych Kościołach wschodnich prowincji Cesarstwa Rzymskiego.
3
Daty te były różne, ale najczęściej przypadały na okres Wielkanocy. Według źródeł, wspomnienie wszystkich męczenników obchodzono 13 maja, co przypadało na pierwszy piątek po Wielkanocy. Datę tę przyjął w V wieku Kościół perski, a współcześnie zachował się w kalendarzu Kościoła chaldejskiego (jeden z Kościołów wschodnich, działający na terenie historycznej Mezopotamii, obecnie Irak i wschodnia Syria). Według bizantyjskiego kalendarza liturgicznego termin wspominania wszystkich męczenników chrześcijańskich z całego świata, przypadał na pierwszą niedzielę po Zesłaniu Ducha Świętego.
4
Początkiem obchodów wspomnienia wszystkich męczenników w Rzymie 13 maja, było przeniesienie przez papieża Bonifacego IV relikwii najbardziej czczonych męczenników do Panteonu. W 610 roku papież Bonifacy IV otrzymał od cesarza starożytną świątynię pogańską - Panteon. Kazał złożyć tam liczne relikwie i poświęcił tę budowlę na kościół pod wezwaniem Matki Bożej Męczenników.
5
W 731 roku papież Grzegorz III przeniósł tę uroczystość z 13 maja na dzień 1 listopada. W 837 roku Grzegorz IV wydał rozporządzenie, aby odtąd 1 listopada był dniem poświęconym pamięci nie tylko męczenników, ale wszystkich świętych Kościoła katolickiego.
6
Jednym z najstarszych spisanych w języku polskim kazań jest kazanie na Dzień Wszystkich Świętych z połowy XV wieku. Kazanie to - In Die Omnium Sanctorum - znajduje się w rękopisie Biblioteki Kapitulnej w Pradze.
7
Uroczystość Wszystkich Świętych jest dniem wolnym od pracy. Tak też było w okresie PRL-u, choć starano się nadać temu świętu charakter świecki, nazywając go dniem Wszystkich Zmarłych bądź Świętem Zmarłych.
8
Następnego dnia po Wszystkich Świętych, 2 listopada obchodzony jest Dzień Zaduszny. Jest to dzień wspominania zmarłych, dzień modlitwy za wszystkich, którzy odeszli już z tego świata, a szczególnie za tych, którzy odbywają pokutę czyśćcową.
9
W 1311 roku, decyzją Stolicy Apostolskiej, wprowadzono Dzień Zaduszny do kalendarza oraz liturgii rzymskiej i stopniowo rozpowszechniono w całym Kościele. W 998 roku opat klasztoru benedyktyńskiego w Cluny, św. Odylon, wyznaczył na 2 listopada dzień obowiązkowych modlitw za wszystkich wiernych zmarłych. Od benedyktynów zwyczaj ten przejęły inne zakony.
10
Tradycja nakazuje, aby tego dnia zapalić znicze na grobach bliskich i dalekich krewnych. Jest to również dla Polaków dzień Pamięci Narodowej. Odwiedzane są groby poległych za Ojczyznę, miejsca kaźni i straceń, tablice pamiątkowe poświęcone zabitym żołnierzom, cywilom we wszystkich wojnach, oraz groby ludzi szczególnie zasłużonych dla Polski i jej kultury.
