Kultura i sztuka

Ciekawostki o Świętym Mikołaju

Znaleźliśmy 27 ciekawostek na temat Świętego Mikołaja

Święty, na którego czekają wszystkie dzieci

Święty Mikołaj roznoszący prezenty dzieciom, posiada swój pierwowzór w osobie biskupa Miry, który cały swój majątek rozdał biednym. Wizerunek dobrodusznego starca z okazałą brodą, w czerwonym płaszczu i czapce, z workiem prezentów, spopularyzowany przez koncern Coca-Cola w 1930 roku, przychodzi do dzieci 6 grudnia, w rocznicę śmierci Świętego Mikołaja - biskupa. Grzeczne dzieci dostają słodycze, niegrzeczne - rózgę.

1
Współczesna baśniowa postać św. Mikołaja wykorzystywana w popkulturze, wzorowana jest na postaci św. Mikołaja, biskupa z Miry.

Mikołaj z Miry (znany również jako Mikołaj z Bari) jest świętym katolickim i prawosławnym. Według średniowiecznej hagiografii (dział piśmiennictwa religijnego obejmujący żywoty świętych, legendy z nimi związane oraz opisy cudów), żył na przełomie III i IV wieku, był biskupem Miry w Licji (Turcja).

2
Biskup Miry wsławił się cudami oraz pomocą biednym i potrzebującym.

Przez wieki był on jednym z najbardziej czczonych świętych na Zachodzie i Wschodzie. Największe sanktuarium Świętego Mikołaja znajduje się we włoskim Bari.

3
W najstarszym, spisanym w IX wieku w Konstantynopolu żywocie świętego, figurują informacje, które na zawsze weszły do legendy o św. Mikołaju.

Mikołaj urodził się w miasteczku Patara w Licji, jako jedyne dziecko szlachetnych, zamożnych i pobożnych rodziców. Od dzieciństwa związane są z nim cudowne wydarzenia. Dorastając wyrzekł się kobiet, rozrywek, polityki, handlu, a poświęcił pobożności. Po śmierci rodziców rozdał cały, pokaźny majątek odziedziczony po nich. Zawsze stawał w obronie pokrzywdzonych, wspomagał biednych.

4
Podczas wyborów biskupa w Mirze ustalono, że pierwsza osoba, która rankiem wejdzie do kościoła aby się pomodlić, obejmie ten urząd.

Ponoć dzięki interwencji Boga osobą tą był Mikołaj.

5
Najstarsza legenda związana ze świętym Mikołajem pochodzi z połowy VI wieku.

Opowiada ona o uratowaniu skazanych na śmierć żołnierzy.

Cesarz Konstantyn wysłał wojsko, aby stłumić bunt we Frygii. Żołnierze wylądowali w porcie, niedaleko Miry, którą splądrowali. Lokalny prefekt skazał za to na śmierć trzech oficerów. W ostatniej chwili egzekucję powstrzymał Mikołaj, który wykazał niewinność skazanych i zaprosił ich do pałacu biskupiego.

Jednak po zakończonej kampanii żołnierze zostali oskarżeni przez cesarza Konstantyna o nadużycia i ponownie skazani na śmierć. W nocy przed egzekucją, oficerowie błagali w modlitwach o pomoc Mikołaja. Biskup ukazał się we śnie Konstantynowi, zaświadczył o niewinności skazanych i wskazał prawdziwych winowajców. Rano, przed obliczem senatu, oficerowie zostali uniewinnieni i wysłani do Miry z darami.

6
Inna legenda opowiada historię trzech córek.

Według tego przekazu, młody Mikołaj, jeszcze przed objęciem biskupstwa, miał chciwego i bogatego sąsiada, który drwił z pobożności świętego.

Bóg ukarał sąsiada i sprawił, że stracił on cały majątek i popadł w biedę. Wtedy postanowił sprzedać swoje trzy córki do domu publicznego, ponieważ nikt nie chciał ich poślubić bez posagu. Mikołaj dowiedziawszy się o tym, postanowił uratować dziewczyny. Trzykrotnie, pod osłoną nocy, wrzucał przez okno pieniądze przeznaczone na posag dla każdej z córek. Gdy sąsiad wydał już za mąż dwie córki, postanowił dowiedzieć się, skąd biorą się pieniądze na posag. Czuwając całą noc odkrył, że to Mikołaj wrzuca te pieniądze przez okno. Podziękował mu za to, zmienił swoje postępowanie i życie.

7
W kolejnej legendzie interwencja św. Mikołaja spowodowała, że głodujący mieszkańcy Miry niespodziewanie obdarowani zostali zbożem.

Św. Mikołaj ukazał się we śnie kapitanowi statku, na pokładzie którego znajdowało się zboże. Mikołaj skłonił kapitana, aby ten zboczył z kursu (płynął z Aleksandrii do Konstantynopola) i zawinął do portu w Andriake. Tam wyładowano na ląd sto korców zboża i rozdzielono między głodujących mieszkańców.

Gdy statek dopłynął do Konstantynopola okazało się, że w ładunku niczego nie brakuje.

8
W ikonografii święty Mikołaj przedstawiany jest z brodą, w szatach biskupa.

Posiada mitrę (wysokie liturgiczne nakrycie głowy, znak godności chrześcijańskich dostojników kościelnych) i pastorał (długa, zdobiona laska o ślimakowato zwiniętym zakończeniu, atrybut biskupów).

9
Mikołaj uważany był za świętego, który udziela pomocy w każdej potrzebie.

Przywoływano go nawet w rytuałach egzorcystycznych.

10
Już w średniowieczu Świętego Mikołaja uważano za patrona dzieci.

Opowiadanie historii świętego stało się bardzo popularne, a w zapiskach z XII wieku jest informacja, że we Francji, w wigilię 6 grudnia, zakonnice roznosiły prezenty dla dzieci z biednych rodzin i zostawiały je wieczorem pod drzwiami.

11
Związek kultu św. Mikołaja z wręczaniem prezentów jest udokumentowany już od XV wieku.

Informacje na ten temat znajdują się w źródłach polskich, czeskich, austriackich, holenderskich, belgijskich i niemieckich.

12
Wieczorem 5 grudnia, w wigilię święta Mikołaja, osoba w przebraniu świętego obdarowywała owocami, orzechami, ciastkami czy cukierkami grzeczne dzieci.

Te niegrzeczne uderzane były pastorałem.

13
Jeżeli św. Mikołaj nie pojawiał się osobiście, dzieci w różny sposób przekazywały, że na niego czekają.

Według holenderskich zapisów, dzieci zostawiały buty przy kominku, w Czechach wieszały skarpety na ramach okiennych, w Austrii kładły buty na parapecie.

14
Święty Mikołaj jest patronem wielu państw, miast, zawodów.

Patronuje on m.in. Albanii, Grecji, Rosji, Antwerpii, Bari, Bydgoszczy, Elblągowi, Mirze, Moskwie, a także wytwórcom guzików, cukiernikom, piekarzom, gorzelnikom i piwowarom, kierowcom, kupcom, marynarzom, rybakom i żeglarzom, uczonym, studentom, notariuszom, pielgrzymom i podróżnym, sędziom, więźniom czy pannom szukającym kandydata na męża.

15
Początkowo św. Mikołaj przybywał z południa.

W średniowiecznym Amsterdamie, św. Mikołaj - Sinterklaas - przypływał żaglowcem z dalekich ciepłych mórz, a prezenty umieszczone w worze niósł ciemnoskóry sługa - Zwarte Piet.

16
Koncepcja przyjazdu św. Mikołaja z ciepłych krajów, niespecjalnie pasująca do zaśnieżonego zimowego pejzażu zmieniła się, gdy w 1823 roku Clement Clarke Moore napisał wiersz "Noc wigilijna".

W wierszu tym św. Mikołaj przybywa saniami zaprzężonymi w renifery z bieguna północnego. Od tej pory taka wersja przyjęła się do tradycji.

17
Inaczej też zaczęto przedstawiać Mikołaja w ilustracjach.

Zamiast mitry na głowie miał charakterystyczną elfią czapkę.

18
W niektórych krajach św. Mikołaj stał się bożonarodzeniowym dziadkiem.

I tak we Francji jest to Pere Noel, w Norwegii - Julemand, a we Włoszech - Babbo Natale.

19
Zwyczaj obdarowywania się prezentami jest bardzo stary i u Słowian wywodzi się z kultu Welesa, bóstwa związanego z ziemią, zaświatami i magią.

U Germanów był to nordycki bóg Odyn, który nosił białą brodę i niebieski płaszcz z kapturem. Dzieci zostawiały mu jedzenie, a on w zamian słodycze i cukierki. U Rzymian zwyczaj ten związany był z Saturnaliami.

20
Obecny wizerunek Mikołaja - czerwony płaszcz i czapka - rozpowszechnił i spopularyzował w 1930 roku koncern Coca-Cola dzięki reklamie napoju.

Czerwona czapka z białym pomponem stała się komercyjnym symbolem świąt Bożego Narodzenia, a wizerunek św. Mikołaja wykorzystywany jest przez handlowców w celach komercyjnych w wielu krajach.

21
Postać św. Mikołaja ze Stanów Zjednoczonych trafiła także do Azji, gdzie także jest popularny.

W Chinach znany jest jako Staruszek Bożonarodzeniowy.

Poznaj ciekawostki o Chinach

22
Tradycją jest, że dzieci piszą listy do św. Mikołaja, w których przedstawiają swoje życzenia odnośnie prezentów.

Istnieją trzy adresy urzędów pocztowych, na które dzieci mogą te listy wysyłać. Są to: Drobak w Norwegii, Rovaniemi w Finlandii i North Pole w Kanadzie. Kod pocztowy to HOH OHO.

23
W Finlandii, w odległości około 8 km od Rovaniemi znajduje się Wioska Świętego Mikołaja.

Po II wojnie światowej Rovaniemi i Laponia stały się pierwszymi odbiorcami pomocy dostarczanej przez UNRRA, poprzedniczkę UNICEFU. W jej ramach postanowiono zbudować za kołem podbiegunowym chatkę dla turystów, aby ożywić ruch turystyczny.

Niespodziewana wizyta Eleanory Roosevelt, wdowy po prezydencie USA, przyspieszyła decyzję o budowie, a w ślad za panią Roosevelt zaczęły przyjeżdżać inne wybitne osobistości i turyści z całego świata. W związku z tym wioska zaczęła się rozrastać, powstawały coraz to nowe obiekty. A ponieważ okolice Rovaniemi tradycyjnie uznawane były za siedzibę Świętego Mikołaja, a liczba odwiedzających rosła z roku na rok, w latach 80. postanowiono wybudować tu jego wioskę.

W 1985 roku ustanowiono Rovaniemi oficjalną siedzibą Mikołaja.Romano Ando / Domena publiczna

Rocznie na adres św. Mikołaja w Rovaniemi przychodzi około 700 tys. listów ze 150 krajów.

Poznaj ciekawostki o Finlandii

24
Istnieje też Pani Mikołajowa - żona Świętego Mikołaja, która zgodnie ze świąteczną tradycją, wspólnie z elfami wypieka herbatniki oraz pomaga mężowi w przygotowaniu zabawek dla dzieci. Rozdaje też prezenty najgrzeczniejszym dzieciom.

Jej postać jest literackim wytworem Jamesa Reesa z XIX wieku. Przedstawiana jest jako dość krępa, sympatyczna, siwowłosa kobieta, spokojna, życzliwa i cierpliwa, która niejednokrotnie jest przeciwieństwem Świętego Mikołaja, będącego nazbyt energicznym. Jej imię jest tajemnicą, ale bywa nazywana Mary, Jessica, Layla, Annette, Emma lub Marta.

25
W Rosji św. Mikołaj też był otoczony kultem jako patron uciśnionych i skrzywdzonych, ale przejęta z zachodu postać rozdająca dzieciom prezenty nazywa się tam Dziadek Mróz.

Towarzyszy mu Śnieżynka, która pomaga w rozdawaniu podarków.

26
Święty Mikołaj przemieszcza się saniami ciągniętymi przez zaprzęg reniferów - Renifery Świętego Mikołaja.

Sanie ciągnie 9 reniferów. Ich imiona to zwykle: Kometek, Amorek, Tancerz, Pyszałek, Błyskawiczny, Fircyk, Złośnik, Profesorek i Rudolf Czerwononosy.

Dowiedz się więcej...

27
W języku angielskim Święty Mikołaj to Santa Claus.