Rośliny
Ciekawostki o cerberze złocistej
Drzewo samobójców
To wiecznie zielone drzewo sadzone jest jako drzewo ozdobne, dające dużo cienia. Posiada piękny pokrój i białe kwiaty o zapachu jaśminu. Zawiera też trujący sok mleczny i silną toksynę w nasionach, które wykorzystane w niecnych celach, mogą spowodować śmierć. Stąd drzewo to zyskało nazwę "drzewa samobójców".
1
Cerbera złocista (Cerbera odollam) należy do rodziny toinowatych (Apocynaceae). Rodzina ta obejmuje ponad 4,5 tys., a według niektórych nawet około 6 tys. gatunków. Toinowate wystepują głównie na obszarach tropikalnych i subtropikalnych.
Dowiedz się więcej...
2
Cerbera złocista pochodzi z tropikalnych rejonów Oceanu Indyjskiego i Pacyfiku. Rośnie na wilgotnych terenach, przybrzeżnych bagnach solnych w południowych Indiach, na Madagaskarze i w Azji południowo-wschodniej.
3
Zwyczajowa nazwa cerbery złocistej to pong-pong i othalanga. W zależności od rejonu wystepowania posiada różne nazwy potoczne. W języku malajski jest to othalam, w indyjskim stanie Tamil Nadu - kattu arali, na Madagaskarze - famentana, kisopo, samanta lub tangena, a w Azji południowo-wschodniej - pong-ponga, buta-buta, bintaro lub nyan.
4
Roślina rozprzestrzenia się dzięki owocom dryfującym w wodzie wzdłuż wybrzeża.
5
Cerbera jest wiecznie zielonym drzewem osiagającym wysokość do 15 m. Posiada szarą spękaną korę, a korona drzewa jest zaokrąglona. Trzydziestocentymetrowe liście są podłużnie-owalne, ciemnozielone, błyszczące z wyraźnie zaostrzoną końcówką.
6
Kwiaty o jaśminowym zapachu są białe z widoczną żółtą plamką w gardzieli korony. Zwyczajowa angielska nazwa tego drzewa to yellow-eyed cerbera.
7
Owoce swoim wyglądem przypominają niedojrzały owoc mango (stąd popularna jego nazwa sea mango). Są dużymi jajowatymi pestkowcami o długości do 10 cm. Dojrzałe owoce mają kolor ciemnoczerwony.
Dowiedz się więcej...
8
Wnętrze owocu zawiera jajowate jądro (nasiono) o wymiarach około 2 x 1,5 cm. Składa się ono z dwóch białych mięsistych połówek. Pod wpływem powietrza białe jądro staje się fioletowe, następnie ciemnoszare, a w rezultacie brązowe lub czarne.
9
Nasiona cerbery zawierają glikozyd nasercowy (kardenolid typu digoksyny) zwany cerberyną, który może powodować śmierć. Cerberyna blokuje kanały jonowe wapnia w mięśniu sercowym, powodując zaburzenia pracy serca, najczęściej śmiertelne.
10
Cerberynę bardzo trudno jest wykryć w sekcji zwłok, dlatego bywa ona wykorzystywana w morderstwach i samobójstwach. Jej smak łatwo ukryć stosując aromatyczne przyprawy.
11
W latach 1989-1999 w południowo-zachodnim stanie Kerala w Indiach odnotowano ponad 500 przypadków śmiertelnego zatrucia cerberą. Śmiertelna dawka trucizny zawarta jest w jednym jądrze owocu i powoduje śmierć w ciągu 1-2 dni. Typowe objawy zatrucia to: pieczenie w ustach, gwałtowne torsje, nieregularne oddychanie, ból głowy, nieregularne tętno, śpiączka i ostateczna śmierć.
12
Do XIX wieku na Madagaskarze stosowano zażywanie nasion cerbery podczas tzw. "sądów bożych" (ordalii). Ordalia stosowane były w średniowiecznym procesie, głównie karnym, ale też i w cywilnym. Stosowano je w celu oczyszczenia z zarzutów bądź ich potwierdzenia. Opierały się na założeniu, że Bóg nie dopuści do śmierci niewinnego. Osoby pomyślnie przechodzące ordalia były uniewinniane od zarzytów.
13
Cerbera złocista chętnie sadzona jest jako drzewo ozdobne, ekranujące i cieniodajne. Lekkie i trwałe drewno wykorzystywane jest do budowy łodzi i w rekodziele artystycznym.
14
Owoce cerbery wykorzystuje się do produkcji bioinsektycydów i dezodorantów. Przeprowadzano także badania nad wykorzystaniem nasion cerbery jako surowca do produkcji biodiesla.
15
Różne części cerbery złocistej mają zastosowanie w produkcji leków, a także w medycynie ludowej. Wyciągi z korzeni, liści i kory wykazują działanie przeciwbakteryjne i moczopędne.
