Zwierzęta

Ciekawostki o dziobaku australijskim

Znaleźliśmy 31 ciekawostek na temat dziobaka australijskiego

Najdziwniejszy ssak żyjący na Ziemi

Dziobak australijski jest przedstawicielem stekowców, będących brakującym ogniwem ewolucji pomiędzy gadami a ssakami. Jest gatunkiem endemicznym, żyjącym jedynie w Australii i w Tasmanii. Posiada dość surrealistyczny wygląd hybrydy powstałej z połączenia bobra, kaczki i wydry. Jest dowodem na ogromną moc ewolucji i natury w ogóle.
Dziobak australijski
1
Dziobak australijski (Ornithorhynchus anatinus) jest gatunkiem ssaka z grupy stekowców.
Stekowce to rząd prymitywnych ssaków, które są jajorodne. Ich łacińska nazwa - Monotremata nawiązuje do faktu, że ich układ pokarmowy, wydalniczy i rozrodczy mają wspólne ujście w steku (cloaca). Praktycznie wszystkie znane stekowce zamieszkują Australię, Tasmanię i Nową Gwineę. Tylko dwa gatunki tych zwierząt dotrwały do czasów współczesnych: kolczatka australijska i dziobak australijski.
2
Stekowce są brakującym ogniwem pomiędzy gadami a ssakami.
Od gadów oddzieliły się w mezozoiku (200-160 mln lat temu). Zamieszkiwały superkontynent Gondwany (południowy superkontynent, którego nazwa pochodzi od północnego rejonu Indii. W jego skład wchodziły dzisiejsze: Ameryka Południowa, Afryka, Indie, Australia, Antarktyda i południowo-wschodnia część Azji oraz Zelandia i Madagaskar). Skamieniałe kości stekowców znajdowane były nie tylko w Australii, ale też w Ameryce Południowej. Były większe, niż te żyjące obecnie, mogły osiągać nawet metr długości.
3
Rodzina dziobakowate, do których należy dziobak australijski, pojawiła się w Australii około 15 mln lat temu.
Obecnie dziobaki żyją na wschodnim wybrzeżu Australii i na Tasmanii.
4
Są endemitami i zwierzętami półwodnymi.
Środowiskiem naturalnym dla dziobaka jest woda, pływa w małych, mętnych rzekach i strumieniach. Spotkać go jednak można również na tasmańskich wzgórzach, w Alpach Australijskich, w tropikalnych lasach równikowych u wybrzeży Queensland oraz w północnej części Półwyspu York.
5
W Europie usłyszano o dziobaku w 1798 roku, kiedy to drugi gubernator Nowej Południowej Walii John Hunter, wysłał do Wielkiej Brytanii futro upolowanego przez Aborygenów dziobaka.
Brytyjscy naukowcy nie uwierzyli w autentyczność okazu, przypuszczano nawet, że został on spreparowany przez niezwykle uzdolnionego azjatyckiego taksydermistę, poprzez przyszycie kaczego dzioba do ciała bobra.
6
Pierwszy opis zwierzęcia sporządził George Shaw, określając go jako najniezwyklejszy okaz ssaka.
Zwierzęciu nadano oficjalną naukową nazwę Ornithorhynchus anatinus, co oznacza po grecku "ptasi pysk", a od łacińskiego przymiotnika anatinus - "kaczy". Polska nazwa "dziobak" pojawiła się w "Krotkim rysie historyi naturalney" z 1829 roku autorstwa Franciszka Kuberskiego i przyjęła się w polskim piśmiennictwie.
7
Dziobak jest niewielkim zwierzęciem, o którym można powiedzieć, że symbolizuje różnorodność.
Długość jego ciała wynosi od 45-60 cm (samce 45-60 cm, a samice 43 cm). Jego waga natomiast waha się od 1 do 2,4 kg. Ciało dziobaka i płaski "bobrowaty" ogon pokryte są gęstym brązowym futrem zatrzymującym ciepło. Futro wykazuje zdolność do fluorescencji w intensywnym kolorze zielonym i niebieskim. W ogonie magazynowany jest tłuszcz jako zapas energii (podobnie jak u diabła tasmańskiego).
8
Posiada charakterystyczny kaczy dziób, który jest duży i miękki.
Nie pełni on roli jamy ustnej, jest organem zmysłowym, usta natomiast znajdują się pod nim. Na grzbiecie dzioba umiejscowione są nozdrza. Oczy i uszy dziobaka umieszczone są w rowku, z tyłu nozdrzy. Podczas pływania rowek ulega zamknięciu. Wejście kanału słuchowego znajduje się u podstawy czaszki.
9
Na stopach dziobak posiada błonę pławną.
Jest ona większa na przednich łapach i tworzy kierujące się w tył fałdy, gdy zwierzę idzie po lądzie. Nogi dziobaka ułożone są po bokach ciała, i jest to cecha gadzia tego zwierzęcia, ponieważ ssaki mają nogi pod tułowiem. Inną gadzią cechą jest to, że po lądzie dziobak stąpa na kościach palców, dzięki czemu nie uszkadza błony pławnej. Gdy przemieszcza się wolno, jego tułów dotyka podłoża. Unosi ciało wówczas, gdy się spieszy.
10
Temperatura ciała dziobaka wynosi około 32 stopni, co jest raczej niespotykane u innych ssaków, osiągających temperaturę około 37 stopni.
Przypuszcza się jednak, że nie jest to ogólna cecha tych zwierząt, a cecha adaptacyjna, wynikająca z konieczności przystosowania się do warunków środowiska, w którym przebywają.
11
Młody dziobak posiada zęby trzonowe, które wypadają, gdy zaczyna on poznawać środowisko poza gniazdem.
Na ich miejsce pojawiają się zrogowaciałe płytki, którymi miażdży pokarm. Za nimi leżą worki policzkowe, w których magazynowany jest pokarm.
12
Budowa oka dziobaka wskazuje na to, że na przestrzeni wieków zostały one przystosowane do wodnego i nocnego trybu życia.
Budową oka dziobak przypomina lwy morskie oraz wydry.
13
Odcinek szyjny kręgosłupa dziobaka składa się, jak u większości ssaków, z siedmiu kręgów szyjnych.
Występują u niego natomiast żebra szyjne i dodatkowe kości w obręczy barkowej, jak niespotykana u innych ssaków kość międzyobojczykowa, a także kość krucza (parzysty składnik obręczy kończyny górnej - dobrze rozwinięty u ptaków, gadów i płazów).
14
Dziobak rozwinął przystosowania do nurkowania.
Są to m.in: bradykardia (stan, w którym częstość akcji serca wynosi poniżej 60 razy na min.) i efekt Bohra (zmniejszanie powinowactwa hemoglobiny do tlenu w warunkach obniżonego pH).
15
Dziobak oddycha za pomocą płuc.
Nie są one symetryczne. Po prawej stronie składają się z dwóch płatów, a po lewej z jednego. Poniżej płuc znajduje się przepona.
16
Przewód pokarmowy dziobaka jest prosty i krótki - osobnik o długości ciała wynoszącej 44 cm posiada przewód pokarmowy o długości 140 cm.
Żołądek dziobaka ograniczony jest cienką ścianą, pozbawioną gruczołów. Trawienie odbywa się przy udziale wydzielin trzustki i gruczołów ściany przewodu pokarmowego.
17
Dziobaki żywią się głównie bezkręgowcami bentosu (organizmy zwierzęce związane z dnem środowisk wodnych).
W rzekach znajdują krewetki, rakowate, pierścienice, larwy owadów. Polują łapiąc pływające okazy lub ryjąc w dnie zbiornika wodnego. Pływają i nurkują, pod wodą wytrzymują około 40 sek. Między jednym a drugim nurkowaniem odpoczywają nad powierzchnią wody około 20 sek. Na zdobywaniu pożywienia dziobaki spędzają około 12 godzin dziennie.
18
Dziobaki wykazują aktywność o zmierzchu oraz w nocy.
W ciągu dnia można je spotkać tylko przy zachmurzonym niebie.
19
Terytorium dziobaka obejmuje obszar około 7 km2, a rewir jednego samca nakłada się na rewiry kilku samic (3-4).
Dziobaki żyją w norach znajdujących się przy samym lustrze wody. Mają owalny kształt i ukryte są wśród korzeni roślin.
20
Na dziobak czyha wielu wrogów naturalnych: orły, sowy, jastrzebie, węże, warany, bobroszczury.
Atakowane są również przez krokodyle. Dziobaki nie są gatunkiem zagrożonym, ich śmiertelność nie jest wysoka, ale mimo tego znajdują się pod ochroną.
21
Dziobaki wyposażone są w elektroreceptory, co czyni je fenomenem wśród współczesnych ssaków.
Dzięki nim namierzają swoje ofiary poprzez zmiany w polu elektrycznym. Dziobak potrafi odbierać bodźce elektryczne z otoczenia, podobnie jak rekiny. Elektroreceptory znajdują się w skórze dzioba w specjalnych rowkach. Dziobak ustala źródło pola elektrycznego, porównując różnice w sile sygnału między różnymi receptorami. Świadczy o tym fakt, że w trakcie polowania porusza głową na boki i "oblicza" odległość do zdobyczy. Nie używa w czasie polowania ani węchu ani wzroku.
22
Dziobak posiada na kostkach tylnych nóg specjalne ostrogi, z których wydzielany jest jad.
Tę toksynę posiadają tylko samce. Samice nie stanowią zagrożenia, bo ich ostrogi zanikają przed pierwszym rokiem życia. Jad ten nie jest śmiertelny dla człowieka, ale ukłucie powoduje dotkliwy ból, uniemożliwiający normalne funkcjonowanie. Po ukąszeniu wokół rany pojawia się obrzęk, rozprzestrzeniający się na całą kończynę. Produkcja jadu wzrasta w okresie rozrodczym dziobaków i przypuszcza się, że samce używają toksyny w celu podkreślenia swej dominacji, a nie w celu zabicia intruza.
23
Kolejną u dziobaków cechą typową dla gadów jest posiadanie kloaki (steku).
Jest ona połączona zarówno z jelitem, jak i z układem rozrodczym. U dziobaków nie występuje moszna, jądra nie zstępują, znajdują się w brzuchu. Oprócz plemników wytwarzają testosteron i dihydrotestosteron.
24
Dziobak posiada duży mózg.
25
Obserwacje dziobaków wykazały, że mogą one być zarówno zwierzętami osiadłymi, jak i migrującymi.
26
Dziobaki składają jaja, co także jest cechą po gadzich przodkach.
Okres rozrodczy trwa od czerwca do października. W czasie rozrodu samice budują nową norę o głębokości dochodzącej do 20 m, z elementami blokującymi dostęp do dalszej części jamy. Wnętrze nory wysłane jest mokrymi liśćmi i trzciną (samica znosi liście trzymając je pod ogonem). Samica posiada dwa jajniki, ale tylko jeden jest aktywny. W jednym miocie składa od 1-3 małych jaj o skórzastych skorupkach. Ich średnica wynosi ok. 11 mm. Samica wysiaduje jaja ok. 10 dni, ogrzewa je, owijając się wokół nich. Po 10 dniach wylęgają się ślepe i łyse młode, które karmione są mlekiem. Jednak nie za pomocą sutków, a przez pory w skórze, z których wydobywa się mleko. Karmienie mlekiem trwa przez 3-4 miesiące i po tym czasie młode opuszczają norę.
27
Dziobaki na wolności żyją do 11 lat.
W niewoli dożywają do lat 17. W rezerwatach dziobaka można zobaczyć w specjalnych akwariach, od 2013 roku tylko na terenie Australii.
28
Do początku XX wieku chętnie polowano na dziobaki ze względu na ich futro.
Obecnie dziobak podlega ochronie na całym obszarze występowania.
29
Wizerunek dziobaka widnieje na rewersie 20-centówki australijskiej.
30
Postać dziobaka wykorzystana jest w amerykańskiej kreskówce "Fineasz i Ferb", stworzonej przez The Walt Disney Company.
Pepe Pan Dziobak jest tam jedną z głównych postaci.
31
Nowoczesny pociąg Alstom Pendolino potocznie nazywany jest "dziobakiem" ze względu na kształt przedniej części.
Lubisz ciekawostki?

Podobne tematy

Gympie-gympie - najbardziej parząca roślina na świecie
Gympie-gympie - najbardziej parząca roślina na świecie
Ból tak silny, że niektórzy myślą o samobójstwie
Dendrocindre moroides, to powszechnie znane w Australii stinging tree, stinging bush lub gympie gympie. Nazwa rodzajowa Dendrocindre wywodzi się z gre ...
16 ciekawostek o Diable tasmańskim
16 ciekawostek o Diable tasmańskim
Sarcophilus harrisii
Kiedyś zamieszkiwały kontynent Australijski lecz z niewyjaśnionych przyczyn zniknęły stamtąd około trzech tysięcy lat temu. Dziś spotkać je można wyłą ...
20 ciekawostek o kangurach
20 ciekawostek o kangurach
Kangury to bardzo charakterystyczne zwierzęta Australii i Oceanii.
Są symbolem Australii, pojawiają się często na znaczkach pocztowych czy w logotypach lokalnych firm. Bardzo dbają o swoje potomstwo oraz członków stad ...
16 ciekawostek o koalach
16 ciekawostek o koalach
Nie mają nic wspólnego z misiami
Koale to bardzo charakterystyczne zwierzęta występujące tylko i wyłącznie w Australii. Znane są ze swojego spokojnego temperamentu. Żyją spokojnie w k ...
12 ciekawostek o wombacie tasmańskim
12 ciekawostek o wombacie tasmańskim
Zwierzę wydalające sześciany
Wombat to roślinożerny ssak występujący naturalnie w południowo-wschodniej Australii. Jest jedynym torbaczem, którego zęby stale rosną, a jego odchody ...
25 ciekawostek o kuokach
25 ciekawostek o kuokach
Najweselsze zwierzę na świecie
Kuoki słyną ze swojego uśmiechu. Te małe torbacze zamieszkujące Australię stały się swego rodzaju światowym fenomenem. Od 2010 roku rzesze turystów po ...
36 ciekawostek o Nowej Zelandii
36 ciekawostek o Nowej Zelandii
Kraj Długiej Białej Chmury
Nowa Zelandia - kraj na antypodach - od wielu lat postrzegana jest przez pryzmat przepięknych krajobrazów, które każdy miłośnik twórczości Tolkiena zn ...
14 ciekawostek o Uluru
14 ciekawostek o Uluru
Święta skała Aborygenów
Uluru to bardzo malownicza formacja skalna, która w zależności od padającego na nią światła zdaje się zmieniać kolor. Odkryta przez cywilizację zachod ...

Najnowsze tematy

20 ciekawostek o Syrakuzach
20 ciekawostek o Syrakuzach
Miasto Archimedesa
Syrakuzy to miasto usytuowane na wschodnim wybrzeżu Sycylii we Włoszech. Jego korzenie sięgają czasów starożytnych, kiedy to było jednym z najważniejs ...
11 ciekawostek o chlebie
11 ciekawostek o chlebie
Symbol wspólnoty
Chleb - symbol żywności, która od tysięcy lat odgrywa kluczową rolę w życiu człowieka. Od starożytnych cywilizacji po współczesność, chleb był stałym ...
16 ciekawostek o marihuanie
16 ciekawostek o marihuanie
Kontrowersyjna używka
Marihuanę, zwyczajowo nazywaną również konopiami indyjskimi, od dawna otacza aura kontrowersji i fascynacji. Jest to roślina, której historia sięga ty ...
14 ciekawostek o Salem
14 ciekawostek o Salem
Amerykańska stolica grozy
Salem, nazywane "Miastem Czarownic", budzi skojarzenia z tajemnicą, historią i niezwykłymi wydarzeniami. Położone na wschodnim wybrzeżu, w stanie Mass ...
19 ciekawostek o Kirunie
19 ciekawostek o Kirunie
Szwedzkie miasto z lokalną anomalią magnetyczną
Kiruna, miasto zakorzenione w sercu Laponii, stanowi nie tylko ośrodek górniczy, lecz także fascynujące centrum kultury, historii i natury arktycznej. ...
16 ciekawostek o Bali
16 ciekawostek o Bali
Wyjątkowe miejsce na ziemi
Bali to wyspa w archipelagu Indonezji, jedna z najbardziej popularnych wysp w regionie Azji Południowo-Wschodniej. Słynie z bogatej kultury i tradycji ...
9 ciekawostek o żółwiu Jonathanie
9 ciekawostek o żółwiu Jonathanie
Najstarsze znane żyjące zwierzę lądowe
Żółw Jonathan to wyjątkowa postać w krainie zwierzęcych legend. Jego imponujący wiek i niezwykła historia życia uczyniły go jednym z najbardziej znany ...
19 ciekawostek o Aleksandrze Wielkim
19 ciekawostek o Aleksandrze Wielkim
Strategiczny geniusz, którego rządy rozpoczęły epokę hellenistyczną
Aleksander Macedoński, znany także jako Aleksander Wielki, jest jedną z najbardziej fascynujących postaci w historii starożytnej. Uważany za militarne ...

Podobne tematy