Ciekawostki o Janie Marcinie Szancerze

Był jednym z najwybitniejszych polskich rysowników XX wieku, a także grafikiem, scenografem i kostiumografem.

Pochodził z wpływowej żydowskiej rodziny, wśród której znajdowali się przedstawiciele nauki, biznesu i polityki.

O swoim ojcu, który był matematykiem mówił, że był roztargniony, a o matce, że była piękna jak Anna Jagiellonka z portretu Matejki. Posiadał dwóch braci i siostrę. O nim, jako najmłodszym w rodzinie mówiono, że powinien zostać aptekarzem.

Rodzicom, którzy ubolewali nad jego zachowaniem i zastanawiali się co z niego wyrośnie, odpowiadał, że zostanie malarzem. Na temat jego nikłego zainteresowania szkołą istnieje pewna anegdota. Otóż, Szancer będąc w gimnazjum często uciekał z lekcji i pojawiał się na ASP. Nie był oczywiście wpisany na listę studentów, ale któregoś dnia wkroczył do jednej z sal z kompletem przyborów rysunkowych. Nie niepokojony przez prowadzącego zajęcia, usiadł i zaczął szkicować nagą modelkę. Wykładowca ponoć pochwalił jego szkic, stwierdzając, że to co narysował nie jest obojętne, ma temperaturę, którą on zapamięta. Zgodzono się, aby uczestniczył w niektórych zajęciach pod warunkiem, że ukończy naukę w gimnazjum.

Jego wyobraźnię rozbudzały opowiadane mu we wczesnym dzieciństwie przez rodziców utwory Szekspira. Podziwiając ilustracje i drzeworyty w literaturze klasycznej, postanowił zostać malarzem. Z rodzeństwem i kolegami tworzył pierwsze scenografie teatralne z tekturowych kartonów.

Kilka dni po zabiegu pękły mu szwy, rekonwalescencja rwała długo i po chorobie nie mógł już beztrosko uczestniczyć w zabawach z kolegami. W związku z tym jeszcze więcej czytał i częściej chodził do teatru.

Ta powieść, której akcja toczy się w późnym średniowieczu, opowiadająca o artyście, roli sztuki i jej posłannictwie, rozbudziła w nim pragnienie ilustrowania książek. Jak sam stwierdził "To była pierwsza książka, którą chciałem zilustrować i nigdy nie zilustrowałem".

Kiedyś w parku przypadkowo poznał Feliksa Jasieńskiego "Globtrotera", krytyka i kolekcjonera sztuki, który rozbudził w nim fascynację sztuką Wschodu, zwłaszcza japońskimi drzeworytami. Dzięki Włodzimierzowi Żuławskiemu, wielbicielowi twórczości Wyspiańskiego i posiadaczowi największej w Polsce kolekcji dzieł tego artysty, poznał nieznane rysunki i pastele Wyspiańskiego, którego szczególnie podziwiał.

W czasie I wojny światowej jeden z lokatorów kamienicy Szancerów, Leonard Stroynowski, ubożejący malarz i pedagog, nie mogąc zapłacić czynszu został poproszony, aby w zamian udzielał Janowi lekcji rysunku. Na lekcjach u Stroynowskiego młody Szancer nauczył się zasad perspektywy i oddawania ludzkiej anatomii. Ponieważ Szancer miał problem z rysowaniem z pamięci, jego pierwszą modelka została mama.

Został przez rodziców wysłany do dalekiego krewnego do apteki w Kończudze koło Przeworska, gdzie miał być wprowadzony w tajniki farmacji. Bardzo mu się nie podobała atmosfera apteki, ale bawił się wybornie. Proszki mieszał dobierając je według kolorów, a opłatki gniótł w palcach i formował z nich nieforemne kule. Wiele lat później, opowiedziane przez Szancera wspomnienia z apteki Brzechwie, zainspirowały go do wykorzystania tego motywu w swoich baśniach o panu Kleksie. Ostatecznie jednak wybrał zawód artystyczny - ukończył Wyższą Szkołę Dramatyczną w Krakowie i krakowską Akademię Sztuk Pięknych.