Ciekawostki o Karkonoskim Parku Narodowym

Zlokalizowany jest w Karkonoszach - najwyższym paśmie Sudetów, wzdłuż granicy z Republiką Czeską.

Dziś jego powierzchnia wynosi 59,51 km2, powierzchnia otuliny to 130,93 km2. Ochronie ścisłej podlega 2223,4877 ha, czynnej - 3708,3469 ha, a krajobrazowej 19 5890 ha.

Karkonosze są najwyższym pasmem Sudetów, rozciągającym się na przestrzeni około 40 km. Szerokość pasma waha się od 8 do 20 km. Karkonosze zajmują powierzchnię około 650 km2, z czego do Polski należy 185 km2 (28,46%). Pozostała część należy do Republiki Czeskiej - granica między krajami przebiega Głównym Grzbietem (1000-1400 m n.p.m.), oraz Grzbietem Lasockim.

Według Karkonoskiego Parku Narodowego, a także najnowszych pomiarów, wartość ta wynosi 1603,296 m n.p.m. Śnieżka jest nie tylko najwyższym szczytem Karkonoszy, ale też Sudetów i Czech. Zlokalizowana jest na granicy polsko-czeskiej, góruje nad Kotliną Jeleniogórską. Po stronie polskiej znajduje się w granicach administracyjnych Karpacza oraz na terenie Karkonoskiego Parku Narodowego. Po stronie czeskiej na terenie Krkonosskeho narodniho parku (KRNAP). Śnieżka należy do Korony Europy, Korony Gór Polski, Korony Sudetów, Korony Sudetów Polskich i Korony Sudetów Czeskich. Przy sprzyjających warunkach, widoczność z wierzchołka przekracza 200 km.

Te trzy szczyty łączy czerwony szlak turystyczny dedykowany wykwalifikowanym turystom. Charakterystycznymi elementami szlaku są kotły polodowcowe z ukrytymi wewnątrz głazami i stawami. Zwietrzałe granitowe skały w kształcie grzybów lub maczug można znaleźć również na zboczach gór.

Początek XX w. przyniósł efekty tych działań. W 1910 roku powołano w Karkonoszach stanowisko komisarza ochrony przyrody, a w 1923 roku utworzono pierwszy obszar chroniony obejmujący Śnieżne Kotły i Czarny Kocioł Jagniątkowski. W 1927 roku powołano straż górską, a w 1933 roku Karkonosze uznano obszarem ochrony roślin i utworzono pierwsze państwowe rezerwaty przyrody: Kocioł Łomniczki, Kotły Wielkiego i Małego Stawu, Śnieżne Kotły i Czarny Kocioł. Granitowe skałki zaś zostały pomnikami przyrody.

Pierwszym z nich był "Góra Chojnik". Wyznaczanie kolejnych rezerwatów przez profesorów botaniki Uniwersytetu Poznańskiego - Adama Wodziczkę i Zygmunta Czubińskiego przyniosło ideę utworzenia parku narodowego, który po polskiej stronie miałby obejmować cały obszar Karkonoszy o powierzchni ponad 20 tys ha. Pomysł ten poparło również grono profesorów Uniwersytetu Wrocławskiego. Starania naukowców skłoniły w 1948 roku Państwową Radę Ochrony Przyrody do powzięcia uchwały o utworzeniu pierwszego w Sudetach parku narodowego.

Pierwszy projekt parku zaproponowany przez Dyrekcję Lasów Państwowych Okręgu Wrocławskiego pojawił się w 1956 roku. Rok później, pod kierownictwem Tadeusza Kaempfa (późniejszego dyrektora parku), przedstawiono projekt uwzględniający tereny nie objęte wcześniejszymi planami - północny stok Szrenicy wraz z wąwozem i wodospadem Kamieńczyka, wzgórze Chojnik i wodospad Szklarki.

Obszar parku obejmował zaledwie 5,5 tys ha, co było czterokrotnie mniejszym obszarem, niż pierwotnie zakładano. Granice parku zostały wytyczone w oparciu o drogi i ścieżki, a nie o naturalne jednostki fizjograficzne, co utrudniało skuteczną ochronę przyrody. Brak było także otuliny.

W 1992 roku Karkonoski Park Narodowy wraz z czeskim Krkonosskym narodnim parkiem stał się częścią przygranicznego Rezerwatu Biosfery UNESCO Karkonosze/Krkonose (MAB) o powierzchni ponad 60 tys. ha.

Objęła ona obszar 11 200 ha terenów leśnych administrowanych przez nadleśnictwa: Szklarska Poręba, Śnieżka i Kamienna Góra. Cały czas trwały starania o powiększenie powierzchni parku. Było to trudne, gdyż wymagało zgody lokalnych samorządów. Ostatecznie w 2016 roku obszar parku powiększono o 371 ha , a obszar otuliny do 13 093 ha. Włączono w obszar parku fragmenty terenu między Jagniątkowem a Górą Chojnik, które są bogate w lasy liściaste i mieszane, a zamieszkują w nich m.in. puchacze i bieliki.

Odbyło się to podczas konferencji "Georóżnorodność Karkonoszy dla rozwoju regionu", która odbyła się w Szklarskiej Porębie.

Należą do nich: torfowiska wysokie, zarośla kosówki, gołoborza, kotły polodowcowe przeobrażone niekiedy w stawy, zbiorowiska traworośli, ziołorośli, borówczysk.

Góry te, mimo niewielkiej wysokości, posiadają wyraźne ukształtowane i zróżnicowane piętra roślinne: 

• piętro podgórskie - do około 500 m n.p.m. - zostało praktycznie zamienione w łąki i pola uprawne. Niewielkie partie pierwotnego typu lasów występują w okolicy Wodospadu Szklarki (bór świeży) i na Chojniku (grądy).
• piętro regla dolnego - do około 1000 m n.p.m. - występują tu obecnie głównie bory świerkowe
• piętro regla górnego - do około 1250 m n.p.m. - kiedyś piętro to stanowiły zwarte lasy świerkowe, później zastąpione świerkami sadzonymi przez człowieka. Obecnie lasy te narażone są na kwaśne deszcze spowodowane przemysłem
• górna granica lasu - tutaj świerki przyjmują postać karłowatą, kształtowaną przez wiejące tu wiatry. Karłowatym świerkom towarzyszą gatunki typowo górskie, jak brzoza karpacka, wierzba śląska, jarzębina
• piętro kosodrzewiny - do około 1450 m n.p.m. - przeważają tu połacie tego gatunku sosny górskiej oraz ziołorośla i traworośla. Znaczne partie tej strefy pokrywają murawy bliźniczkowe. Są tu też torfowiska wysokie z niewielkimi stawkami-oczkami
• piętro alpejskie , gdzie dominują gatunki zielne (m.in. sit skucina, mietlica skalna, kostrzewa niska), porosty naskalne (np.wzorzec geograficzny) i naziemne (np. chrobotek i płucnica). Występuje tu najwięcej typowo górskich, chronionych, a także endemicznych okazów

W parku żyje około 40 gatunków ssaków, m.in. bobry, sarny, lisy, 16 gatunków nietoperzy. Żyją tam też muflony, które zostały introdukowane na początku XX w. z Korsyki, a także 90 gatunków ptaków.
Wśród roślin rosnących w parku występują też endemity, jak: skalnica bazaltowa, dzwonek karkonoski, gnidosz sudecki.

Do ich dyspozycji pozostaje 112 km ścieżek spacerowych, 10 wyciągów narciarskich, 17 km nartostrad i 12 pensjonatów. Dostępne są także dwie kolejki linowe ("Szrenica" i "Kopa"). Wstęp na teren parku jest płatny. Siedziba KPN mieści się w Jeleniej Górze.

Jest to okrągły znak składający się z dwóch kół współśrodkowych w zielonym kolorze, obwiedzionych żółtym konturem. W zewnętrznym kole umieszczono napis wielkimi literami, w białym kolorze "Karkonoski Park Narodowy". U dołu koła umieszczono znak MAB. Wewnętrzne koło wypełnia rysunek wzgórza w kolorze zielonym, przestawiający motyw Śnieżki i w obszarze nieba nad wzgórzem w kolorze żółtym. U podnóża wzgórza znajduje się rysunek goryczki trojeściowej i dzwonka karkonoskiego, jako typowych roślin tego parku.

Jednym z warunków powstania wspólnego logo było umieszczenie w nim motywu Śnieżki widzianej od strony torfowiska Upy, który to widok jest wspólny, zarówno dla KRNAP, jak i KPN, jako wspólnego elementu logo. Kolejnym warunkiem było wkomponowanie motywu cennych karkonoskich gatunków roślin - goryczki trojeściowej, jako typowej rośliny KRNAP i dzwonka karkonoskiego dla KPN.