Geografia
Ciekawostki o Karkonoskim Parku Narodowym
Park narodowy w południowo-zachodniej Polsce
Karkonoski Park Narodowy został utworzony w celu ochrony walorów przyrodniczych najwyższego pasma górskiego Sudetów - Karkonoszy. Obejmuje on swym zasięgiem również tę część Karkonoszy, która należy do naszego południowego sąsiada - Republiki Czeskiej. Oba parki współpracują ze sobą, posiadają nawet wspólne logo, co stanowi ewenement wśród europejskich parków narodowych.
1
Karkonoski Park Narodowy znajduje się w południowo-zachodniej Polsce, w województwie dolnośląskim. Zlokalizowany jest w Karkonoszach - najwyższym paśmie Sudetów, wzdłuż granicy z Republiką Czeską.
2
Park powstał 16 stycznia 1959 roku, początkowo na powierzchni 55,10 km2. Dziś jego powierzchnia wynosi 59,51 km2, powierzchnia otuliny to 130,93 km2. Ochronie ścisłej podlega 2223,4877 ha, czynnej - 3708,3469 ha, a krajobrazowej 19 5890 ha.
3
Karkonoski Park Narodowy powstał w celu ochrony przyrodniczych walorów Karkonoszy. Karkonosze są najwyższym pasmem Sudetów, rozciągającym się na przestrzeni około 40 km. Szerokość pasma waha się od 8 do 20 km. Karkonosze zajmują powierzchnię około 650 km2, z czego do Polski należy 185 km2 (28,46%). Pozostała część należy do Republiki Czeskiej - granica między krajami przebiega Głównym Grzbietem (1000-1400 m n.p.m.), oraz Grzbietem Lasockim.
4
Najwyższym szczytem Karkonoszy jest Śnieżka, o oficjalnej wysokości 1602 m n.p.m. Według Karkonoskiego Parku Narodowego, a także najnowszych pomiarów, wartość ta wynosi 1603,296 m n.p.m. Śnieżka jest nie tylko najwyższym szczytem Karkonoszy, ale też Sudetów i Czech. Zlokalizowana jest na granicy polsko-czeskiej, góruje nad Kotliną Jeleniogórską. Po stronie polskiej znajduje się w granicach administracyjnych Karpacza oraz na terenie Karkonoskiego Parku Narodowego. Po stronie czeskiej na terenie Krkonosskeho narodniho parku (KRNAP). Śnieżka należy do Korony Europy, Korony Gór Polski, Korony Sudetów, Korony Sudetów Polskich i Korony Sudetów Czeskich. Przy sprzyjających warunkach, widoczność z wierzchołka przekracza 200 km.
5
Śnieżka wraz z dwoma innymi szczytami: Śnieżnikiem i Ślężą, tworzy trójkąt. Te trzy szczyty łączy czerwony szlak turystyczny dedykowany wykwalifikowanym turystom. Charakterystycznymi elementami szlaku są kotły polodowcowe z ukrytymi wewnątrz głazami i stawami. Zwietrzałe granitowe skały w kształcie grzybów lub maczug można znaleźć również na zboczach gór.
6
Konieczność podjęcia kroków w celu ochrony cennych gatunków flory i fauny rejonu Karkonoszy zauważono już w XIX w., gdyż ich zasoby wyraźnie ubożały. Początek XX w. przyniósł efekty tych działań. W 1910 roku powołano w Karkonoszach stanowisko komisarza ochrony przyrody, a w 1923 roku utworzono pierwszy obszar chroniony obejmujący Śnieżne Kotły i Czarny Kocioł Jagniątkowski. W 1927 roku powołano straż górską, a w 1933 roku Karkonosze uznano obszarem ochrony roślin i utworzono pierwsze państwowe rezerwaty przyrody: Kocioł Łomniczki, Kotły Wielkiego i Małego Stawu, Śnieżne Kotły i Czarny Kocioł. Granitowe skałki zaś zostały pomnikami przyrody.
7
Po 1945 roku ziemie karkonoskie zostały przejęte przez polską administrację, która na nowo wyznaczyła rezerwaty przyrody. Pierwszym z nich był "Góra Chojnik". Wyznaczanie kolejnych rezerwatów przez profesorów botaniki Uniwersytetu Poznańskiego - Adama Wodziczkę i Zygmunta Czubińskiego przyniosło ideę utworzenia parku narodowego, który po polskiej stronie miałby obejmować cały obszar Karkonoszy o powierzchni ponad 20 tys ha. Pomysł ten poparło również grono profesorów Uniwersytetu Wrocławskiego. Starania naukowców skłoniły w 1948 roku Państwową Radę Ochrony Przyrody do powzięcia uchwały o utworzeniu pierwszego w Sudetach parku narodowego.
8
Również po czeskiej stronie trwały przygotowania zmierzające do utworzenia przygranicznego parku, postulowano więc, aby polska strona posiadała bliźniaczą instytucję. Pierwszy projekt parku zaproponowany przez Dyrekcję Lasów Państwowych Okręgu Wrocławskiego pojawił się w 1956 roku. Rok później, pod kierownictwem Tadeusza Kaempfa (późniejszego dyrektora parku), przedstawiono projekt uwzględniający tereny nie objęte wcześniejszymi planami - północny stok Szrenicy wraz z wąwozem i wodospadem Kamieńczyka, wzgórze Chojnik i wodospad Szklarki.
9
Ostatecznie Karkonoski Park narodowy powołano w 1959 roku na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów z 16, stycznia 1959 roku. Obszar parku obejmował zaledwie 5,5 tys ha, co było czterokrotnie mniejszym obszarem, niż pierwotnie zakładano. Granice parku zostały wytyczone w oparciu o drogi i ścieżki, a nie o naturalne jednostki fizjograficzne, co utrudniało skuteczną ochronę przyrody. Brak było także otuliny.
10
W 1963 roku utworzono czeski KRNAP o powierzchni 38,5 tys. ha, z czego około 7,5 tys. ha znajduje się w rezerwatach. W 1992 roku Karkonoski Park Narodowy wraz z czeskim Krkonosskym narodnim parkiem stał się częścią przygranicznego Rezerwatu Biosfery UNESCO Karkonosze/Krkonose (MAB) o powierzchni ponad 60 tys. ha.
