Ciekawostki o Parku Narodowym "Ujście Warty"

Jest to najmłodszy z pośród 23 parków narodowych w Polsce.

Powstał z połączenia rezerwatu przyrody Słońsk i części Parku Krajobrazowego Ujście Warty.

Rezerwat przyrody Słońsk był rezerwatem typu faunistycznego, którego celem była ochrona populacji i siedlisk ptaków. Teren tego rezerwatu jest bagnisty i błotnisty, co czyni go miejscem idealnym dla ptaków. Dlatego tez w 1984 roku został objęty Konwencją Ramsarską, której celem jest ochrona takich terenów. Obszar ten utworzono w 1977 roku, a zlikwidowano w 2001 w związku z powołaniem Parku Narodowego "Ujście Warty".

Park Krajobrazowy "Ujście Warty" utworzony został w 1996 roku. W 2001 roku na wydzielonym z parku terenie o powierzchni około 8000 ha powstał Park Narodowy "Ujście Warty".

Powierzchnia Parku wynosi 8074 ha i obejmuje rozlewiska u ujścia Warty do Odry, wytwarzane w dużym stopniu przez rzekę Postomię - lewy dopływ Warty o długości 67 km i powierzchni dorzecza 1425 km2.

Dla Parku wyznaczono otulinę o powierzchni 104,54 km2, która leży na terenie gminy Górzyca.

Jest też drugą polską rzeką płynącą w pełni w granicach kraju, jest głównym, prawym dopływem Odry. Jej źródła znajdują się na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej, w Kromołowie, dzielnicy Zawiercia.

Na początku dolnego biegu Warty, w miejscowości Santok, uchodzi do niej jej największy dopływ - Noteć. Po przepłynięciu przez Gorzów Wielkopolski Warta wpływa w obszar, na którym został utworzony Park Narodowy "Ujście Warty", po czym w Kostrzynie nad Odrą, przy granicy z Niemcami uchodzi do Odry.

Ponieważ coroczne zmiany poziomu wody w Warcie sięgają nawet 4 m, południowa część Parku pełni rolę gigantycznego, sezonowego jeziora skupiającego nadmiar wody. Poziom wody podnosi się zwykle późną jesienią, ale najwyższy jest na przełomie marca i kwietnia.

Północna cześć Parku jest bogata w różne kanały i od Warty oddzielona jest groblą.

Park jest jednym z najcenniejszych pod względem ornitologicznym obszarów kraju. Na jego obszarze stwierdzono dotychczas 245 gatunków ptaków, z czego ponad 174 to gatunki lęgowe.

Zwykle gnieżdżą się na tym terenie 4 gatunki perkozów, 8 gatunków kaczek, 4-5 gatunków mew i rybitw, 6 gatunków ptaków siewkowych.

Należą do nich: ohar, krakwa, ostrygojad, zausznik, gęgawa i czapla biała. Wiele gatunków lęgowych w Parku należy do gatunków rzadkich lub zagrożonych wyginięciem w Europie, np. wodniczka, derkacz, kropiatka, rybitwa czarna, rybitwa białowąsa.

Latem pierza się tam kaczki, np. krzyżówki, cyraneczki, a także gęgawy, łabędzie nieme, łyski i żurawie. Zatrzymuje się tam wiele ptaków migrujących, a późną jesienią Park staje się miejscem koncentracji arktycznych gęsi (zbożowych i białoczelnych) - może ich tam zgromadzić się ponad 100 tys. (max. stwierdzono 200 tys.).

Dominująca wśród nich gęś zbożowa stała się symbolem Parku Narodowego "Ujście Warty" ( ostatnio z populacji gęsi zbożowej wyróżniono nowy gatunek - gęś tundrową, której przedstawiciele stanowią około 90% zlatujących się w ujście Warty gęsi, wobec czego od kwietnia 2020 symbolem Parku jest gęś tundrowa). Jej wizerunek figuruje w logo Parku Narodowego "Ujście Warty".

Należą do nich łabędzie krzykliwe (nawet 300 osobników) i nieme, bieliki, myszołowy włochate, kaczki i gęsi.

Są to m.in. wodniczka, derkacz, rycyk czrnoogoniasty, żuraw europejski, bąk zwyczajny, bączek zwyczajny, rybitwa czarna.

Jednak przyroda na terenach bagiennych, w pobliżu Warty, w większości jest nienaruszona i jest ona przedmiotem badań biologów polskich i europejskich.

Jest ona interesująca dla badaczy z tego względu, że większość głównych dolin rzecznych w Europie została zmieniona przez człowieka.

Głównym zagrożeniem dla ekosystemu Parku jest powrót większych roślin do delikatnych systemów łąk i pastwisk. Ich odrost zagraża legowiskom ptaków, dlatego władze Parku podjęły niezbędne kroki w celu walki z tym zjawiskiem. Od wielu lat na terenie Parku stosuje się koszenie łąk oraz wypas bydła i koni.

Są to m.in. wydra, gronostaj, borsuk, bóbr, dzik, sarna, norka amerykańska, szop pracz, jenot oraz piżmak.

Płazy reprezentowane są przez dwa gatunki ropuch, 5 gatunków żab, kumaka nizinnego, grzebiuszkę ziemną, traszkę zwyczajna i traszkę grzebieniastą.

Z gadów występują tutaj jedynie: zaskroniec zwyczajny, jaszczurka zwinka i padalec.

W wodach Parku żyje bardzo wiele ryb - 35 gatunków. Powszechne są tu ryby karpiowate (leszcz, krąp, płoć, wzdręga, karaś srebrzysty). Licznie występują też drapieżnicy: szczupak, okoń, sandacz, oraz największy krajowy gatunek ryby - sum.

W okresie migracji, wody Warty wykorzystywane są przez łososie i trocie wędrowne, które wędrują tędy na tarliska znajdujące się w dorzeczu Drawy.

Szczególnie chętnie przybywają tam obserwatorzy ptaków, a fakt, że na obszarze tym nie występuje nadmierne natężenie ruchu turystycznego, sprawia, że jest to atrakcyjne miejsce dla miłośników rozległych przestrzeni, ciszy i spokoju.

Można tam uprawiać turystykę pieszą i rowerową po wyznaczonych szlakach pieszych i rowerowych, zagospodarowanych w formie ścieżek przyrodniczych.

Działa tam centrum edukacji przyrodniczej.