Geografia
Ciekawostki o Kapadocji
Największy skarb Turcji
Malownicza kraina historyczna w środkowej Anatolii nazywana często największym skarbem Turcji. Jest rejonem pełnym pięknych form skalnych stworzonych przez naturę, niezwykłych budowli, wyżłobionych w skałach klasztorów, kościołów, stanowiącym zadziwiającą, bajkową krainę. Ze względu na cuda natury, zabytkowe budynki i podziemne miasta przyciąga corocznie tysiące turystów.
1
Kapadocja jest pojęciem administracyjnym, jej granice nie są ostro zdefiniowane, wynikają z tradycji, historii i odmienności krajobrazowej. Znajduje się w środku Anatolii, w centrum dystryktu Nevşehir, oraz w niektórych częściach tureckich prowincji Nigde, Kirsehir, Aksaray i Kayseri. Obejmuje teren liczący około 600 kilometrów kwadratowych (według innych źródeł około 300 kilometrów kwadratowych), oddalona jest o 220 kilometrów od Ankary.
Dowiedz się więcej ...
2
Kapadocja słynie z przedziwnych skalnych form, które powstały około 60 milionów lat temu za sprawą gorącej lawy i popiołów z trzech wulkanów: Erciyes, Hasan i Gullu. Gorąca lawa pokryła ogromne przestrzenie a w powietrze wyleciały wielkie ilości popiołu. Lawa i pył wulkaniczny osadziły się na okolicznych skałach i utworzyły miękką i łatwą do drążenia skałę osadową - tzw. tuf, który pod wpływem powietrza staje się twardy.
Na skutek działania powietrza, wiatrów i wody przez setki lat, skały przybierały przedziwne formy w kształcie grzybów, kominów, piramid, tworząc bajkowy, odrealniony krajobraz. Stopniowo, mieszkająca tam ludność zaadaptowała je tworząc domostwa, kościoły, a także miejsca ucieczki przed prześladowcami.
3
Obecnie żaden wulkan w Kapadocji nie jest aktywny.
4
Najwcześniejsze wzmianki o Kapadocji pochodzą z drugiej połowy VI wieku przed naszą erą. Stanowiła wtedy posiadłość dwóch Achemenidzkich królów Persji - Dariusza Wielkiego i Kserksesa I. Achemenidzi to dynastia panująca w Persji w latach 550 - 330 przed naszą erą. Szczyt jej potęgi przypadał na czasy Dariusza Wielkiego i Kserksesa I, kiedy to Persja osiągnęła największe rozmiary rozciągając się od Azji Mniejszej i Egiptu po Indie.
5
Przyjmuje się, że nazwa Kapadocja pochodzi od perskiego słowa Katpatuka. Słowo to najprawdopodobniej stanowiło zbitkę dwóch słów obcego pochodzenia. Elamicka i akadyjska wersja językowa tej inskrypcji zawiera nazwę Katpa, która oznaczała krainę oraz wodza przodków - Tuka. W innej wersji nazwa ta oznacza “Krainę Pięknych Koni”.
W czasach starożytnych region ten słynął z wysokiej jakości hodowli koni. Według Herodota (grecki historyk, zwany ojcem historii a także ojcem geografii), wcześniej, dla określenia ludów zamieszkujących region dzisiejszej Kapadocji używano greckiego słowa Leucosyri, które oznaczało Syryjczyków lub Białych Syryjczyków. Jako jedno z plemion kapadockich, Herodot, oraz Józef Flawiusz (historyk żydowski urodzony w 37 roku) wymieniali także Mescheńczyków, którzy wywodzili się od Mosocha syna Jafeta (jeden z trzech synów Noego).
6
W biblijnych “Dziejach Apostolskich” Kapadocjanie wymieniani są jako jedne z pierwszych ludów, które od Galilejczyków usłyszały o “dobrej nowinie” w dniu zesłania Ducha Świętego, wkrótce po zmartwychwstaniu Jezusa.
Zarówno wykopaliska archeologiczne, jak i pisma Józefa Flawiusza potwierdzają, że w tym okresie na terenie Kapadocji istniały wspólnoty żydowskie.
7
W czasie imperium perskiego Kapadocja podzielona została na dwie odrębne satrapie: jedną, położoną centralnie nadal nazywaną Kapadocją lub Wielką Kapadocją i drugą zwaną Pont. Satrapia Kapadocja obejmowała tereny między górami Taurus a Eufratem, jej głównymi miastami była Cezarea i Tyana. Pierwszym, znanym z imienia satrapą był Ariaramnes z dynastii Achemenidów.
Za czasów króla perskiego Artakserksesa II, Kapadocja podzielona została na Paflagonię i Kapadocję Właściwą. Od 301 roku przed naszą erą, gdy Kapadocją rządził Ariarates II Filopator, na terenie byłej już satrapii zaczęło funkcjonować oddzielne państwo. Za panowania cesarza rzymskiego Tyberiusza, Kapadocja przekształcona została w prowincję rzymską. Po upadku imperium perskiego była satrapia Pont funkcjonowała jako niezależne królestwo.
8
W IV wieku naszej ery w Kapadocji zaczęły powstawać małe wspólnoty religijne anachoretów. Anachoretyzm, jest to forma religijności znana w chrześcijaństwie, judaizmie, buddyzmie, hinduizmie i islamie.
Anachoreci byli pustelnikami żyjącymi w odosobnieniu, oddającymi się ascezie i modlitwie. Za najsłynniejszych pustelników wczesnego chrześcijaństwa uważa się św. Pawła z Teb, św. Antoniego Pustelnika, św. Ammonasa i św. Makarego Egipskiego. Ruch anachorecki był szczególnie popularny we wczesnym i średniowiecznym chrześcijaństwie, dał początek najstarszej formie życia zakonnego. Anachoreckie wspólnoty w Kapadocji funkcjonowały pod duchowym przywództwem św. Bazylego - biskupa Cezarei.
9
Kaplice i pomieszczenia klasztorne anachoreci drążyli w miękkich skałach tufowych.
10
W 1907 r. francuski duchowny Guillaume de Jerphanion w znajdującej się w Kapadocji dolinie Gὃreme znalazł blisko 350 kościołów wykutych w skale.
Kościoły są małe, mieszczą kilkudziesięciu wiernych, zdobione są freskami, z których najstarsze pochodzą z IX wieku. Większość z nich wykuta jest wysoko w stromych ścianach skalnych.
11
W największym z kościołów - Tokali - dawni artyści uwiecznili na ścianach historię życia Jezusa i umieścili figury świętych.
12
Wizerunki świętych zdobią też ściany kościoła Karanlik, w którym oprócz malowideł można odnaleźć - jak mówi tradycja - wykuty w skale ślad sandałów Chrystusa.
13
Wśród kościołów w dolinie Gὃreme znajduje się także powstały w XI wieku “Ciemny kościół” , którego freski do dzisiaj zachowały żywe barwy.
Światło docierało do kościoła tylko przez małe drzwi wejściowe. Do wnętrza wchodziło się po zewnętrznej drabinie.
14
Na terenie doliny i miasta Gὃreme znajduje się Park Narodowy Gὃreme, który w 1985 r. wpisany został na listę Światowego Dziedzictwa Ludzkości UNESCO. Park Narodowy Gὃreme jest jednym z nielicznych tego typu miejsc na świecie, jakie znalazły się na liście UNESCO zarówno ze względu na dziedzictwo kulturowe, jak i przyrodnicze. Drugim tego rodzaju miejscem w Turcji jest Pamukkale - Hierapolis.
15
Wokół miasta Nevşehir, stanowiącego stolicę dystryktu Nevşehir położone są liczne podziemne miasta, w których miejscowa ludność chroniła się przed najazdami i prześladowaniami.
16
Derinkuyu - największe podziemne miasto. Największe podziemne miasto - Derinkuyu - składa się z kilku poziomów sięgających 80 metrów w głąb ziemi i mogło dać schronienie nawet 20.000 ludzi.
Budowę Derinkuyu rozpoczęto w czasach starożytnych, prawdopodobnie około VIII wieku przed naszą erą. Budowniczymi byli najpewniej Frygijczycy. Po nich podziemny kompleks mieszkalny zaczęli pogłębiać i powiększać kolejni mieszkańcy tych ziem.
17
Derinkuyu zostało zapomniane na kilka dziesięcioleci. W roku 1963 przypadkiem odkrył je jeden z mieszkańców osady powstałej nad miastem, gdy zburzył ścianę w swoim wykutym w skale mieszkaniu. Podziemne miasto zostało udostępnione zwiedzającym na początku lat 70. Obecnie zwiedzać można około połowy całego kompleksu.
18
Poza Derinkuyu, podziemnymi miastami Kapadocji, otwartymi dla zwiedzających są: Kaymakh, Mazi, Özlüce, Özkonak, Tatlarin, Kurugöl i Gökcetoprak.
19
W Kaymaklı, domy są pobudowane wokół blisko stu podziemnych tuneli, które obecnie nadal użytkowane są jako składy, stajnie i piwnice. Kaymaklı różni się o Derinkuyu w układzie i sposobie zabudowy. Tunele są niższe, bardziej kręte i strome. Miasto otwarte zostało dla zwiedzających 1964 roku.
20
Historia Kapadocji to nie tylko świat pogański i chrześcijaństwo, można tu odnaleźć także elementy tradycji islamskiej. Wraz z przybyciem w XI wieku islamu do Anatolii, w Kapadocji osiedliło się wielu znanych myślicieli i scholastyków. W XIV wieku zamieszkał tu muzułmański mistyk i filozof Haci Bektaş-i Veli z Chorasan. Istota filozofii tego mędrca stała się podwaliną pojednania wielu grup tureckich zamieszkujących Anatolię. W założonym w XIII wieku mieście Hacibektaş, położonym 45 kilometrów od Nevşehir, znajduje się muzeum tego o myśliciela. W muzeum można zwiedzić kryptę, w której mistyk został pochowany. Co roku, w okresie od 16 do 18 sierpnia, w mieście odbywają się obchody upamiętniające jego życie.
21
Współcześnie, jedną z atrakcji, z których słynie Kapadocja są loty balonem nad ukształtowanymi przez naturę i ludzi skałami.
Lot balonem zaczyna się zwykle o 4 rano, aby zobaczyć wschód słońca, trwa około 2 - 3 godzin, odbywa się na wysokości nawet 1000 metrów nad ziemią.
22
Ze względu na charakterystyczną, odrealnioną budowę, krajobraz Kapadocji określany jest jako “księżycowy”.
23
Podejrzewa się, że wiele podziemnych miast i kościołów w Kapadocji nie zostało jeszcze odkrytych.
