16 ciekawostek o Żarłaczu białym
Żarłacz biały jest strasznym drapieżnikiem morskim. Jego przerażające szczęki zainspirowały twórców Hollywood i spowodowały narośnięcie wielu mitów wo ...
Długoszpar, zwany także żarłaczem olbrzymim, jest drugą co do wielkości znaną rybą na świecie, po rekinie wielorybim. Długość jego ciała jest imponująca, bo dochodzi do dziesięciu metrów, a waga waha się w granicach czterech, sześciu ton. Ten olbrzym jest jednak niegroźnym rekinem, gdyż odżywia się wyłącznie zooplanktonem. Porusza się niespiesznie, przefiltrowując ogromną paszczą hektolitry morskiej wody.
Ryby chrzęstnoszkieletowe są gromadą kręgowców wodnych, tradycyjnie zaliczanych do ryb właściwych (Pisces), obejmującą chimery, płaszczki i rekiny - łącznie około 1200 gatunków.
Z zapisów kopalnych wynika, że istnienie rekinów datowane jest na ponad 400 mln lat, płaszczki najprawdopodobniej pojawiły się 200 mln lat temu, a chimery około 360 mln lat temu.
Nazywa się go: rekinem olbrzymim, żarłaczem olbrzymim, rekinem gigantycznym oraz rekinem słonecznym ( ze względu na skłonność do wygrzewania się w promieniach słonecznych tuż pod powierzchnią wody).
Wraz z rekinem wielorybim (Rhinocodon typus) i rekinem wielkogębowym (Megachasma pelagios) należy do rekinów planktonożernych.
Jako dorosły osobnik rekin olbrzymi osiąga zwykle długość ciała od 6,70 do 8,80 metra, ale może osiągać nawet 10 metrów i więcej. Największy zanotowany osobnik mierzył 12,27 m długości i został złapany w sieci na śledzie w Zatoce Fundy w Kanadzie w 1851 roku. Waga tej ryby przekraczała 9 ton.
Waga długoszparów wynosi około 5,2 tony.
Stanowi ona około 25% masy jego ciała. Ubarwienie ciała długoszpara jest prawie monochromatyczne - ciemnoszare, szarobrązowe do czarnego, z grzbietem ciemniejszym niż spód. Często na grzbiecie, po bokach ciała, a także pod głową występują jasne lub ciemne plamy.
Spód płetw jest także ciemnoszary, ale u młodocianych osobników płetwy są białe z wyraźnym odgraniczeniem ciemnych obszarów. W bardzo rzadkich wypadkach może wystąpić u długoszpara albinizm.
Długoszpar posiada dwie płetwy grzbietowe, z których pierwsza, o kształcie prawie regularnego trójkąta równoramiennego, jest wyraźnie dłuższa od drugiej. Podstawa pierwszej płetwy grzbietowej znajduje się przed podstawą płetw brzusznych. Druga płetwa grzbietowa znajduje się prawie na przeciwko płetwy odbytowej i jest niemalże równa jej wielkości.
Płetwa ogonowa ma kształt półksiężyca.
Otaczają one jego ciało za głową jak kołnierz i prawie stykają się ze sobą na górze i na dole. Od tych długich szczelin (szpar) właśnie wywodzi się nazwa ryby.
W związku z tym często mylone są z rekinami białymi. Odróżnia je jednak m.in. kształt szczęki, która u długoszpara ma kształt jaskini o szerokości do 1 metra, wyposażonej w 4-9 rzędów zmodyfikowanych zębów umieszczonych w błonie śluzowej, drobnych, stożkowatych w ilości do 3000 sztuk.
Aby zdobyć pożywienie często pływają pod powierzchnią wody z szeroko rozwartym otworem gębowym. Pływają wolno, odfiltrowując z wody plankton, który zostaje uwięziony w jazach skrzeli, a następnie połknięty. Zooplankton, głównie widłonogi, zostaje złapany w pokryte śluzem zęby, spłukany do przełyku, gdy otwór gębowy jest zamknięty.
Długoszpar to jedyny typ rekina filtrującego, który żywi się bez pobierania wody, ale po prostu przepuszczając strumień przez gardło.
Jest on w stanie przefiltrować około 1800 -2000 ton wody na godzinę. Dorosły długoszpar potrzebuje do 500 litrów zooplanktonu dziennie, aby zaspokoić swoje potrzeby żywieniowe.
Czasami dochodzi do nagromadzenia się ponad 100 rekinów. Poruszają się powoli, odfiltrowując plankton z wody, wysuwając płetwę grzbietową z wody, a nawet obracając brzuch. Ryby te pływają z prędkością około 3,7 km/h i nie wykazują tendencji do odpływania od zbliżających się statków.
Pomimo swojej powolności są w stanie wykonać zryw i całkowicie wyskoczyć z wody. Skoki te mogą być próbą pozbycia się pasożytów ze swego ciała (ektopasożyty), wśród których istotne są minogi morskie, które wgryzająsię w skórę rekina, nie penetrując jej.
Długoszpary atakowane są także przez rekina cygarowego (Isistius brasiliensis), który używa zębów do odgryzania kawałków ciała dużych ryb i ssaków morskich.
Wiadomo, że atakowane są przez orki, ale niewiele drapieżników poluje na te rekiny. Istnieją informacje, że żarłacze białe żywią się m.in. padliną długoszparów.
Młode wykluwają się z jaj, które dojrzewają w ciele matki. Zarodki żywią się żółtkiem, nie ma połączenia łożyskowego z matką. Liczba miotów i wielkość noworodków nie jest znana, ale przypuszcza się, że ciąża może u nich trwać od 1 do 3,5 roku.
Samce osiągają dojrzałość płciową przypuszczalnie przy długości 4-5 metrów, co odpowiada wiekowi 12-16 lat. Samice dojrzewają przy długości 8,1-9,8 metra.
Średnia długość życia długoszparów wynosi około 50 lat.
Pozwalają nurkom zbliżać się do nich na bliską odległość. Jednak człowiek stanowi zagrożenie dla długoszparów. Historycznie, gatunek ten uważany był za cenną rybę pokarmową ze względu na swą powolność, brak agresji i obfitość występowania. Kulminacja odłowów tych ryb osiągnęła swój szczyt 100-150 lat temu. Polowano na nie ze względu na tłuszcz wytapiany z wątroby - jeden rekin średni dawał od 300 do 800 litrów tłuszczu, a w niektórych przypadkach nawet ponad 2000 litrów, ponieważ ogromna wątroba długoszpara zawiera do 60% tłuszczu. Polowano na nie przy użyciu harpuna.
Obecnie bardzo zmniejszyło się zapotrzebowanie na tłuszcz długoszparów.
Ze względu na powolny wzrost, długi okres ciąży, niski wskaźnik potomstwa i późną dojrzałość płciową, gatunek ten nie jest w stanie szybko się odbudować, dlatego uznano, że należy otoczyć go ochroną. Gatunek został w 2005 roku umieszczony na Czerwonej Liście Gatunków Zagrożonych. Obecnie klasyfikowany jest jako "wrażliwy".
Ponieważ zdarza się, że rekiny te pływają po powierzchni wody w dużych grupach, czasami jeden za drugim, z uniesionymi płetwami grzbietowymi, widok taki interpretowano jak wąż morski lub inny pływający potwór.
