Geografia

Ciekawostki o Wezuwiuszu

Znaleźliśmy 19 ciekawostek na temat Wezuwiusza

Najbardziej niebezpieczny europejski wulkan

Wezuwiusz swą sławę zyskał dzięki zniszczeniu w 79 roku n.e. Pompejów, Herkulanum i Stabie. Od tamtej pory, mimo przerywanej aktywności, rozpościera nad Neapolem cień grozy.
Wezuwiusz
1
Wysokość Wezuwiusza wynosi obecnie 1 281 metrów, głębokość krateru 230 metrów, a średnica między 550 a 650 metrów.
Jest on stratowulkanem położonym nad Zatoką Neapolitańską, która wychodzi na morze Tyrreńskie – obszar znany z aktywności wulkanicznej. To właśnie na Morzu Tyrreńskim położone są kolejne dwa aktywne wulkany – Strombola i Etna.
2
Jest kompleksem wulkanicznym, w którego skład wchodzi Wezuwiusz i Monte Somma.
To w kalderze Monte Somma, czyli zagłębieniu w szczytowej części wulkanu, wyrósł stożek Wezuwiusza. To właśnie od Monte Somma wziął się termin sommy wulkanicznej - pozostałości kaldery poprzedniego stratowulkanu, w obrębie której wypiętrzył się nowy wulkan, zwykle większy niż kaldera.
3
Jednocześnie jest jedynym aktywnym wulkanem na terytorium Europy kontynentalnej i jednym z trzech aktywnych wulkanów na terenie Włoch.
Pozostałe włoskie wulkany to Stromboli i Etna.
4
Wezuwiusz jest stratowulkanem.
Stratowulkany to góry w kształcie stożka, składające się z wielu warstw lawy i innych materiałów piroklastycznych, które nawarstwiają się jedna na drugą. Podobnie jak klasyczne wulkany stożkowe, stratowulkany również mają strome zbocza.
5
Początek aktywności Wezuwiusza datowany jest na około 25 tysięcy lat temu.
Powstał on w wyniku zderzenia się ze sobą płyt tektonicznych euroazjatyckiej i afrykańskiej. Nasycona wodą płyta afrykańska została zepchnięta w niższe warstwy ziemi, gdzie pod wpływem temperatury woda ta odparowała i spowodowała stopienie skał ziemskiego płaszcza. Skoncentrowana w wyniku tego procesu magma pod wysokim ciśnieniem została wypchnięta w górę, gdzie wydostała się na powierzchnię w najsłabszym miejscu skorupy ziemskiej i utworzyła wulkany wchodzące w skład wulkanicznych łańcuchów na terenie Kampanii.
6
Wezuwiusz jest jednym z najniebezpieczniejszych wulkanów świata.
Do tego grona zaliczają się między innymi Grímsvötn (Islandia), Cotopaxi (Ekwador), Mayon (Filipiny), Popocatépetl (Meksyk) czy Nyiragongo (Demokratyczna Republika Kongo).
7
Ze względu na wielkość możliwej erupcji, w strefie zagrożenia żyje około 600 tysięcy osób a 3 miliony mogą zostać dotknięte skutkami potencjalnej katastrofy.
Krater Wezuwiusza zlokalizowany na stożku Gran Cono oddalony jest od centrum Neapolu jedynie o 15 kilometrów. W samym Neapolu mieszka prawie 960 tysięcy osób, a w pobliżu znajdują się jeszcze: Salerno (140 tyś mieszkańców), Avellino (57 tyś mieszkańców), Aversa (56 tyś mieszkańców) czy Caserta (85 tyś mieszkańców).
8
Formowanie wulkanu rozpoczęło się około 25 tysięcy lat temu. Podczas kolejnych erupcji i wypływów lawy góra powiększała się.
Kolejna potężna eksplozja nastąpiła około 19 tysięcy lat temu i zapoczątkowała cały cykl następujących po sobie co kilkaset do kilku tysięcy lat kataklizmach. 18300 lat temu nastąpiła potężna erupcja o skali 6 indeksu VEI, która utworzyła kalderę Sommy. Kolejne niszczycielskie erupcje następowały 16 tysięcy, 11 tysięcy, 8 tysięcy i 5 tysięcy lat temu.
9
Około 1995 roku p.n.e. nastąpiła tak zwana erupcja Avellino. Była to jedna z pierwszych erupcji Wezuwiusza, która doprowadziła do zagłady ludzkich osad.
Wydarzenie to miało większe rozmiary niż wybuch Wezuwiusza z roku 79 i przyczyniło się do zagłady wielu ludzkich osad z kultury apenińskiej. W skali Indeksu Eksplozywności Wulkanicznej erupcja ta miała wartość 6 podczas gdy erupcja z roku 79 „jedynie” 5. Przedstawiciele kultury apenińskiej zamieszkiwali cały półwysep apeniński a charakteryzowali się budową kolistych domostw na kamiennych fundamentach, pochówkami w jaskiniach i grobach megalitycznych i umiejętnością hodowli zwierząt.
10
Po erupcji Avellino z 1995 roku p.n.e. wulkan przeszedł w stan częstszych choć mniej grożnych erupcji.
Stan ten utrzymywał się aż do roku 217 p.n.e. kiedy to Wezuwiusz znów dał o sobie znać. Podobno od 217 p.n.e. aż do roku 79 n.e. okolica była spokojna a zbocza wulkanu porastały winnice i ogrody. Przez ten błogi okres 295 lat ludzie zapomnieli o ukrytej potędze góry i zapewne dlatego bagatelizowali poprzedzające zagładę Pompejów i Herkulanum trzęsienia ziemi.
11
Obecny stożek Gran Cono powstał podczas erupcji w roku 79.
Zanim nastąpił wybuch, w tym miejscu istniała tylko kaldera Sommy i poprzednie wulkany powstałe na przestrzeni ostatnich tysięcy lat.
12
Nie wiadomo ile dokładnie osób zmarło w wyniku wybuchu z 79 roku, jednak szacuje się, że populacja Pompejów oraz Herkulanum mogła wynosić łącznie 20 tysięcy osób.
Dotychczas podczas badań na terenie obu antycznych miast znaleziono około 1500 osób z czego 1044 na terenie Pompejów.
13
Pomimo dość odległej w czasie katastrofy w Pompejach, do naszych czasów zachowały się zapiski relacji naocznych świadków zagłady.
Relacje te zostały zawarte w listach Pliniusza Młodszego pisanych do Publiusza Korneliusza Tacyta, rzymskiego historyka. W trakcie kataklizmu Pliniusz miał około 17 lat i obserwował wydarzenia wokół wulkanu z odległości około 29 kilometrów, w mieście Misenium. Jego wuj, Pliniusz Starszy wyruszył na ratunek swojego przyjaciela oraz wysłał w kierunku wulkanu flotę ratunkową. Listy Pliniusza, choć pisane 25 lat po erupcji wulkanu dość dobrze opisują informacje zebrane od jego wuja jak i własne spostrzeżenia dokonane „na bezpieczną odległość”.
14
25 godzin – tyle zajęło Wezuwiuszowi zniszczenie Pompejów.
Ludzie, którzy postanowili ewakuować się pierwszego dnia erupcji mieli szansę ocaleć. Tego dnia na Pompeja spadały okruchy materiału piroklastycznego o temperaturze pomiędzy 120 a 140 °C . Wczesnym rankiem drugiego dnia, szara chmura popiołu zaczęła się zapadać. Dwie duże fale uderzyły i zniszczyły Pompeje. Herkulanum i cała jego ludność przestały istnieć. Temperatury fal wylewów piroklastycznych przekraczały już 200 °C co nie dawało nikomu najmniejszych szans na przeżycie.
15
Dokładna data wybuchu z 79 roku nie jest niestety znana.
Dzięki odkryciom zapisków z pompejskich murów odkrytych w październiku 2018 wiadomo, że 17 października 79 r. miasto funkcjonowało jeszcze normalnie.
16
Ostatnia erupcja wulkanu datowana jest pomiędzy 17 a 23 marca 1944 roku. Od tamtej pory Wezuwiusz nie wykazuje aktywności.
Nie oznacza to jednak, że Wezuwiusz nie jest zdolny do ponownych erupcji o katastrofalnych skutkach. Według dotychczasowego wzorca, wielkie eksplozje o mocy 5 do 6 w skali VEI następują co kilka tysięcy lat.
17
Znajduje się na terytorium utworzonego 5 czerwca 1995 roku Parku Narodowego Wezuwiusza.
Na terenie parku ochroną objęte są zarówno lokalne rośliny i zwierzęta jak i stanowiska archeologiczne i formy geologiczne. W obrębie parku narodowego spotkać można około 906 gatunków roślin oraz rozmaite gatunki zwierząt.
18
Obecnie na zboczach wulkanu uprawia się zarówno warzywa i owoce jak i zakłada winnice.
19
Ze szczytu Wezuwiusza rozpościera się piękny widok na zatokę Neapolitańską. Rocznie wulkan i okolice odwiedzane są przez około 2.5 miliona turystów.
Lubisz ciekawostki?

Podobne tematy

14 ciekawostek o Wulkanie Stromboli
14 ciekawostek o Wulkanie Stromboli
Wulkan aktywny od kilku tysięcy lat
Ze względu na swoją nieprzerwaną aktywność sięgającą czasów antycznych, wulkan Stromboli był opisywany już w czasach Imperium Rzymskiego. Często wypus ...
20 ciekawostek o Krakatau
20 ciekawostek o Krakatau
Najgłośniejszy wulkan w dziejach
Wulkan Krakatau znany jest jako jeden z najbardziej śmiercionośnych we współczesnej historii. Erupcja z 1883 roku uważana jest za drugą, najpoważniejs ...
9 ciekawostek o Cotopaxi
9 ciekawostek o Cotopaxi
Jeden z najwyższych aktywnych wulkanów na świecie
Cotopaxi to jeden z najwyższych czynnych wulkanów. Jest stratowulkanem o niemalże idealnym stożku, który dla rdzennej andyjskiej ludności był zawsze p ...
21 ciekawostek o Etnie
21 ciekawostek o Etnie
Jeden z najwyższych czynnych wulkanów w Europie
Etna jest jednym z najbardziej aktywnych wulkanów na świecie i cały czas pozostaje w stanie aktywności - ostatnia erupcja miała miejsce w lutym 2022. ...
12 ciekawostek o wulkanie Paricutin
12 ciekawostek o wulkanie Paricutin
Wulkan na polu kukurydzy
20 lutego 1943 roku meksykański rolnik Dioniso Pulido zaobserwował na swoim polu kukurydzy niewielką szczelinę. Poczuł, że ziemia w jej pobliżu drży i ...
14 ciekawostek o lawie
14 ciekawostek o lawie
Stopiona skała uwolniona z wnętrza Ziemi
Lawa jest to stopiony materiał występujący we wnętrzu ziemi (magma), który wydostał się na powierzchnię. Nie jest ona identyczna z magmą, jej skład je ...
15 ciekawostek o Ojos del Salado
15 ciekawostek o Ojos del Salado
Najwyższy wulkan na świecie
Ojos del Salado to stratowulkan należący do pasma górskiego Andów, położony na granicy Argentyny i Chile. Z wysokością 6891 m n.p.m. zajmuje pozycję n ...
15 ciekawostek o jeziorze Como
15 ciekawostek o jeziorze Como
Najgłębsze jezioro Alp
Starożytni Rzymianie nazywali go Lacus Larius. Było ono popularnym miejscem wypoczynku arystokratów i bogatych ludzi od czasów rzymskich i tak jest p ...

Najnowsze tematy

11 ciekawostek o chlebie
11 ciekawostek o chlebie
Symbol wspólnoty
Chleb - symbol żywności, która od tysięcy lat odgrywa kluczową rolę w życiu człowieka. Od starożytnych cywilizacji po współczesność, chleb był stałym ...
16 ciekawostek o marihuanie
16 ciekawostek o marihuanie
Kontrowersyjna używka
Marihuanę, zwyczajowo nazywaną również konopiami indyjskimi, od dawna otacza aura kontrowersji i fascynacji. Jest to roślina, której historia sięga ty ...
14 ciekawostek o Salem
14 ciekawostek o Salem
Amerykańska stolica grozy
Salem, nazywane "Miastem Czarownic", budzi skojarzenia z tajemnicą, historią i niezwykłymi wydarzeniami. Położone na wschodnim wybrzeżu, w stanie Mass ...
19 ciekawostek o Kirunie
19 ciekawostek o Kirunie
Szwedzkie miasto z lokalną anomalią magnetyczną
Kiruna, miasto zakorzenione w sercu Laponii, stanowi nie tylko ośrodek górniczy, lecz także fascynujące centrum kultury, historii i natury arktycznej. ...
16 ciekawostek o Bali
16 ciekawostek o Bali
Wyjątkowe miejsce na ziemi
Bali to wyspa w archipelagu Indonezji, jedna z najbardziej popularnych wysp w regionie Azji Południowo-Wschodniej. Słynie z bogatej kultury i tradycji ...
9 ciekawostek o żółwiu Jonathanie
9 ciekawostek o żółwiu Jonathanie
Najstarsze znane żyjące zwierzę lądowe
Żółw Jonathan to wyjątkowa postać w krainie zwierzęcych legend. Jego imponujący wiek i niezwykła historia życia uczyniły go jednym z najbardziej znany ...
19 ciekawostek o Aleksandrze Wielkim
19 ciekawostek o Aleksandrze Wielkim
Strategiczny geniusz, którego rządy rozpoczęły epokę hellenistyczną
Aleksander Macedoński, znany także jako Aleksander Wielki, jest jedną z najbardziej fascynujących postaci w historii starożytnej. Uważany za militarne ...
17 ciekawostek o Auguste Rodinie
17 ciekawostek o Auguste Rodinie
Francuski Michał Anioł
Auguste Rodin, jeden z najwybitniejszych rzeźbiarzy XIX wieku, pozostaje jedną z najbardziej wpływowych postaci w historii sztuki. Jego prace, odznacz ...

Podobne tematy