Architektura
Ciekawostki o Krak des Chevaliers
Twierdza rycerzy
Krak des Chevaliers, wspaniała forteca Joannitów, jest jednym z największych, najsłynniejszych i do niedawna najlepiej zachowanych kamiennych zamków na świecie. Położony jest w zachodniej części Syrii, w paśmie gór Dżabal an-Nusajriija, na północny wschód od Trypolisu. Usytuowany na 650-metrowym uskoku skalnym, strzegł niegdyś jedynej drogi z Antiochii do Bejrutu i Morza Śródziemnego. Do wybuchu wojny domowej w Syrii był jednym z głównych obiektów turystycznych tego regionu, wpisanym na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Podczas toczących się tam od 2011 roku działań wojennych, zamek został zbombardowany i uszkodzony. Obecnie figuruje na liście Dziedzictwa Zagrożonego.
1
Nazwa Krak des Chevaliers oznacza "twierdzę rycerzy". Kiedyś zamek nosił nazwę arabską Hisn al-Akrad - '"twierdza Kurdów", a dziś Qal at al-Hisn - "cytadela twierdzy".
2
Przed rozpoczęciem krucjat krzyżowych wznosił się tutaj zamek muzułmański, zbudowany w 1031 roku dla emira Aleppo. Była to strażnica zajmowana przez wojskową kolonię Kurdów, Hosn Al Akrad, czyli twierdza Kurdów. Był to prawdopodobnie niewiele znaczący wówczas fort, strzegący ważnego szlaku.
3
W 1096 roku z Europy Zachodniej wyruszyła pierwsza ekspedycja zbrojna (w sumie było ich siedem), określana mianem wyprawy krzyżowej. Wyprawy krzyżowe były odpowiedzią na wezwanie papieża Urbana II, a ich celem było oswobodzenie Jerozolimy i Grobu Pańskiego z rąk muzułmanów, a także zabezpieczenie podróżujących do Ziemi Świętej, pielgrzymujących chrześcijan.
4
Krzyżowcy, podróżując przez Azję Mniejszą, plądrowali i niszczyli miasta, mordowali niewiernych, zajmowali istniejące już na tych terenach warownie, tworzyli systemy umocnień. W ten sposób powstały potężne zamki-warownie: Kerak i Szobak w Jordanii, Nimrud nieopodal Wzgórz Golan, Belvior w Galilei, twierdza w Zatoce Akaba, Krak de Chevaliers.
5
Krak des Chevaliers, wówczas mała forteca Kurdów, był szczególnie pożądanym dla krzyżowców miejscem, ze względu na jego strategiczne położenie. Posiadanie go dawało im panowanie w południowej części Morza Martwego i na wschodnim szlaku pustynnym.
6
Twierdza została zdobyta w 1099 roku przez wojska Rajmunda, hrabiego Tuluzy, człowieka bardzo religijnego, który zawsze chciał umrzeć w Ziemi Świętej. Gdy papież wezwał do zorganizowania krucjaty, on jako pierwszy przyjął wezwanie i na czele dużej kompanii pomaszerował w kierunku Konstantynopola, gdzie dołączył do pozostałych krzyżowców. Ponieważ był człowiekiem bardzo majętnym i charyzmatycznym, szybko stał się głównym przywódcą wyprawy.
7
Gdy krzyżowcy pomaszerowali na Jerozolimę, zamek został opuszczony. Zdobył go ponownie w 1110 roku Tankred, bratanek jednego z przywódców pierwszej wyprawy krzyżowej, księcia Antiochii, a w 1142 roku Rajmund II, hrabia Trypolisu oddał go Zakonowi Szpitalników.
8
Szpitalnicy (Suwerenny Rycerski Zakon Szpitalników Świętego Jana z Jerozolimy, z Rodos i z Malty) rozbudowali zamek i jego umocnienia. Zamek rozbudowano w stylu gotyckim. W centralnej części twierdzy o wymiarach 110 na 60 m zbudowany został kościół, sala rycerska i kilka wież.
9
Joannici zarządzali twierdzą przez 150 lat, zmagając się z trzęsieniami ziemi i atakami muzułmanów. Stworzyli oni na Bliskim Wschodzie twierdzę o europejskim charakterze i architekturze, która na zajmowanej powierzchni trzech hektarów mogła pomieścić około 4000 ludzi i tyleż koni.
10
Twierdza Krak des Chevaliers narażana była na ciągły atak i oblężenie przez muzułmanów. W 1271 roku, po dwumiesięcznym oblężeniu, twierdza z 200 rycerzami poddała się wojskom mameluckiego sułtana Bajbarsa. Bajbars dokonał tego prawdopodobnie podstępem, pisząc list do dowódcy garnizonu jako hrabia Trypolisu, w którym informował o niemożności udzielenia wsparcia militarnego. Po odczytaniu listu załoga się poddała. Sułtan przyjął kapitulację załogi. Rycerzom pozwolono odejść pod warunkiem, że każdy wróci do swego kraju.
11
Gdy w 1291 roku krzyżowcy opuścili Bliski Wschód, twierdza Krak des Chevaliers straciła swoje militarne znaczenie. Twierdza podzieliła los niemal wszystkich fortec. Zmieniły się techniki wojenne i strategie, systemy fortyfikacji stały się bezużyteczne, zwłaszcza że Krak nie znajdował się w obrębie miasta, gdzie mógłby pełnić rolę cytadeli wojskowej. Wewnątrz zamku zamieszkała cała osada muzułmańska. Wielkie sale podzielono na małe pomieszczenia, małe domki, w których zamieszkali okoliczni biedacy. Znajdował się tam meczet, łaźnie i inne konieczne do życia pomieszczenia.
12
W 1934 roku z inicjatywy władz francuskich rozpoczęto renowację zamku. Zamieszkującą zamek ludność przesiedlono do osiedla na stoku wielkiej góry zamkowej o nazwie Hosn.
13
Krak des Chevaliers wzniesiony jest na szczycie bazaltowej góry, wysoko ponad bezleśną okolicą, dzięki czemu widoczny jest z daleka. Zajmuje obszar około 3 ha, formą przypomina nieregularny trapez o wymiarach 240 m na 170 m.
14
Na zamek składają się dwie linie potężnych murów z trzynastoma wieżami i basztami, różnej wysokości i kształtu oraz właściwa siedziba rycerzy. Twierdzę otacza sucha fosa, a niegdyś zwodzony most prowadził do jedynej bramy.
15
Mury zewnętrzne z ich wewnętrznym pasem łączy pochyła kamienna rampa w formie korytarza, a umieszczone w nim liczne otwory zapewniają wentylację i naturalne oświetlenie. W międzymurzu była głęboka fosa, która teraz jest zasypana i tylko częściowo wypełniona wodą.
16
Pomieszczenia górnego i dolnego zamku były różne, były tam latryny, łaźnie, koszary, ale także efektowne, zdobione sale zebrań i sądu. Na uwagę zasługuje wysoka na 10 m, szeroka na 8 i długa na 20 sala wyposażona w piec grzewczy i służąca jako centrum garnizonowego życia. Jedna z wież była rezydencją Wielkiego Mistrza. Są tarasy i dziedzińce oraz mnóstwo niewielkich pomieszczeń o niewiadomym przeznaczeniu.
17
Krak des Chevaliers był twierdzą nie do zdobycia. Jednak wydarzenia związane z wojną domową w Syrii spowodowały, że twierdza uległa zniszczeniu, a syryjski reżim zdobył dawną twierdzę Joannitów, która długi czas była bastionem rebeliantów.
