Geografia

Ciekawostki o Ojcowskim Parku Narodowym

Najmniejszy z polskich parków narodowych

Ojcowski Park Narodowy powstał jako szósty park narodowy w Polsce w 1956 roku. Od sześćdziesięciu pięciu lat unikatowa przyroda Doliny Prądnika jest prawnie chroniona i cieszy odwiedzających te strony turystów nie tylko z Małopolski. Nazywany "Polską Szwajcarią" stanowi bajkową krainę pełną wapiennych ostańców, jaskiń, skalnych bram i dolin, których historia powstania przekazywana jest przez kolejne pokolenia w formie ludowych podań.

1.Ojcowski Park Narodowy znajduje się w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim.

Położony jest w czterech gminach: Skała, Jerzmanowice-Przeginia, Wielka Wieś i Sułoszowa. Leży około 16 km od Krakowa.

2.Jego powierzchnia wynosi 21,46 km2.

Jest najmniejszym parkiem narodowym w Polsce.

3.Geograficznie leży w południowej części Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, na Wyżynie Olkuskiej.

Swym zasięgiem obejmuje środkową część Doliny Prądnika i część Doliny Sąspowskiej z przylegającymi do niej częściami wierzchowiny jurajskiej.

4.Dolina Prądnika biegnie przez całą długość Ojcowskiego Parku Narodowego.

Jej powierzchnia wynosi 2146 ha, rozpoczyna się w okolicach Sołuszowej, gdzie znajdują się źródła Prądnika. Dolina zbudowana jest głównie z wapieni z okresu górnej jury i kredy (150 mln lat), których grubość dochodzi do 200 m.

5.Ojcowski Park Narodowy został utworzony w 1956 roku.

Powstał na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów z 14 stycznia 1956 roku, jako szósty park narodowy w Polsce. W 1981 roku utworzono wokół niego strefę ochronną, którą tworzył Zespół Jurajskich Parków Krajobrazowych. W 2009 roku zespół ten (wraz Zespołem Parków Krajobrazowych Podgórza i Popradzkim Parkiem Krajobrazowym) przekształcono w Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Małopolskiego.

6.Pierwsze badania naukowe dotyczące przyrody Doliny Prądnika prowadzono już w XIX wieku.

W zbudowanej głównie z wapienia (w niektórych miejscach pokrytego warstwą lessu o miąższości do 8 m) dobrze rozwinęły się zjawiska krasowe. Powstały liczne jaskinie (około 500), wąwozy i jary z wywierzyskami, bramy skalne, iglice i ostańce. Badania naukowe prowadzone wówczas doprowadziły do odkrycia wielu interesujących gatunków rośli i zwierząt. Dokonano też eksploracji wielu jaskiń. O terenach tych zaczęto mówić, powstawały reportaże, ludzie zaczęli odwiedzać dolinę, stała się ona też natchnieniem wielu artystów - malarzy i poetów. Zaczęto brać pod uwagę objęcie ochroną tego zakątka zwanego "Polską Szwajcarią".

7.W tamtym okresie lasy wokół Ojcowa intensywnie eksploatowane były przez wrocławskich kupców.

Wycinano całe drzewostany (wycięto drzewa pokrywające wierzchowinę jurajską w rejonie Smardzowic, Woli Kalinowskiej i Sąspowa), rozkopywano jaskinie w celu wydobycia nagromadzonego w nich guana ( największe straty poniosły jaskinie Koziarnia i Nietoperzowa, w których eksploatację namulisk prowadził w latach 1877-78 Górnośląski Urząd Górniczy pod kierunkiem O. Grubego), odłamywano skalne nacieki.

8.Zaczęto głośno mówić o konieczności ochrony tych terenów.

Ukazywały się artykuły prasowe, a niektórzy ziemianie i przedsiębiorcy wykupywali tam tereny aby w ten sposób chronić ich zasoby przyrodnicze. Duże zasługi w tym zakresie położył Jan Zawisza - archeolog amator, a później Ludwik Józef Krasiński (hrabia, ekonomista, przemysłowiec, właściciel m.in. majątku ziemskiego Ojców). Założona z inicjatywy Adolfa Dygasińskiego (powieściopisarz, publicysta, przedstawiciel naturalizmu w literaturze polskiej) spółka akcyjna wykupiła zamek w Pieskowej Skale wraz z otaczającym go lasem i skałami. Pod koniec XIX wieku, z inicjatywy Stanisława Jana Czarnowskiego, w Ojcowie założono muzeum regionalne, które pełniło dydaktyczną funkcję w zakresie ochrony przyrody Doliny Prądnika.

9.Projekt utworzenia rezerwatu przyrody w Dolinie Prądnika i Sąspowskiej powstał w 1924 roku pod kierunkiem botanika, profesora Władysława Szafera (prof. UJ, dyr. krakowskiego Ogrodu Botanicznego).

Z jego inicjatywy opracowano pierwszą monografię przyrodniczą Doliny Prądnika i Doliny Sąspowskiej, zaprojektowano też pierwszy rezerwat przyrody. Nie udało się jednak zrealizować tego projektu przed II wojną światową.

10.Po zakończeniu wojny wznowiono starania o utworzenie rezerwatu.

Plany te zaczęto realizować w 1953 roku, by w 1956 roku powołać Ojcowski Park Narodowy. Początkowo miał on powierzchnię 1570, 59 ha.

Kolejne ciekawostki
(jeszcze 17)

Znaleźliśmy 27 ciekawostek na temat Ojcowskiego Parku Narodowego