Jeden gatunek zamieszkuje Nową Gwineę, dwa gatunki spotykane są w Ameryce Północnej (dzierzba karłowata i dzierzba północna). Dzierzby nie występują w Ameryce Południowej i Australii.
W Polsce gniazdują obecnie trzy gatunki dzierzb: gąsiorek, srokosz i czarnoczelna. Do niedawna gniazdowała też dzierzba rudogłowa. Wyjątkowo przylatują: dzierzba pustynna i śródziemnomorska.
Kilka gatunków zamieszkuje lasy i rzadko spotykane są w siedliskach otwartych. Niektóre gatunki rozmnażają się latem w północnych szerokościach geograficznych, a następnie migrują do cieplejszych siedlisk.
Większość gatunków ma od 16 do 25 cm długości, jedynie rodzaj Corvinella z bardzo wydłużonymi piórami ogonowymi może osiągać do 50 cm długości.
Ich dzioby są mocne, zagięte na końcu haczykowato, jak u ptaków drapieżnych, co odzwierciedla ich naturę mięsożercy. Dziób zakończony jest ostrym wyrostkiem, tzw. "ząbkiem". Mają krótkie, zaokrąglone skrzydła i schodkowany ogon. Głos, który wydają jest przenikliwy.
Ptaki te odżywiają się gryzoniami, ptakami, gadami, płazami, a także dużymi owadami. Potrafią upolować na przykład kosa, czy młodego szczura.
Dzierzba czarnoczelna (Lanius minor) spotykana jest we wschodniej części kraju, jednak ostatni potwierdzony lęg na terenie Polski miał miejsce w 2010 roku. Dawniej był to ptak dość rozpowszechniony, w XIX wieku zamieszkiwał większość niżowej części ziem polskich, jednak od początku XX wieku nastąpił regres populacji.
Jeszcze w latach 80. XX w. populację szacowano na około 100 par, to w latach 2008-2012 już tylko na zaledwie 1-3 par.
Na głowie posiada szeroką czarną maskę, która u dorosłych osobników zajmuje czoło (u dzierzby srokosz występuje tylko czarny pasek oczny z białym obramowaniem od góry, przechodzący na czoło). Ciało i głowa są barwy szaroniebieskiej.
Na skrzydle widoczne jest białe lusterko, a na ogonie białe obszary. Jest mniejsza od srokosza, ale śpiewa głośniej niż on. Ofiary wabi różnymi skrzeczącymi dźwiękami, podobnie jak sroki, wydając je w podrygującym locie oraz zawisając w powietrzu.
Gniazdo buduje w koronie wysokiego drzewa (zwykle około 10 m nad ziemią), w rozwidleniu konarów, blisko pnia, często na topolach lub drzewach owocowych.
Charakterystycznymi elementami gniazda tego ptaka, oprócz korzeni, gałązek, grubych źdźbeł trawy, piór, są wplecione w jego środkową część liczne duże, zielone rośliny.
Jest wielkości wróbla lub kosa, od którego ma smuklejsza sylwetkę. Występuje u niego wyraźny dymorfizm płciowy. Samiec posiada czarną maskę wokół oczu.
Najliczniej występuje na Pomorzu Zachodnim i w Dolinie Dolnej Odry, choć spotkać go można w całym kraju. Jego środowiskiem są nasłonecznione, otwarte, suche tereny z ciernistymi krzewami, a także wrzosowiska, torfowiska oraz wszelkie zarośla.
Zawsze siadają nieruchomo w pozycji wyprostowanej. Są trudne do obserwacji. Często przesiadują na drutach, słupach lub wierzchołkach krzaków, skąd wypatrują zdobyczy. Zdenerwowany ptak kręci i uderza ogonem.
Samiec często naśladuje głosy innych ptaków, często gęsi, skąd wzięła się nazwa gatunkowa tej dzierzby.
W porównaniu do swoich niewielkich rozmiarów, gąsiorki mogą chwytać zaskakująco duże zdobycze - potrafią upolować na przykład żabę.
Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową, a na Czerwonej liście ptaków Polski został sklasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski (podobnie jak srokosz).
Srokosze spotykane są na terenie całego kraju. Preferują obszary rolnicze z połaciami rdzennej roślinności. Pod względem upierzenia nie występuje u nich dymorfizm płciowy. Typowym zawołaniem srokosza jest niski, przeciągły gwizd.
Podstawą diety srokosza są norniki i owady. Gdy w pożywieniu brakuje norników, zastępują je wtedy innymi ssakami lub ptakami (mysikróliki, sikory, świergotki, trznadle, wróble, skowronki i zięby), rzadziej są to ptaki dorównujące masą samemu srokoszowi, jak np. drozdy. W przeciwieństwie do gąsiorków srokosze nie zjadają piskląt.