Geografia

Ciekawostki o Krakatau

Znaleźliśmy 20 ciekawostek na temat Krakatau

Najgłośniejszy wulkan w dziejach

Wulkan Krakatau znany jest jako jeden z najbardziej śmiercionośnych we współczesnej historii. Erupcja z 1883 roku uważana jest za drugą, najpoważniejszą erupcję na świecie.

Indonezja, jako obszar, na którym znajduje się największa na Ziemi ilość aktywnych wulkanów, stanowi miejsce, gdzie do tego typu zdarzeń może dojść w każdej chwili. Zwłaszcza, gdy Kratakau swoje moce "przekazał" nowemu, niezwykle aktywnemu, jednemu z najbardziej niebezpiecznych obecnie wulkanów, "Dziecku Kratakau".

Krakatau
1
Krakatau to wulkaniczna wyspa w Indonezji, która jest aktywnym wulkanem.

Znajduje się w Cieśninie Sundajskiej, pomiędzy Sumatrą a Jawą. 

2
Indonezja jest największym skupiskiem wulkanów na świecie.

Znajduje się tam 17% (ponad 130) wszystkich czynnych wulkanów. Ta duża liczba wulkanów wynika z położenia geograficznego tego kraju. Archipelag tworzący Indonezję rozpoczyna się na północy Sumatry i ciągnie przez 4700 kilometrów na południe. Powstał on w wyniku ścierania się dwóch gigantycznych płyt tektonicznych: indoaustralijskiej i birmańskiej.

Tworząca dno oceanu płyta indoaustralijska spotyka się tu z kontynentalną płytą birmańską. Cięższa płyta oceaniczna wsuwa się pod lżejszą kontynentalną i gdy płyty te zderzają się, jedna spycha drugą w głąb Ziemi - jest to proces subdukcji.


3
Indonezyjskie wulkany znajdują się w strefie subdukcji.

Gdy skorupa ziemska zostaje zepchnięta w głąb Ziemi, skały roztapiają się i część z nich, przez szczeliny i pęknięcia Ziemi wydostaje się na zewnątrz w postaci lawy.

Dodatkowo, między Sumatrą a Jawą strefa subdukcji zmienia kierunek. W miejscu jej zagięcia powstają olbrzymie naprężenia. W ich efekcie tworzą się potężne szczeliny, przez które magma wydostaje się na powierzchnię potężnym strumieniem, powodując gigantyczne erupcje. Właśnie takie szczeliny znajdowały się w rejonie wulkanu Kratakau.

4
O wielowiekowej aktywności Krakatau donoszą historyczne zapiski.

Wulkan ten powstał dwa miliony lat temu i od zawsze wykazywał dużą aktywność. Już w III wieku naszej ery Chińczycy opisywali jego gwałtowną erupcję. Jego wybuch około 416 roku spowodował zapadnięcie się pierwotnego wulkanu, w wyniku czego powstała rozległa kaldera (wielkie zagłębienie w szczytowej części wulkanu) o długości 7 kilometrów. 

Inne źródła podają, że wydarzenie to mogło mieć miejsce w 535 roku i mogło być przyczyną obserwowanego wówczas globalnego ochłodzenia w latach 535-536.


5
Niegdyś wulkan Krakatau znany był pod nazwą "Ognista Góra".

Było to w okresie panowania na Jawie dynastii Saliendra. W okresie tym występowały mniejsze erupcje, w wyniku których wulkan pojawił się ponownie. Małe erupcje zmniejszały ciśnienie wewnątrz skorupy ziemskiej, które tworzył się w wyniku przebiegających tam procesów geologicznych.

6
Z czasem gęsta lawa zaczopowała krater i przewód wulkaniczny.

Uniemożliwiło to wydostawanie się gazów i magmy z wnętrza Ziemi. Erupcje ustały i tylko trzeba było czasu, aby wulkan eksplodował ze zwielokrotnioną mocą.

Pierwsze niepokojące symptomy w postaci wstrząsów odczuwanych na lądzie, w odległości około 40 km od Kratakau, zaczęły ujawniać się w maju 1883 roku. Już wtedy wysokie ciśnienie narastające od dawna głęboko pod ziemią rozerwało skorupę ziemską pod Krakatau. Przeciskająca się w stronę powierzchni magma wywołała silny wstrząs.

Latarnik na znajdującej się na Jawie latarni "First Point" zaobserwował nagłe uspokojenie się wód w Zatoce Sundajskiej - był to pierwszy udokumentowany sygnał ostrzegający przed erupcją wulkanu.

7
Do najpotężniejszej erupcji w dziejach doszło 27 sierpnia 1883 roku.

Jedenaście dni po pierwszych wstrząsach, nastąpiła pierwsza erupcja, której świadkami byli  marynarze kilku statków znajdujących się w Cieśninie Sundajskiej. Na Krakatau udała się ekspedycja z Batavii z inżynierem górniczym Schurmanem na czele i stwierdziła powiększenie kaldery do rozmiaru 0,8 km i pokrycie jej zastygłą lawą. Pośrodku kaldery widniała 46-metrowa dziura, z której wydostawała się para.

Popiół, para wodna oraz gazy wydobywały się z kilkunastu ujść, które utworzyły się w obrębie wulkanu, stale w ciągu następnych trzech miesięcy.

27 sierpnia 1883 roku doszło do jednej z największych erupcji wulkanu, trwającej kilkanaście godzin i jednocześnie jednej z największych klęsk żywiołowych w historii ludzkości.

8
Huk z eksplodującego wulkanu słyszany był w odległości ponad 160 kilometrów od wulkanu.

Kapitan brytyjskiego statku "Medea" przepływającego 26 sierpnia w odległości około 75 km od Kratakau zaobserwował, że słup pary i popiołu uwalniających się z wulkanu miał wysokość około 24 kilometrów. Na zachodnim wybrzeżu Jawy zapadła całkowita ciemność Widoczne były wyładowania atmosferyczne, w powietrzu unosił się silny odór siarki, a na pokład statku spadały bryły gorącego pumeksu. 

Mieszkańców okolicznych wysp ogarnęła panika. Z nieba zaczął padać błotny deszcz.

9
Pierwsza potężna eksplozja Kratakau wygenerowała fale tsunami.

W jej wyniku zniknęło pod wodą kilka miast, m.in. Ketimbang na Sumatrze, czy Anjer na Jawie, gdzie fale morskie wyrwały z fundamentów latarnię morską (olbrzymie fale uderzyły w nią ważącym około 600 ton fragmentem rafy koralowej). W wyniku kolejnych (odnotowano cztery), potężne tsunami (fale osiągały wysokość 37 metrów  i mknęły z prędkością 100 km/h) w sumie zniszczyło 165 miast, a 132 zostały poważnie uszkodzone.

10
Tsunami uśmierciło 35 000 osób.

Największa fala, która stanowiła apogeum destrukcji, na wyspie Sebesi oddalonej od Kratakau o 13 kilometrów, zmiotła ją z powierzchni. Nie ocalał nikt z populacji 3 000 osób.

11
Bilans erupcji Kratakau był przerażający.

W sumie zabitych zostało 36 417 osób, a tysiące rannych. Zniszczonych zostało 165 przybrzeżnych miejscowości, a 132 uszkodzone. Cztery fale tsunami zabiły 35 000 osób. 

Jeszcze kilka miesięcy po erupcji Kratakau morze wyrzucało na tratwach z pumeksu ludzkie szczątki.

12
Ta gigantyczna erupcja trwając kilkanaście godzin, wyrzuciła do atmosfery 25 kilometrów sześciennych materiału skalnego.

 Chmura popiołu wznosiła się na wysokość 27 kilometrów, a w promieniu co najmniej 16 kilometrów od miejsca erupcji padał błotnisty deszcz i kawałki pumeksu. Na zachodnim wybrzeżu Jawy zapadły ciemności i wszędzie było czuć odór siarki.

13
Huk erupcji Kratakau w 1883 roku był najgłośniejszym hałasem w historii.

160 kilometrów od epicentrum wynosił 180 decybeli (granica bólu odczuwanego przez człowieka wynosi 130 decybeli). Hałas ten słyszany był na 10% powierzchni Ziemi, m.in. w Australii w mieście Perth (3500 km od miejsca erupcji) i na wyspie Rodrigues (wyspa na Oceanie Indyjskim, 4800 km od miejsca erupcji).

14
Siła eksplozji tego wulkanu wynosiła 200 megaton trotylu.

Jest to trzynaście razy więcej niż bomby w Hiroszimie.

15
Erupcyjna fala uderzeniowa, którą wytworzyła eksplozja, okrążyła Ziemię siedem razy.

Fale tsunami były tak potężne, że potrafiły one przenieść z dna morza w głąb lądu głazy o masie 600 ton.

16
Wyrzucony podczas erupcji wulkanu materiał skalny tylko w dwóch trzecich opadł w pobliżu wyspy.

Reszta rozproszyła się w atmosferze. Efektem tego, przez wiele miesięcy po katastrofie, w Londynie, Tokio, Nowym Jorku można było oglądać krwistoczerwone zachody słońca.

17
Czerwone zachody słońca wywołane erupcją Krakatau mogły stać się inspiracją dla Edwarda Muncha.

Munch namalował swoje dzieło dziesięć lat później. Tłem jego obrazu jest krwistoczerwone niebo, dlatego przypuszczano, że mógł się inspirować wydarzeniami związanymi z Kratakau. Nie jest to wykluczone, aczkolwiek taki kolor nieba jest charakterystyczny dla szerokości geograficznych, na których znajduje się Norwegia. Nie ulega jednak wątpliwości, że obraz wyraża ogromne przerażenie i strach, jest symbolem cierpienia, dlatego skojarzenie z sytuacją w Indonezji w 1883 roku jest jak najbardziej możliwe.

18
Materiał skalny w atmosferze spowodował także obniżenie temperatury globalnej o około 1,2 °C.

Temperatura unormowała się dopiero około pięciu lat później.

19
Po erupcji w 1883 roku wulkan Krakatau przeszedł w stan uśpienia.

Nie zakończył on swojej wulkanicznej aktywności. W 1927 roku z morza wyłoniła się nowa wulkaniczna wyspa, którą nazwano Anak Kratakau, co oznacza "Dziecko Kratakau". Jest to najmłodszy i jednocześnie najszybciej rosnący wulkan na Ziemi, wykazujący dużą aktywność sejsmiczną.

Anak Kratakau ma obecnie 320 metrów wysokości i rośnie około 5 metrów na rok. W odległości około 10 kilometrów od niego żyje około milion ludzi. 

20
Anak Kratakau wybuchł 22 grudnia 2018 roku.

Wybuch spowodował zapadnięcie się dużej części wulkanu, powodując tsunami. Tym razem znowu bilans był tragiczny. Zginęło 437 osób, a obrażenia poniosło ponad 14 tysięcy.

10 kwietnia 2020 roku znowu eksplodował, a huk słyszany był w odległości 150 kilometrów, w stolicy Indonezji Dżakarcie.

Lubisz ciekawostki?

Podobne tematy

11 ciekawostek o Parku Narodowym Komodo
11 ciekawostek o Parku Narodowym Komodo
Jeden z nowych siedmiu cudów świata
Park Narodowy Komodo (Taman Nasional Komodo) to położony w Indonezji obszar chroniony. Jest jednym z pięćdziesięciu parków narodowych tego kraju, znaj ...
14 ciekawostek o waranie z Komodo
14 ciekawostek o waranie z Komodo
Największa jaszczurka na świecie
Waran z Komodo to duży gatunek gada z rodziny waranowatych, który jest endemitem na indonezyjskich Małych Wyspach Sundajskich. Jest to jedyny współcze ...
16 ciekawostek o Bali
16 ciekawostek o Bali
Wyjątkowe miejsce na ziemi
Bali to wyspa w archipelagu Indonezji, jedna z najbardziej popularnych wysp w regionie Azji Południowo-Wschodniej. Słynie z bogatej kultury i tradycji ...
28 ciekawostek o Wyspie Wielkanocnej
28 ciekawostek o Wyspie Wielkanocnej
Rapa Nui
Wyspa Wielkanocna (Rapa Nui) to zakątek i specjalne terytorium Chile na Pacyfiku, będące jednym z najbardziej odległych zamieszkanych miejsc na świeci ...
16 ciekawostek o Hawajach
16 ciekawostek o Hawajach
Wulkaniczny raj
Ten malowniczy archipelag położony pośrodku Pacyfiku w całości zawdzięcza swoje powstanie erupcjom wulkanicznym. Na bogatej w składniki odżywcze wulka ...
19 ciekawostek o Nan Madol
19 ciekawostek o Nan Madol
Wenecja Pacyfiku
Nan Madol to średniowieczne miasto znajdujące się na jednej z wysp Archipelagu Mikronezji, na Oceanie Spokojnym. Ten relikt odległej historii nie ma ...
24 ciekawostki o Filipinach
24 ciekawostki o Filipinach
Obszar o jednej z największych bioróżnorodności na świecie
Filipiny, archipelag skrywający w swoim objęciu niezliczone wyspy, stanowiące swoistą perłę Azji Południowo-Wschodniej, urzekają swoją niezwykłą różno ...
14 ciekawostek o Wulkanie Stromboli
14 ciekawostek o Wulkanie Stromboli
Wulkan aktywny od kilku tysięcy lat
Ze względu na swoją nieprzerwaną aktywność sięgającą czasów antycznych, wulkan Stromboli był opisywany już w czasach Imperium Rzymskiego. Często wypus ...

Najnowsze tematy

11 ciekawostek o chlebie
11 ciekawostek o chlebie
Symbol wspólnoty
Chleb - symbol żywności, która od tysięcy lat odgrywa kluczową rolę w życiu człowieka. Od starożytnych cywilizacji po współczesność, chleb był stałym ...
16 ciekawostek o marihuanie
16 ciekawostek o marihuanie
Kontrowersyjna używka
Marihuanę, zwyczajowo nazywaną również konopiami indyjskimi, od dawna otacza aura kontrowersji i fascynacji. Jest to roślina, której historia sięga ty ...
14 ciekawostek o Salem
14 ciekawostek o Salem
Amerykańska stolica grozy
Salem, nazywane "Miastem Czarownic", budzi skojarzenia z tajemnicą, historią i niezwykłymi wydarzeniami. Położone na wschodnim wybrzeżu, w stanie Mass ...
19 ciekawostek o Kirunie
19 ciekawostek o Kirunie
Szwedzkie miasto z lokalną anomalią magnetyczną
Kiruna, miasto zakorzenione w sercu Laponii, stanowi nie tylko ośrodek górniczy, lecz także fascynujące centrum kultury, historii i natury arktycznej. ...
16 ciekawostek o Bali
16 ciekawostek o Bali
Wyjątkowe miejsce na ziemi
Bali to wyspa w archipelagu Indonezji, jedna z najbardziej popularnych wysp w regionie Azji Południowo-Wschodniej. Słynie z bogatej kultury i tradycji ...
9 ciekawostek o żółwiu Jonathanie
9 ciekawostek o żółwiu Jonathanie
Najstarsze znane żyjące zwierzę lądowe
Żółw Jonathan to wyjątkowa postać w krainie zwierzęcych legend. Jego imponujący wiek i niezwykła historia życia uczyniły go jednym z najbardziej znany ...
19 ciekawostek o Aleksandrze Wielkim
19 ciekawostek o Aleksandrze Wielkim
Strategiczny geniusz, którego rządy rozpoczęły epokę hellenistyczną
Aleksander Macedoński, znany także jako Aleksander Wielki, jest jedną z najbardziej fascynujących postaci w historii starożytnej. Uważany za militarne ...
17 ciekawostek o Auguste Rodinie
17 ciekawostek o Auguste Rodinie
Francuski Michał Anioł
Auguste Rodin, jeden z najwybitniejszych rzeźbiarzy XIX wieku, pozostaje jedną z najbardziej wpływowych postaci w historii sztuki. Jego prace, odznacz ...

Podobne tematy