20 ciekawostek o tytoniu
Znany od tysięcy lat jest chyba najbardziej rozpowszechnioną używką na świecie. Chociaż negatywne skutki jego stosowania zostały już dawno poznane, od ...
Marihuanę, zwyczajowo nazywaną również konopiami indyjskimi, od dawna otacza aura kontrowersji i fascynacji. Jest to roślina, której historia sięga tysięcy lat, a jej wpływ na kulturę, medycynę i społeczeństwo jest znaczący. Marihuana ma bogatą historię używania w różnych kulturach na całym świecie. Już starożytni ludzie w Azji, Afryce i Ameryce Południowej wykorzystywali ją zarówno w celach medycznych, jak i religijnych.
Współcześnie marihuana stała się tematem debat o jej pochodzeniu i ewolucji, a także wpływie na rozwój społeczeństw. W ostatnich latach coraz więcej badań naukowych koncentruje się na potencjalnych korzyściach medycznych marihuany. Związki chemiczne w niej zawarte, takie jak THC i CBD, wykazują właściwości lecznicze, dzięki czemu stosowana jest w leczeniu różnych schorzeń.
Legalność marihuany wzbudza wiele kontrowersji na całym świecie. W niektórych krajach jest ona legalna na potrzeby medyczne i rekreacyjne, czy wyłącznie medyczne, podczas gdy w innych nadal uznawana jest za substancję nielegalną. Rozwój badań naukowych, zmieniające się regulacje prawne i rosnące zainteresowanie społeczne sprawiają, że przyszłość marihuany jest tematem wielu spekulacji. Coraz więcej krajów legalizuje marihuanę na potrzeby medyczne czy rekreacyjne, co może zmienić sposób w jaki społeczeństwo postrzega i wykorzystuje tę roślinę. Niemniej marihuana pozostaje tematem, który wciąż budzi duże emocje i wymaga dogłębnej analizy.
Konopie (Cannabis) są roślinami należącymi do rodziny konopiowatych (Cannabaceae), do której, według powszechnego poglądu botaników, należy tylko jeden gatunek - Cannabis sativa. Część botaników jednak wydziela w obrębie rodzaju kilka gatunków. I tak w 1783 roku w "Encyclopedique de botanique" wyróżniono po raz pierwszy gatunek konopi indyjskich. Gatunek został opisany przez Jeana Baptiste Pierre Antoine de Monet de Lamarcka.
Wśród konopi są rośliny uprawiane na nasiona i włókna w Europie, Azji Mniejszej, Azji środkowej i należą one do Cannabis sativum. Rośliny należące do Cannabis indica uprawiane są na nasiona i włókna w Azji wschodniej, jako narkotyk, w Azji południowej, Afryce i Ameryce Łacińskiej. Rosną także jako rośliny dzikie w Nepalu i Indiach.
Produkuje się z nich włókno konopne, nasiona, z których tłoczony jest olej konopny, liście wykorzystywane są jako warzywo, pozyskuje się z nich też sok. Stosuje się je też w celach medycznych lub jako rekreacyjny narkotyk.
Rośliny konopi indyjskich wytwarzają dużą liczbę substancji chemicznych w celu obrony przed szkodnikami. Jednymi z nich są kannabinoidy, które po spożyciu wywołują skutki psychiczne i fizyczne.
Jej głównym psychoaktywnym składnikiem jest tetrahydrokannabinol (THC), który jest jednym z 483 znanych związków chemicznych w konopiach indyjskich, w tym co najmniej 65 innych kannabinoidów, takich jak kannabidiol (CBD).
Można ją stosować poprzez palenie, waporyzację, jako dodatek do żywności lub jako ekstrakt (nalewka z konopi indyjskich nazywana czasami zielonym smokiem w postaci alkoholowego koncentratu).
Obejmują one euforię, zmienione stany umysłu (odmienne stany świadomości ASC) i poczucia czasu, trudności z koncentracją, upośledzenie pamięci krótkotrwałej, upośledzenie ruchu ciała, relaksację i wzrost apetytu. Początek działania odczuwalny jest w ciągu kilku minut po paleniu, ale po spożyciu może to zając do 90 minut, gdyż przyjęta doustnie musi zostać zmetabolizowana.
W zależności od ilości zużytej marihuany efekt utrzymuje się od dwóch do sześciu godzin. Przy dużych dawkach skutki psychiczne mogą obejmować niepokój, urojenia, halucynacje, panikę, paranoję i psychozę (istnieje silny związek między używaniem marihuany a ryzykiem psychozy, choć kierunek związku przyczynowego jest dyskutowany).
Skutki fizyczne obejmują przyspieszenie akcji serca, trudności w oddychaniu, nudności, suchość w ustach i zaczerwienienie oczu. Długotrwałe działania niepożądane mogą obejmować uzależnienie, zmniejszoną zdolność umysłową u osób, które rozpoczęły regularne stosowanie w młodości, przewlekły kaszel, podatność na infekcję dróg oddechowych i zespół niepowściągliwych wymiotów kannabinoidowych .
Według głównego sędziego amerykańskiej Agencji do Walki z Narkotykami (DEA), Francisa Younga "konopie indyjskie to jedna z najbezpieczniejszych substancji terapeutycznie czynnych znanych człowiekowi".
Według użytkowników konsumpcja marihuany ma spowodować osiągnięcie tzw. "haju". Doznania te mogą się znacznie różnić u poszczególnych konsumentów, gdyż zależ to od indywidualnych predyspozycji, wcześniejszych doświadczeń z tego typu substancjami czy od rodzaju suszu i wielkości dawki. Spodziewany efekt euforyczny może wystąpić w ciągu kilku minut od palenia i może spowodować uczucie relaksu, zwiększoną świadomość doznań, zwiększone libido, a także zniekształcenie w postrzeganiu czasu i przestrzeni.
Głównymi substancjami czynnymi marihuany medycznej są THC i CBD. THC odpowiada za działanie psychostymulujące, CBD natomiast nie wykazuje działania psychoaktywnego. THC reguluje układ immunologiczny, wykazuje też działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe, pobudzające i przeciwwymiotne. CBD odpowiada za działanie przeciwdrgawkowe i przeciwlękowe, ale też przeciwzapalne i przeciwbólowe. Zastosowanie leku w konkretnym problemie medycznym zależy od proporcji THC i CBD w surowcu farmaceutycznym, z którego powstał lek.
Decyzję o rozpoczęciu terapii medyczną marihuaną podejmuje lekarz, który wystawia receptę. Marihuana medyczna nie jest lekiem pierwszego wyboru. Terapia przy jej użyciu stanowi alternatywną metodę leczenia, w przypadku, gdy inne metody zawiodły.
Najwcześniejsze doniesienia dotyczące stosowania konopi w takim kontekście pochodzą z subkontynentu indyjskiego, z Atharvawedy (tekst czwartej Wedy, stanowiący dodatek do pism wedyjskich hinduizmu), który według szacunku, powstał około 1400 r. p.n.e. Hinduski bóg Śiwa opisywany jest tam jako użytkownik konopi indyjskich i znany jako "Pan bhang".
Współcześnie duchowe wykorzystanie marihuany rozpowszechnione jest przez uczniów ruchu Rastafari, którzy używają konopi jako sakramentu i pomocy w medytacji.
Szacuje się, że rekreacyjnie używa jej ponad 120 milionów ludzi na całym świecie. W 2018 najwyższy poziom używania marihuany wśród dorosłych zaobserwowano w Zambii, Stanach Zjednoczonych, Kanadzie i Nigerii. Zażywanie marihuany w Stanach Zjednoczonych jest trzykrotnie wyższe od średniej światowej, ale porównywalne z innymi zachodnimi demokracjami. Z sondażu Gallupa (międzynarodowa firma analityczno-doradcza z siedzibą w Waszyngtonie) przeprowadzonego w 2022 roku wynika, że Amerykanie po raz pierwszy palą więcej marihuany niż papierosów.
W Polsce, gdzie rekreacyjne używanie marihuany jest nielegalne, do stosowania jakiejkolwiek formy konopi indyjskich przyznaje się poniżej 20% dorosłych.
Jednym z pierwszych krajów na świecie, który zalegalizował marihuanę na poziomie federalnym był Urugwaj. Od 2013 roku jest ona tam legalna zarówno w celach rekreacyjnych, jak i medycznych. Na poziomie federalnym jest także legalna od 2018 roku w Kanadzie.
W Niderlandach jest zdepenalizowana, co oznacza, że posiadanie niewielkich ilości dla użytku osobistego nie podlega karze. Istnieją tam też tzw. coffeeshopy, w których można legalnie kupić i skonsumować marihuanę czy haszysz. Podobnie w Portugalii czy Czechach marihuana jest zdepenalizowana, jednak sprzedaż lub uprawa pozostają nielegalne.
W Stanach Zjednoczonych legalność marihuany różni się w zależności od stanu. Jako że toczy się szeroka światowa dyskusja na temat legalności marihuany, jej niepodlegające prawnym konsekwencjom używanie w różnych krajach może się zmieniać.
Podstawową jest palenie tzw. jointów (zwinięty papieros z konopi indyjskich), blantów owiniętych w liście tytoniu itp., małych fajek, fajek wodnych, bong. Podobnie jak marihuana, palony jest też haszysz czyli substancja otrzymywana ze zlepionej i sprasowanej żywicy konopi. Innym sposobem jest waporyzacja polegająca na podgrzewaniu różnych form konopi indyjskich do temperatury 165–190 °C, w wyniku czego składniki aktywne tworzą parę bez spalania materiału roślinnego.
Konopie indyjskie mogą być dodawane też do różnych produktów spożywczych, w tym masła i wypieków. W Indiach powszechnie spożywa się je w napoju bhang. Popularna jest też herbata z konopi indyjskich, czy nalewka, która jest alkoholowym koncentratem konopi (zielony smok).
Zawiera on od 3 do 20% THC i jest materiałem wyjściowym dla wszystkich innych produktów, którymi są między innymi:
Już w epoce neolitu wykorzystywano je do produkcji tkanin i lin w Chinach i Japonii. Nie ma wiedzy na temat kiedy po raz pierwszy poznano ich właściwości psychoaktywne. Najstarszymi dowodami palenia konopi są ślady znalezione w rumuńskich kurganach (rodzaj kurhanu) datowanych na 3500 r. p.n.e. Przypuszcza się, że narkotyku używano w ceremoniach rytualnych plemion praindoeuropejskich żyjących na stepie pontyjsko-kaspijskim, skąd rozprzestrzenił się on wraz z migracją indoeuropejska na całą zachodnią Europę.
Konopie znane były starożytnym Asyryjczykom, którzy dzięki Irańczykom odkryli ich właściwości psychoaktywne i używali ich podczas niektórych ceremonii religijnych. Nazywali je qunubu , co oznacza "sposób wytwarzania dymu". Roślina używana była w Chinach przed 2800 r. p.n.e., a jej właściwości terapeutyczne wykorzystywano w Indiach około 1000 r. p.n.e., gdzie stosowano je w żywności i napojach.
Do Nowego Świata konopie zostały wprowadzone przez Hiszpanów w latach 1530-1545.
W Polsce posiadanie, import, produkcja, pośrednictwo w sprzedaży marihuany jest nielegalne i stanowi przestępstwo. W większości krajów Unii Europejskiej posiadanie marihuany zostało częściowo zdepenalizowane, posiadanie jej w niewielkich ilościach (od 3 do 10 g) karane jest mandatem. W większości krajów postkomunistycznych oraz w krajach skandynawskich posiadanie marihuany jest przestępstwem zagrożonym karą więzienia.
Ślady jej obecności znaleziono w domu Williama Szekspira, a Bob Marley został nawet z nią pochowany. W jego trumnie, obok czerwonej gitary Gibson, Biblii otwartej na 23 Psalmie, znalazła się też garść marihuany.
W mieście gwiazd, jakim jest Los Angeles istniej więcej sklepów z marihuaną niż Starbucksów, choć sto lat wcześniej Kalifornia była pierwszym stanem USA, który zakazał jej palenia.
Ma szereg slangowych określeń, takich jak: Maryśka, Gandzia, Zioło, Trawka, Bakanie, Holender.
