Ludzie

Ciekawostki o Janie Kochanowskim

Znaleźliśmy 24 ciekawostki na temat Jana Kochanowskiego

Reformator polskiej literatury

Był jednym z najbardziej wybitnych polskich twórców, którego twórczość odcisnęła się w znacznym stopniu na twórczości literatury polskiej. Polszczyzna literacka po okresie Jana Kochanowskiego stała się bogatsza i bardziej plastyczna, można więc uznać go za reformatora w tym zakresie.

Oprócz działalności artystycznej Kochanowski brał też czynny udział w sprawach dworu królewskiego, które angażowały go znacząco, jednak dały też wiele rozczarowań, zwłaszcza gdy wspierany przez niego król Henryk Walezy uciekł.

Po opuszczeniu dworu osiadł w Czarnym Lesie gdzie chciał zaznać spokojnego i szczęśliwego życia. Niestety nie było mu to dane, gdyż najpierw stracił swoją córeczkę Urszulę a kilka lat później odeszła również Hanna.

Jan Kochanowski
1
Urodził się około roku 1530 w Sycynie koło Radomia.
Dokładna data jego urodzenia nie jest nam znana. Pochodził z rodziny szlacheckiej, jego ojcem był Piotr Kochanowski, matka miała na imię Anna Białaczowska.
2
Jan miał dziesięcioro rodzeństwa, 4 siostry i 6 braci.
3
Według niektórych źródeł ojciec Jana – Piotr był bardzo skąpym człowiekiem.

Zmarł w 1547 roku gdy Jan był jeszcze bardzo młody. Jego matka odeszła 10 lat później gdy Kochanowski był już po studiach.

4
Swoją edukację rozpoczął w roku 1538 w szkole parafialnej w Zwoleniu lub Sieciechowie.

Zapewne odbierał również nauki w domu.

5
Podjął studia około roku 1544 na Akademii Krakowskiej, na której edukację zakończył w 1549 roku nie otrzymując żadnego stopnia akademickiego.
Studia kontynuował w Królewcu, w którym przebywał w latach 1551-1552 oraz 1555-1556.
6
Podróżował po Europie i studiował we Włoszech.

Studiował również na Uniwersytecie w Padwie w latach 1552 do 1555.

Do Włoch wracał jeszcze parokrotnie po zakończonej edukacji. Odwiedził również Francję pod koniec 1588 roku. Na stałe wrócił do Polski w maju 1559 roku.

7
Twórczość rozpoczął od pisania poezji łacińskiej, która została wydana i opublikowana pod koniec jego życia w tomach Lyricorum  libellus oraz Elegiarum libri III.
8
W toku 1562 do druku trafił jego hymn „Czego chcesz o nas, Panie”.
Był to utwór wydany na cześć Boga, który wychwalał go nie jako srogiego, średniowiecznego i surowego lecz jako artystę i stwórcę wszystkiego co piękne na świecie.
9
Od połowy 1563 roku rozpoczął służbę u Piotra Myszkowskiego, który w owym czasie sprawował urząd sekretarza królewskiego na dworze Zygmunta Augusta.

Piotr był człowiekiem, który skupiał w swoim otoczeniu ludzi sztuki i nauki. Był również mecenasem Jana Kochanowskiego. W późniejszych latach Piotr Myszkowski został biskupem płockim oraz krakowskim.

10
Życie dworskie przyniosło mu dużo korzyści majątkowych, choć nie uważał nigdy tego okresu w swoim życiu za udany.

Największym rozczarowaniem Kochanowskiego była ucieczka Henryka Walezego w 1574 roku.

11
To właśnie w okresie dworskim, Jan Kochanowski rozpoczął pisanie fraszek, które jako dość wolna i frywolna forma literacka w dobitny i czasem rubaszny sposób przedstawiała świat, który otaczał Kochanowskiego.
We fraszkach poeta zawierał anegdoty z życia na królewskim dworze, pisał o kobietach, znajomych i przyjaciołach. Do końca swojego życia Kochanowski pozostał wierny tej formie literackiej.
12
Większość roku 1569 spędził w Lublinie, gdzie brał udział w obradach sejmu walnego.

To właśnie tam miał miejsce drugi hołd Prus Książęcych. 19 lipca 1569 roku na sejmie Albrecht Fryderyk Hohenzollern złożył hołd lenny Zygmuntowi II Augustowi.

13
Kochanowski ożenił się z Dorotą Podlodowską z Przytyka.
Nie jest znana dokładna data ślubu, który zależnie od źródeł umiejscawia się w roku 1569, 1570, 1574 lub 1577.
14
Po okresie funkcjonowania na dworze królewskim Kochanowski przeniósł się do Czarnego Lasu, majątku który otrzymał w spadku po zmarłym ojcu.
15
Z Dorotą miał 6 córek, z których trzy zmarły w okresie dzieciństwa. Męski potomek Kochanowskiego urodził się dopiero po jego śmierci.
16
Dla Jana Zamoyskiego napisał Odprawę Posłów Greckich, nad którą pracował do końca 1577 roku.
Jest to renesansowy dramat, którego budowa ściśle nawiązuje do zasad budowy tragedii antycznej a więc jedności miejsca, czasu i akcji. Kochanowski bardzo dobrze znał sztukę antycznej Grecji, którą miał możliwość zgłębiać podczas swojego pobytu w Padwie.
17
Odprawa Posłów Greckich została wystawiona na deskach teatru w Jazdowie 12 stycznia 1578 roku, jeszcze za życia poety.
18
Pod wpływem śmierci swojej dwu i pół rocznej córeczki Urszuli, Kochanowski zaczął pisać Treny.  

Urszula zmarła w roku 1579 pozostawiając wielką wyrwę w sercu swojego ojca. Miała dwa i pół roku.

19
W okolicy roku 1583 zmarła jego kolejna córeczka – Hanna.
Imię to było ulubionym imieniem poety, które nadał córce najprawdopodobniej na cześć swojej matki Anny. Zmarłej Hannie Kochanowski poświęcił Epitafium dołączone do drugiego wydania Trenów.
20
Większość dzieł Kochanowskiego powstała w języku polskim. Polszczyzna, której używał znacząco różniła się od wcześniejszych rodzimych dzieł literackich.
Jego twórczość wywarła ogromny wpływ na późniejszych polskich poetów i doprowadziła do prawdziwej rewolucji językowej w sferze literatury.
21
Kochanowski zmarł w Lublinie, 22 sierpnia 1584 roku w godzinach popołudniowych.

Miał 54 lata. Przyczyną śmierci poety był atak serca.

22
Jana Kochanowskiego pochowano w Lublinie, skąd najprawdopodobniej w następnym roku na polecenie jego żony szczątki przeniesiono do kaplicy kościoła w Zwoleniu.
23
Przez długi czas podejrzewano, że czaszkę Kochanowskiego wyjął z trumny Tadeusz Czacki 29 kwietnia 1791 roku.
Na przestrzeni lat przechodziła ona z rąk do rąk. Najpierw znalazła się w muzeum w Puławach, następnie została przewieziona do Paryża, gdzie po upadku powstania listopadowego była przechowywana w Hôtel Lambert skąd zabrano ją do Muzeum Czartoryskich w Krakowie w 1874 roku. Jak się ostatecznie okazało, dzięki badaniom komputerowym stwierdzono że owa czaszka w rzeczywistości należała do kobiety w wieku około 40 lat. Może to być czaszka jego żony, Doroty.
24
21 czerwca 1984 roku odbył się symboliczny pogrzeb Jana Kochanowskiego, którego szczątki zostały przeniesione do zbiorowej mogiły rodzinnej w roku 1983.
Lubisz ciekawostki?

Podobne tematy

47 ciekawostek o Stanisławie Wyspiańskim
47 ciekawostek o Stanisławie Wyspiańskim
Czwarty wieszcz
Stanisław Wyspiański nazywany czwartym wieszczem polskim był wielkim dramatopisarzem, poetą, świetnym portrecistą, twórcą witraży. Urodził się w Krako ...
27 ciekawostek o Janie Brzechwie
27 ciekawostek o Janie Brzechwie
Adwokat - "Najśpiewniejszy poeta"
Jan Brzechwa z zawodu był adwokatem specjalizującym się w prawie autorskim, ale był przede wszystkim słynnym bajkopisarzem - autorem bajek i wierszy d ...
34 ciekawostki o Czesławie Miłoszu
34 ciekawostki o Czesławie Miłoszu
Jeden z wielkich poetów naszych czasów, być może największy
Czesław Miłosz był polskim poetą, pisarzem, tłumaczem, dyplomatą. Urodził się w czasie i miejscu zmieniających się granic i nakładających się kultur, ...
20 ciekawostek o Marku Grechucie
20 ciekawostek o Marku Grechucie
Wielka indywidualność
Marek Grechuta był jedną z największych indywidualności. Był prawdziwym artystą o wielu talentach: piosenkarza, poety, kompozytora, malarza, architekt ...
17 ciekawostek o Leonardzie Cohenie
17 ciekawostek o Leonardzie Cohenie
Poeta z powołania, muzyk z przypadku
Kanadyjski poeta, pisarz i piosenkarz tworzący w stylu piosenki autorskiej, urodził się w Montrealu jako Leonard Norman Cohen. Pochodził z żydowskiej ...
25 ciekawostek o Louise Glück
25 ciekawostek o Louise Glück
Laureatka literackiej Nagrody Nobla 2020
Louise Glück, amerykańska poetka i eseistka, dotychczas znana w Polsce niewielkiej rzeszy czytelników. W swojej twórczości nawiązuje do wątków osobist ...
37 ciekawostek o Wisławie Szymborskiej
37 ciekawostek o Wisławie Szymborskiej
"Nic dwa razy się nie zdarza i nie zdarzy"
Poetka i eseistka. Laureatka literackiej Nagrody Nobla.Przez najbliższe otoczenie zapamiętana jako osoba skromna, ceniąca spokój. Źle znosiła wszelkie ...
17 ciekawostek o Homerze
17 ciekawostek o Homerze
Ślepy wędrowiec, autor „Iliady” i „Odysei”
Najstarszy znany z imienia poeta uważany za ojca poezji epickiej. Żaden grecki poeta nie przsewyższył go sławą.  Na jego cześć wznoszono świątynie a w ...

Najnowsze tematy

30 ciekawostek o Elżbiecie Bawarskiej
30 ciekawostek o Elżbiecie Bawarskiej
Cesarzowa Sisi
Elżbieta Bawarska, znana również jako Sisi, była jedną z najbardziej fascynujących postaci w historii europejskich monarchii. Jej niezwykła uroda, nie ...
18 ciekawostek o pałacu Schönbrunn
18 ciekawostek o pałacu Schönbrunn
Piękne Źródło
Pałac Schönbrunn nazywany czasem "Pięknym Źródłem, to wyjątkowy zabytek architektury wiedeńskiej i jedno z najważniejszych miejsc turystycznych w Aust ...
23 ciekawostki o Kate Middleton
23 ciekawostki o Kate Middleton
Katarzyna, księżna Walii
Kate Middleton, oficjalnie tytułowana Katarzyną, Księżną Walii, jest żoną następcy brytyjskiego tronu, księcia Wilhelma, z którym doczekała się trójki ...
14 ciekawostek o muzeum Orsay
14 ciekawostek o muzeum Orsay
Drugie po Luwrze, najczęściej odwiedzane muzeum sztuki we Francji
Muzeum d'Orsay to jedno z najważniejszych muzeów w Paryżu, które mieści się w dawnej stacji kolejowej na brzegu Sekwany. Specjalizuje się ono w sztuce ...
15 ciekawostek o Jeziorze Łabędzim
15 ciekawostek o Jeziorze Łabędzim
Jeden z najbardziej znanych na świecie spektakli baletowych
Klasyczny balet w czterech aktach, opowiadający historię miłości mierzącej się z otaczającym ją złem. Modyfikowany na wiele sposobów, w każdej wersji ...
18 ciekawostek o karobie
18 ciekawostek o karobie
Chleb świętojański - substytut kakao
Karob to inaczej szarańczyn strąkowy - Ceratonia siliqua - drzewo rosnące w klimacie śródziemnomorskim. Jest to zimozielone drzewo o ciemnozielonych s ...
24 ciekawostki o balecie
24 ciekawostki o balecie
Historia sztuki baletowej na przestrzeni wieków
Balet uznawany jest za elitarną formę sztuki, wiążącą się z mnóstwem wyrzeczeń i ciężkiej pracy, wykonywanej od najmłodszych lat. Swoją genezę miał na ...
25 ciekawostek o Karolu III
25 ciekawostek o Karolu III
Król Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z dynastii Windsorów
6 maja 2023 roku w Opactwie Westminsterskim Karol, syn królowej Elżbiety II, został koronowany na króla Zjednoczonego Królestwa. Na koronę czekał reko ...

Podobne tematy