Ludzie

Ciekawostki o Janie Kochanowskim

Znaleźliśmy 24 ciekawostki na temat Jana Kochanowskiego

Reformator polskiej literatury

Był jednym z najbardziej wybitnych polskich twórców, którego twórczość odcisnęła się w znacznym stopniu na twórczości literatury polskiej. Polszczyzna literacka po okresie Jana Kochanowskiego stała się bogatsza i bardziej plastyczna, można więc uznać go za reformatora w tym zakresie.

Oprócz działalności artystycznej Kochanowski brał też czynny udział w sprawach dworu królewskiego, które angażowały go znacząco, jednak dały też wiele rozczarowań, zwłaszcza gdy wspierany przez niego król Henryk Walezy uciekł.

Po opuszczeniu dworu osiadł w Czarnym Lesie gdzie chciał zaznać spokojnego i szczęśliwego życia. Niestety nie było mu to dane, gdyż najpierw stracił swoją córeczkę Urszulę a kilka lat później odeszła również Hanna.

Jan Kochanowski
1
Urodził się około roku 1530 w Sycynie koło Radomia.
Dokładna data jego urodzenia nie jest nam znana. Pochodził z rodziny szlacheckiej, jego ojcem był Piotr Kochanowski, matka miała na imię Anna Białaczowska.
2
Jan miał dziesięcioro rodzeństwa, 4 siostry i 6 braci.
3
Według niektórych źródeł ojciec Jana – Piotr był bardzo skąpym człowiekiem.

Zmarł w 1547 roku gdy Jan był jeszcze bardzo młody. Jego matka odeszła 10 lat później gdy Kochanowski był już po studiach.

4
Swoją edukację rozpoczął w roku 1538 w szkole parafialnej w Zwoleniu lub Sieciechowie.

Zapewne odbierał również nauki w domu.

5
Podjął studia około roku 1544 na Akademii Krakowskiej, na której edukację zakończył w 1549 roku nie otrzymując żadnego stopnia akademickiego.
Studia kontynuował w Królewcu, w którym przebywał w latach 1551-1552 oraz 1555-1556.
6
Podróżował po Europie i studiował we Włoszech.

Studiował również na Uniwersytecie w Padwie w latach 1552 do 1555.

Do Włoch wracał jeszcze parokrotnie po zakończonej edukacji. Odwiedził również Francję pod koniec 1588 roku. Na stałe wrócił do Polski w maju 1559 roku.

7
Twórczość rozpoczął od pisania poezji łacińskiej, która została wydana i opublikowana pod koniec jego życia w tomach Lyricorum  libellus oraz Elegiarum libri III.
8
W toku 1562 do druku trafił jego hymn „Czego chcesz o nas, Panie”.
Był to utwór wydany na cześć Boga, który wychwalał go nie jako srogiego, średniowiecznego i surowego lecz jako artystę i stwórcę wszystkiego co piękne na świecie.
9
Od połowy 1563 roku rozpoczął służbę u Piotra Myszkowskiego, który w owym czasie sprawował urząd sekretarza królewskiego na dworze Zygmunta Augusta.

Piotr był człowiekiem, który skupiał w swoim otoczeniu ludzi sztuki i nauki. Był również mecenasem Jana Kochanowskiego. W późniejszych latach Piotr Myszkowski został biskupem płockim oraz krakowskim.

10
Życie dworskie przyniosło mu dużo korzyści majątkowych, choć nie uważał nigdy tego okresu w swoim życiu za udany.

Największym rozczarowaniem Kochanowskiego była ucieczka Henryka Walezego w 1574 roku.

11
To właśnie w okresie dworskim, Jan Kochanowski rozpoczął pisanie fraszek, które jako dość wolna i frywolna forma literacka w dobitny i czasem rubaszny sposób przedstawiała świat, który otaczał Kochanowskiego.
We fraszkach poeta zawierał anegdoty z życia na królewskim dworze, pisał o kobietach, znajomych i przyjaciołach. Do końca swojego życia Kochanowski pozostał wierny tej formie literackiej.
12
Większość roku 1569 spędził w Lublinie, gdzie brał udział w obradach sejmu walnego.

To właśnie tam miał miejsce drugi hołd Prus Książęcych. 19 lipca 1569 roku na sejmie Albrecht Fryderyk Hohenzollern złożył hołd lenny Zygmuntowi II Augustowi.

13
Kochanowski ożenił się z Dorotą Podlodowską z Przytyka.
Nie jest znana dokładna data ślubu, który zależnie od źródeł umiejscawia się w roku 1569, 1570, 1574 lub 1577.
14
Po okresie funkcjonowania na dworze królewskim Kochanowski przeniósł się do Czarnego Lasu, majątku który otrzymał w spadku po zmarłym ojcu.
15
Z Dorotą miał 6 córek, z których trzy zmarły w okresie dzieciństwa. Męski potomek Kochanowskiego urodził się dopiero po jego śmierci.
16
Dla Jana Zamoyskiego napisał Odprawę Posłów Greckich, nad którą pracował do końca 1577 roku.
Jest to renesansowy dramat, którego budowa ściśle nawiązuje do zasad budowy tragedii antycznej a więc jedności miejsca, czasu i akcji. Kochanowski bardzo dobrze znał sztukę antycznej Grecji, którą miał możliwość zgłębiać podczas swojego pobytu w Padwie.
17
Odprawa Posłów Greckich została wystawiona na deskach teatru w Jazdowie 12 stycznia 1578 roku, jeszcze za życia poety.
18
Pod wpływem śmierci swojej dwu i pół rocznej córeczki Urszuli, Kochanowski zaczął pisać Treny.  

Urszula zmarła w roku 1579 pozostawiając wielką wyrwę w sercu swojego ojca. Miała dwa i pół roku.

19
W okolicy roku 1583 zmarła jego kolejna córeczka – Hanna.
Imię to było ulubionym imieniem poety, które nadał córce najprawdopodobniej na cześć swojej matki Anny. Zmarłej Hannie Kochanowski poświęcił Epitafium dołączone do drugiego wydania Trenów.
20
Większość dzieł Kochanowskiego powstała w języku polskim. Polszczyzna, której używał znacząco różniła się od wcześniejszych rodzimych dzieł literackich.
Jego twórczość wywarła ogromny wpływ na późniejszych polskich poetów i doprowadziła do prawdziwej rewolucji językowej w sferze literatury.
21
Kochanowski zmarł w Lublinie, 22 sierpnia 1584 roku w godzinach popołudniowych.

Miał 54 lata. Przyczyną śmierci poety był atak serca.

22
Jana Kochanowskiego pochowano w Lublinie, skąd najprawdopodobniej w następnym roku na polecenie jego żony szczątki przeniesiono do kaplicy kościoła w Zwoleniu.
23
Przez długi czas podejrzewano, że czaszkę Kochanowskiego wyjął z trumny Tadeusz Czacki 29 kwietnia 1791 roku.
Na przestrzeni lat przechodziła ona z rąk do rąk. Najpierw znalazła się w muzeum w Puławach, następnie została przewieziona do Paryża, gdzie po upadku powstania listopadowego była przechowywana w Hôtel Lambert skąd zabrano ją do Muzeum Czartoryskich w Krakowie w 1874 roku. Jak się ostatecznie okazało, dzięki badaniom komputerowym stwierdzono że owa czaszka w rzeczywistości należała do kobiety w wieku około 40 lat. Może to być czaszka jego żony, Doroty.
24
21 czerwca 1984 roku odbył się symboliczny pogrzeb Jana Kochanowskiego, którego szczątki zostały przeniesione do zbiorowej mogiły rodzinnej w roku 1983.
Lubisz ciekawostki?

Podobne tematy

47 ciekawostek o Stanisławie Wyspiańskim
47 ciekawostek o Stanisławie Wyspiańskim
Czwarty wieszcz
Stanisław Wyspiański nazywany czwartym wieszczem polskim był wielkim dramatopisarzem, poetą, świetnym portrecistą, twórcą witraży. Urodził się w Krako ...
34 ciekawostki o Czesławie Miłoszu
34 ciekawostki o Czesławie Miłoszu
Jeden z wielkich poetów naszych czasów, być może największy
Czesław Miłosz był polskim poetą, pisarzem, tłumaczem, dyplomatą. Urodził się w czasie i miejscu zmieniających się granic i nakładających się kultur, ...
27 ciekawostek o Janie Brzechwie
27 ciekawostek o Janie Brzechwie
Adwokat - "Najśpiewniejszy poeta"
Jan Brzechwa z zawodu był adwokatem specjalizującym się w prawie autorskim, ale był przede wszystkim słynnym bajkopisarzem - autorem bajek i wierszy d ...
17 ciekawostek o Homerze
17 ciekawostek o Homerze
Ślepy wędrowiec, autor „Iliady” i „Odysei”
Najstarszy znany z imienia poeta uważany za ojca poezji epickiej. Żaden grecki poeta nie przsewyższył go sławą.  Na jego cześć wznoszono świątynie a w ...
37 ciekawostek o Wisławie Szymborskiej
37 ciekawostek o Wisławie Szymborskiej
"Nic dwa razy się nie zdarza i nie zdarzy"
Poetka i eseistka. Laureatka literackiej Nagrody Nobla. Przez najbliższe otoczenie zapamiętana jako osoba skromna, ceniąca spokój. Źle znosiła wszelki ...
20 ciekawostek o Marku Grechucie
20 ciekawostek o Marku Grechucie
Wielka indywidualność
Marek Grechuta był jedną z największych indywidualności. Był prawdziwym artystą o wielu talentach: piosenkarza, poety, kompozytora, malarza, architekt ...
26 ciekawostek o Louise Glück
26 ciekawostek o Louise Glück
Laureatka literackiej Nagrody Nobla 2020
Louise Glück, amerykańska poetka i eseistka, dotychczas znana w Polsce niewielkiej rzeszy czytelników. W swojej twórczości nawiązywała do wątków osobi ...
24 ciekawostki o Konstantym Ildefonsie Gałczyńskim
24 ciekawostki o Konstantym Ildefonsie Gałczyńskim
"Pokazałeś w wesołej herezji przez swe fraszki fiołkowe i gęsie, ile jest nonsensu w poezji, ile poezji w nonsensie"
Konstanty Ildefons Gałczyński - poeta o niezwykłej łatwości pisania, mistrz groteski i abstrakcyjnego humoru, który jak nikt inny potrafił łączyć spr ...

Najnowsze tematy

12 ciekawostek o Samos
12 ciekawostek o Samos
Miejsce narodzin Pitagorasa
Samos, położona na wschodnim krańcu Morza Egejskiego, to malownicza wyspa, bogata w historię, kulturę i przyrodę. Otoczona turkusowymi wodami i zielon ...
20 ciekawostek o Syrakuzach
20 ciekawostek o Syrakuzach
Miasto Archimedesa
Syrakuzy to miasto usytuowane na wschodnim wybrzeżu Sycylii we Włoszech. Jego korzenie sięgają czasów starożytnych, kiedy to było jednym z najważniejs ...
15 ciekawostek o Władzie Palowniku
15 ciekawostek o Władzie Palowniku
Drakula
Wład III Palownik, znany również jako Wład III Drakula, to postać historyczna, która wzbudza kontrowersje i fascynacje zarówno w Rumunii, jak i za gra ...
11 ciekawostek o chlebie
11 ciekawostek o chlebie
Symbol wspólnoty
Chleb - symbol żywności, która od tysięcy lat odgrywa kluczową rolę w życiu człowieka. Od starożytnych cywilizacji po współczesność, chleb był stałym ...
16 ciekawostek o marihuanie
16 ciekawostek o marihuanie
Kontrowersyjna używka
Marihuanę, zwyczajowo nazywaną również konopiami indyjskimi, od dawna otacza aura kontrowersji i fascynacji. Jest to roślina, której historia sięga ty ...
14 ciekawostek o Salem
14 ciekawostek o Salem
Amerykańska stolica grozy
Salem, nazywane "Miastem Czarownic", budzi skojarzenia z tajemnicą, historią i niezwykłymi wydarzeniami. Położone na wschodnim wybrzeżu, w stanie Mass ...
19 ciekawostek o Kirunie
19 ciekawostek o Kirunie
Szwedzkie miasto z lokalną anomalią magnetyczną
Kiruna, miasto zakorzenione w sercu Laponii, stanowi nie tylko ośrodek górniczy, lecz także fascynujące centrum kultury, historii i natury arktycznej. ...
16 ciekawostek o Bali
16 ciekawostek o Bali
Wyjątkowe miejsce na ziemi
Bali to wyspa w archipelagu Indonezji, jedna z najbardziej popularnych wysp w regionie Azji Południowo-Wschodniej. Słynie z bogatej kultury i tradycji ...

Podobne tematy