Rośliny
Ciekawostki o czerymoi
Jabłko budyniowe
Te mało znane w Polsce egzotyczne owoce flaszowca peruwiańskiego, coraz częściej spotkać można w naszych sklepach. Dziwacznie wyglądające owoce, choć bardzo aromatyczne i zdrowe, nie budzą jeszcze powszechnego zainteresowania konsumentów. Tymczasem w krajach Ameryki Łacińskiej, skąd pochodzą, są prawdziwym przysmakiem i bez problemu można je kupić na każdym bazarze. Może warto poznać nowy smak?
1
Czerymoja, cherymoya - flaszowiec peruwiański (Annona cherimola) - jest gatunkiem drzewa z rodziny flaszowcowatych. Flaszowcowate to drzewa, krzewy lub pnącza, występujące głównie w strefie międzyzwrotnikowej.
2
Ojczyzną czerymoi jest prawdopodobnie Ameryka Południowa, a dokładniej rejon Andów, od Kolumbii po Boliwię, gdzie rośnie zarówno dziko jak i w uprawie. Największe komercyjne plantacje drzew czerymoi usytuowane są w Ekwadorze, Peru i Boliwii. Czerymoja rośnie z powodzeniem też w innych częściach świata, w terenie górzystym o klimacie tropikalnym lub podzwrotnikowym. Najbardziej na północ wysunięte obszary uprawy umiejscowione są w basenie Morza Śródziemnego (Hiszpania - głównie Andaluzja, Izrael), oraz w Chinach.
3
Flaszowiec peruwiański jest drzewem dorastającym do 8 m wysokości, o bardzo rozłożystej, gęstej koronie utworzonej z licznych pędów. Na pędach osadzone są jajowate bądź jajowatolancetowate liście. W kątach liści osadzone są białozielonkawe kwiaty.
4
Owocem flaszowca peruwiańskiego (czerymoi) jest mięsisty owoc zbiorowy powstający z licznych jagód. Średnica owocu może dochodzić od 12 do 20 cm, a waga do 4 kg. Owoce są okrągłe, lub sercowate, o charakterystycznej łuskowatej skórce.
5
Drzewa flaszowca owocują od 4-6 roku życia. Dojrzała roślina daje plon około 30 owoców.
6
Owoce są dość delikatne, wrażliwe na dotyk i charakteryzują się krótkim okresem trwałości. Dlatego zbiera się owoce niedojrzałe, aby nie uszkodzić ich w transporcie i by sprzedać je w stanie właściwej, pełnej dojrzałości.
7
Owoc bez trudu można rozciąć, wewnątrz znajduje się papkowaty miąższ o jasnej barwie. W miąższu rozmieszczone są liczne czarne pestki, które są niejadalne. Również zielona skórka owocu jest niejadalna.
8
Miąższ ma słodko-kwaśny smak i bardzo przyjemny aromat. Niektórzy twierdzą, że smak czerymoi przypomina budyń o smaku mieszanki ananasa z mango i truskawki, inni, że ma smak miksu bananów i cytryny, niekiedy bitej śmietany. Schłodzona czerymoja smakuje jak lody owocowo-śmietankowe.
9
Czerymoja, oprócz znakomitych walorów smakowych, posiada też wiele cennych substancji odżywczych. W swoim składzie zawiera około 15 % cukrów - w równym stopniu glukozę, fruktozę i sacharozę, witaminę C (40 mg/100g), witaminy z grupy B (a zwłaszcza B6, bo aż 20% zalecanej dawki dziennej), witaminę A, E, a także minerały: potas, wapń, fosfor, sód, magnez, żelazo, a także błonnik, białka i antyoksydanty. Wśród substancji czynnych, które zawarte są w owocu flaszowca, znajdują się też alkaloidy, flawonoidy, saponiny, glikozydy, związki fenolowe i fitosterole. Czerymoje zawierają również sporo aminokwasów. Są ubogie w cholesterol.
10
W 100 g owocu znajduje się 75 kcal, to mniej więcej tyle co w jednym jabłku. Maja niski indeks glikemiczny. Ponieważ zawierają sporo błonnika, więc spożyte z nim węglowodany nie zagrażają ustabilizowanej gospodarce cukrowej.
11
Najlepiej kupować owoce całkowicie zielone, nawet jeśli nie są w pełni dojrzałe. Niedojrzałą czerymoję wystarczy przechować parę dni w ciepłym i suchym miejscu, gdzie dojrzeje, odpowiednio zmięknie i będzie idealna do spożycia.
12
Czarne pestki czerymoi nie nadają się do spożycia, ponieważ posiadają niewielkie właściwości toksyczne. Zawierają one acetogeniny, alkaloidy o właściwościach antynowotworowych, przeciwdrobnoustrojowych i wzmacniających krążenie. Acetogeniny wyekstrahowane z nasion są wykorzystywane w farmaceutyce.
13
Owoce czerymoi najlepiej jeść na surowo po uprzednim rozkrojeniu i usunięciu pestek. Owoc ten można dodawać do jogurtu, do lodów, deserów czy podawać go z owocowym winem.
14
Największym producentem czerymoi w Europie jest Andaluzja. Na tropikalnym wybrzeżu Granady i Malagi uprawia sie 24 tys. ton czerymoi rocznie. Ponad 75% światowej produkcji pochodzi z tego regionu. Najbardziej popularną odmianą jest Fino de Jete, zajmuje ona prawie 95% powierzchni upraw. Drugą uprawianą tam odmianą jest Campas, o większych, ale mniej słodkich owocach.
