Rośliny

Ciekawostki o cytronie

Znaleźliśmy 14 ciekawostek na temat cytronu

Ręka Buddy

Cytron (Citrus medica) był prawdopodobnie pierwszym cytrusem, który dotarł do Europy w I wieku naszej ery, a dziś jest prawie nieznany. Jest to duży, pachnący owoc cytrusowy o grubej skórce, dzięki której jest przydatny i wykorzystywany. To właśnie cytron, obok pomelo i mandarynki, jest gatunkiem rodzicielskim większości form uprawnych cytrusów. Jest stosowany w kuchni azjatyckiej, tradycyjnych lekach, perfumach oraz rytuałach i ofiarach religijnych.
Cytron
1
Cytron (Citrus medica) jest rośliną wieloletnią z rodziny rutowatych (Rutaceae).

Rodzina ta obejmuje 161 rodzajów i 2085 gatunków rosnących w strefie tropikalnej i subtropikalnej, rzadziej umiarkowanej. Największe znaczenie ekonomiczne wśród rutowatych posiada rodzaj cytrus, którego wiele gatunków i odmian to ważne rośliny owocowe.

Zalicza się tu co najmniej 20-25 gatunków występujących w Azji południowej, wschodniej i południowo-wschodniej, w Australii i wyspach południowo-zachodniego Pacyfiku. Citrus medica jest tu gatunkiem typowym.

Owoce tych roślin nazywane cytrusami uważane są za jedne z najważniejszych owoców tropikalnych i subtropikalnych, uprawianych już 2200 lat p.n.e.

2
Cytron, nazywany także cedratem, jest dużym, pachnącym owocem cytrusowym o grubej skórce.

Jest on prawdopodobnie jednym z trzech gatunków rodzicielskich (obok pomarańczy olbrzymiej i mandarynki) większości form uprawnych cytrusów.

 

3
Uważa się, że cytron pochodzi z Indii, gdzie występował w dolinach u podnóża północno- wschodnich Himalajów.

Został udomowiony niezależnie w Indiach i Chinach. W dokumentach sporządzonych w Chinach za panowania dynastii Chou, obszernie opisano okrągławe owoce o pomarańczowym kolorze.

Pierwsze informacje o jego uprawie pochodzą z Persji, z roku 330 p.n.e. Gdy Aleksander Macedoński przemierzał Persję wraz ze swoimi wojskami, gaje cytronowe były tam już powszechne - prawdopodobnie cytrony zaczęto tam uprawiać w V wieku p.n.e. Aleksander Wielki nazwał cytron cudownym drzewem ze złotymi jabłkami.

W I wieku kucharz rzymski i jednocześnie medyk, polecał cytron jako jadalny owoc, który najlepiej serwować z octem i sosem na bazie ryb. Według niego, cytron posiadał działanie antyseptyczne i był pomocny przy niestrawności oraz truciznach.

4
Cytron znany był i uprawiany powszechnie w Ziemi Świętej (obszar miedzy Morzem Śródziemnym a Wschodnim Brzegiem Jordanu) w czasach Drugiej Świątyni (516 p.n.e. -70 n.e.).

Nazywany był przez Żydów etrogiem i używany był przez nich podczas tygodniowego święta Sukkot (Święto Namiotów) jako jeden z czterech gatunków (lulaw - zamknięty liść palmy daktylowej, hadass - gałąź mirtu - aravah - liściasta gałąź wierzby i etrog).

W wielu stanowiskach archeologicznych z tamtej epoki można odnaleźć wizerunek etrogu (m.in. mozaiki w synagogach: Beth Alpha, Maon i Hamat Tiberias), przedstawiany obok innych ważnych symboli religijnych.

Księga Kapłańska wspomina cytron jako "owoc pięknego drzewa".

W 2012 roku odkryto w Izraelu pyłek cytronowy z II wieku p.n.e. w wykopaliskach na stanowisku Ramat Rachel.

5
Po upadku Jerozolimy w roku 70. wygnani Żydzi zakładali sady cytronowe wszędzie tam, gdzie pozwalał na to klimat.

W związku z diasporą, drzewa cytronu pojawiły się w Europie Południowej (Hiszpania, Grecja, Włochy), a także w Afryce Północnej i Azji Mniejszej.

Rozpowszechnienie informacji o uprawie cytronu przypisuje się rzymskiemu historykowi i pisarzowi, Pliniuszowi Starszemu, który opisał ten owoc (nazwał go nata Assyria malus) w swojej książce "Historia naturalna".

Ze średniowiecza pochodzi XII-wieczna encyklopedia rolnicza Ibn al'Awwama - Książka o rolnictwie - zawierająca artykuł o uprawie drzew cytronowych w Hiszpanii.

6
Cytron jest wolno rosnącym niewielkim drzewem lub krzewem o wysokości od 2 do 5 metrów.

Drzewko posiada duże, lancetowatojajowate liście o drobno piłkowanych lub karbowanych brzegach, z wydatnymi żyłkami. Na pędach znajdują się grube, krótkie kolce. Nowe pędy maja charakterystyczny czerwono-fioletowy kolor.

Kwiaty cytronu są obupłciowe lub męskie. Mają czerwonawą, pięciopłatkową koronę, jeden słupek i liczne pręciki. Cytron w warunkach naturalnych zakwita przynajmniej dwa razy do roku. Wiosną i jesienią drzewa obsypują się intensywnie pachnącymi słodkawym zapachem kwiatami.

Owocem jest żółta, jajowata jagoda o długości 10-20 cm i wadze około 4-5 kg, posiadająca grubą, woskowatą i pomarszczoną skórkę. Miąższ cytronu jest żółty, podzielony na segmenty i kwaśny - nie nadaje się do spożycia.

Główną częścią owocu (do 70% masy) jest skórka i biały mezokarp (środkowa warstwa owocni).

7
Istnieje wiele odmian uprawnych (kultywarów) cytronu.
Niektóre z nich to:
  • etrog - o wrzecionowatym kształcie owoców
  • fingered - owoc o długich, palczastych wyrostkach (dlatego zwyczajowo odmiana nazywana jest "ręką Buddy"). Odmiana ta uprawiana jest głównie w Chinach i innych krajach wschodniej Azji. W buddyzmie składa się go w ofierze w buddyjskich świątyniach.
8
Obecnie cytrony uprawiane są głównie we Włoszech (na Sycylii), w Grecji (na Krecie), we Francji (Korsyka) i w Portoryko.
Niewielkie ilości produkuje się też w Afryce Północnej, w Kalifornii i na Florydzie.
9
Wśród cytronów można wyróżnić odmiany kwaśne, słodkie i pozbawione miazgi.

Do odmian kwaśnych należą: cytron florencki i diamante - z Włoch oraz cytron grecki cytron  Balady z Izraela.

Do odmian słodkich należą cytrony korsykańskie i marokańskie. Odmiany pozbawione miazgi to odmiany palcowe i cytron jemeński.

Istnieje wiele hybryd cytronowych, np. ponderosa lemon, lumia i robi el Arsa. Niektórzy twierdzą, że nawet cytron florencki nie jest czystym cytronem tylko hybrydą cytronu.

10
Miąższ cytronów jest suchy i zawiera niewielką ilość soku.

Głównym składnikiem owocu jest jego gruba biała skórka, która przylega do segmentów miąższu i nie da się od nich łatwo oddzielić. To właśnie skórka (im grubsza, tym lepsza) jest celem kulinarnym. Kroi się ją na kawałki i gotuje w syropie cukrowym. W takiej formie może być traktowana jako tzw. słodycze łyżkowe (słodkie przetwory podawane na łyżce, jako gest gościnności w Albanii, Grecji, Kosowie, na Cyprze, Bałkanach, części Bliskiego Wschodu i Rosji.

Można z niej przygotować również skórkę kandyzowaną, jako dodatek do ciast - i takie jest jej główne przeznaczenie. We Włoszech z owocu cytronu wytwarza się napój bezalkoholowy o nazwie Cedrata, a na Samoa z wyciśnietego soku robi się orzeźwiający napój o nazwie "vai tipolo".

11
Cytron jest regularnie spożywanym produktem w kuchni azjatyckiej.

W Korei popularną herbatę yuja-cha wytwarza się poprzez zmieszanie miąższu cytronowego ze skórką julienne, cukrem i miodem.

W Stanach Zjednoczonych cytron jest ważnym składnikiem świątecznych ciasteczek owocowych.

12
Od starożytności do średniowiecza cytron używany był w medycynie ludowej do zwalczania choroby morskiej, szkorbutu i innych zaburzeń.

Olejek eteryczny z flavedo (najbardziej zewnętrzna, zabarwiona warstwa skórki) uważany był za antybiotyk.

Sok z cytronu ma wysoką zawartość witaminy C i błonnika pokarmowego, który można pozyskać z albedo cytronu.

13
Od wielu stuleci pachnący olejek cytronowy stosuje się do wytwarzania perfum.
Jego głównym składnikiem jest limonen - ciekły węglowodór alifatyczny, który stosowany jest jako suplement diety oraz składnik zapachowy w produktach kosmetycznych, a także jako botaniczny insektycyd.
14
W hinduizmie drzewo cytronowe, pod nazwą sanskrycką matulinga, stanowi atrybut w przedstawieniach postaci boga Śiwy.
Symbolizuje niezliczone atomy, będące nasionami, z których powstał wszechświat.
Lubisz ciekawostki?

Podobne tematy

22 ciekawostki o cytrynach
22 ciekawostki o cytrynach
Żółte, bardzo kwaśne owoce
Pochodzenie cytryn nie jest do końca znane ale przypuszcza się, że pierwsze uprawy pojawiły się w Chinach około 500 r. p. n. e. Do Europy trafiły w śr ...
15 ciekawostek o Mandarynkach
15 ciekawostek o Mandarynkach
Citrus reticulata
Swoją nazwę zawdzięczają Chinom, z których przybyły na zachód i skąd wywodzi się urzędnicza profesja mandarynów - członków cesarskiej administracji te ...
18 ciekawostek o pomarańczach
18 ciekawostek o pomarańczach
Słodka porcja zdrowia
Pomarańcze to bardzo słodkie cytrusy posiadające wiele cennych składników odżywczych. Zawierają witaminę C, kwas foliowy, witaminy B1 i B2 oraz minera ...
15 ciekawostek o dżakfrutach
15 ciekawostek o dżakfrutach
Owoce drzewa bochenkowego
Te dziwne, niezbyt urodziwe owoce z Indii są tak naprawdę bardzo mało znane. Jedli je tylko niektórzy, tylko wtedy, gdy nie mieli nic innego do wyboru ...
13 ciekawostek o jagodzie kamczackiej
13 ciekawostek o jagodzie kamczackiej
Lonicera caerulea
Do niedawna nie była szerzej znana, a tym bardziej kojarzona z działaniem prozdrowotnym. Jak się jednak okazuje, ten znany na wschodzie od wieków owoc ...
18 ciekawostek o Winogronach
18 ciekawostek o Winogronach
Winogrona nie pochodzą wyłącznie od jednego gatunku winorośli
Chodź wywodzi się z bliskiego wschodu, rozpowszechniło się na cały świat. To dzięki tej roślinie możliwe jest delektowanie się niezliczoną ilością odm ...
16 ciekawostek o jabłkach
16 ciekawostek o jabłkach
Jedno jabłko dzienne trzyma lekarza z daleka ode mnie
Jabłka są bardzo zdrowymi owocami. Nie zawierają tłuszczu, sodu ani cholesterolu a są doskonałym źródłem błonnika pokarmowego. Wiodącymi producentami ...
18 ciekawostek o gruszkach
18 ciekawostek o gruszkach
Tysiące odmian, smaków i barw
Gruszki to typowy dla późnego lata i wczesnej jesieni owoc o bardzo soczystym miąższu i charakterystycznych twardych grudkach zwanych komórkami kamien ...

Najnowsze tematy

13 ciekawostek o Operze Garnier
13 ciekawostek o Operze Garnier
Académie Nationale de Musique
Opera Garnier, oficjalnie znana jako Palais Garnier, jest wybitnym dziełem architektonicznym i symbolizuje złoty okres opery i baletu w XIX wieku. Zos ...
17 ciekawostek o San Gimignano
17 ciekawostek o San Gimignano
Miasto Pięknych Wież
San Gimignano to urokliwe miasto w sercu włoskiej Toskanii, które zachwyca swoją niezwykłą urodą, fascynującą historią i wyjątkowym charakterem. To ma ...
20 ciekawostek o Martynice
20 ciekawostek o Martynice
Wyspa Kwiatów
Martynika to francuskie terytorium zamorskie położone na Karaibach. Jej historia związana jest z kolonizacją francuską i handlem niewolnikami. Jako cz ...
14 ciekawostek o waranie z Komodo
14 ciekawostek o waranie z Komodo
Największa jaszczurka na świecie
Waran z Komodo to duży gatunek gada z rodziny waranowatych, który jest endemitem na indonezyjskich Małych Wyspach Sundajskich. Jest to jedyny współcze ...
18 ciekawostek o golfie
18 ciekawostek o golfie
Jedna z najstarszych gier sportowych na świecie
Golf to nie tylko sport, to prawdziwy styl życia. To gra, która łączy w sobie elegancję, precyzję i niekończącą się pasję. Na pierwszy rzut oka może w ...
22 ciekawostki o Filadelfii
22 ciekawostki o Filadelfii
Pierwsza stolica Stanów Zjednoczonych
Filadelfia, nazywana często "Miastem Braterskiej Miłości", jest jednym z najważniejszych i historycznie bogatych miast w Stanach Zjednoczonych. Miasto ...
13 ciekawostek o palmie kokosowej
13 ciekawostek o palmie kokosowej
Drzewo, które zaspokaja wszystkie potrzeby życia
Palma kokosowa (Cocos nucifera) to ikoniczne drzewo tropikalne, które od wieków odgrywa kluczową rolę w życiu społeczności zamieszkujących obszary o c ...
18 ciekawostek o Białym Domu
18 ciekawostek o Białym Domu
Najpotężniejszy dom świata
Biały Dom to oficjalna rezydencja prezydenta Stanów Zjednoczonych, zlokalizowana w Waszyngtonie, D.C. Zaprojektowany przez Jamesa Hobana budynek ma ne ...

Podobne tematy